بنیاد عبدالرحمن برومند

برای حقوق بشر در ایران

https://www.iranrights.org
امید، یادبودی در دفاع از حقوق بشر در ایران
یک سرگذشت

کورش شیدانی

درباره

سن: ۵۲
ملیت: ايران
مذهب: احتمال قوی اسلام
وضعیت تأهل: متاهل

مورد

تاریخ کشته‌شدن: ۲۶ آبان ۱۳۹۸
محل: کرج، استان البرز، ايران
نحوه کشته‌شدن: شلیک خودسرانه
اتهامات: اتهام نامعلوم
سن در زمان ارتکاب جرم انتسابی: ۵۲

ملاحظات

اطلاعات در باره کشته شدن آقای کورش شیدانی فرزند همای و سیامک از طریق گفتگوی بنیاد عبدالرحمن برومند با یکی از افراد آشنا با او به دست آمده است. (٢٣ دی ١٣٩٨) ) اطلاعات بیشتر در باره این قتل از وبسایت‌های امنستی- عفو بین‌الملل (٣١ اردیبهشت ١٣٩٩)، انصاف نیوز (٣١ خرداد ١٣٩٩)، خبرآنلاین (١٩ خرداد ١٣٩٩)، رادیو زمانه  (١٣ خرداد ١٣٩٩)، ایسنا- خبرگزاری دانشجویان ایران (١٢ خرداد ١٣٩٩)، ویدئو مصاحبه وزیر کشور با شبکه اول صدا و سیما جمهوری اسلامی (١١ خرداد ١٣٩٩) و گواهی فوت آقای شیدانی از سوی سازمان ثبت و احوال کرج (١ آذر ١٣٩٨) جمع‌آوری شده است.

آقای شیدانی، ۵٢ ساله، متاهل، دارای دو فرزند، حسابدار و ساکن شهرستان کرج بود. 

پیش‌زمینه

درست قبل از نیمه شب ۲۳ آبان ماه ۱۳۹۸، دولت ایران افزایش شدید قیمت بنزین (۵۰ % برای بنزین سهمیه‌ای و ۲۰۰% برای بنزین آزاد) را اعلام داشت. متعاقب این اعلامیه دولت، اعتراضات سراسری در کشور در روز ۲۴ آبان ماه آغاز شد. بر اساس گزارشات و ویدیوهای موجود، معترضان به طور مسالمت‌آمیز در روزهای ۲۴ و ۲۵ آبان در مکان‌های عمومی گرد‌هم آمدند و با مسدود کردن برخی از جاده‌ها، ترافیک شدیدی ایجاد کردند. تظاهرکنندگان همزمان شعارهای ضد دولتی سر می‌دادند. معترضان در اقصا نقاط کشور از هموطنان خود می‌خواستند خودروهای خود را خاموش کرده و شعارهای ضدحکومتی* سر دهند. طبق گزارشات، تا پایان روز ۲۵ آبان، بانک‌ها در برخی مناطق به آتش کشیده شده بود و در برخی ویدیوها نیز صدای تیراندازی به گوش می‌رسید. از همان شب، دولت ایران اینترنت را در سراسر کشور به مدت دست کم ده روز قطع کرد. عدم دسترسی مردم به اطلاعات، توانایی معترضان در سازماندهی اعتراضات و خبررسانی در خصوص برخورد بی‌رحمانه حکومت با تظاهرکنندگان را به شدت تضعیف کرد.**

واکنش مقامات ایران به معترضان، سریع، بی تناسب، افراطی، و مرگبار بود. در همان روزهای آغازین، یعنی تا پایان روز ۲۵ آبان، سران جمهوری اسلامی در بیانات خود انگشت اتهام را به سوی ملت نشانه رفته و نشان دادند هیچ گونه ابراز مخالفت و شکایتی را از جانب مردم بر نمی‌تابند. تظاهرکنندگان به «شرارت» و «ارتباط با نیروهای خارج از کشور» متهم شدند و به آنان اخطار شد که در صورت وارد آوردن خسارت به اموال عمومی، مجازات سختی در انتظارشان است. خبر نخستین کشته در روز ۲۴ آبان گزارش شد. در روز دوم تظاهرات، در ادامه تیراندازی نیروهای انتظامی و امنیتی به روی مردم در چندین شهر کشور، تعداد تلفات افزایش یافت. در ویدیوهایی که از ایران ارسال شده، نیروهای انتظامی و امنیتی را می‌توان در حال شلیک سلاح گرم به سوی تظاهرکنندگان مشاهده کرد در شرایطی که به نظر نمی‌رسد خطر جانی متوجه‌شان باشد. نیروهای لباس شخصی نیز در حال ضرب و شتم و دستگیری ملت دیده می‌شوند. در برخی موارد، تظاهرکنندگان جاده‌ها را مسدود و یا در مقابل کلانتری‌ها و ساختمان‌های دولتی تجمع کردند، و یا نیروهای انتظامی و امنیتی را با پرتاب سنگ دور ساختند. در چندین استان، بانک‌ها و دیگر ساختمان‌های عمومی به ظاهر توسط معترضان خشمگین به آتش کشیده شد و نیروهای انتظامی نیز در برخی از ویدیوها در حال خسارت زدن به اموال عمومی دیده می‌شوند. تظاهرات که به ده‌ها شهر (١٢٠ شهر) جاده، و مکان‌های خارج از مناطق شهری گسترش یافته بود، ظرف چند روز سرکوب شد.

وزیر کشور وقت آمار کشته‌شدگان را تلویحا ٢٠٠ تا ٢۵٠ نفر اعلام کرد، به گفته او: «حدود۴٠ یا ۴۵ نفر یعنی حدود ٢٠ در صد کشته‌شدگان، افرادی بودند که با سلاح‌هایی کشته شدند که سلاح سازمانی نبود». (شبکه اول صدا و سیما جمهوری اسلامی- ١١ خرداد ١٣٩٩) در اکثر موارد، ماموران، معترضانی را که کشته و زخمی شده بودند با خود بردند. این مقامات در تلاش برای پنهان ساختن حقیقت، از خانواده‌های جان باخته‌گان تعهد گرفتند که در ازای استرداد اجساد عزیزانشان، سکوت اختیار کنند و برخی را مجبور کردند اجساد را در سیاهی شب و تحت کنترل ماموران امنیتی به خاک بسپارند. از برخی دیگر نیز درخواست پرداخت وجوه مختلف کردند. در روز ۱۱ آذر ماه ۱۳۹۸، سازمان عفو بین‌الملل تعداد کشته‌شدگان را دست‌کم ۲۰۸ تن اعلام کرد. بسیاری از تظاهرکنندگان از ناحیه سر هدف گلوله قرار گرفته بودند. صدها تن دیگر زخمی شدند و از سرنوشت تعداد بسیاری هم خبری در دست نیست. دولت ایران کشته شدن پنج عضو نیروهای انتظامی و امنیتی را تایید کرد. طبق اظهارات یکی از نمایندگان مجلس، دست‌کم ۷۰۰۰ نفر در حین اعتراضات و پس از آن، دستگیر شدند.  فقدان شفافیت در خصوص دستگیری‌ها و گزارشات رسمی در باره «اعترافات» بازداشت‌شدگان متعاقب اعتراضات که طی آن خود را مقصر قلمداد می‌کردند، و نیز گزارشات رسیده در خصوص زندان‌ها و بازداشتگاه‌هایی که بسیار بیش از ظرفیتشان زندانی پذیرفته بودند، نگرانی‌های جدی‌ای درباره امنیت بازداشت‌شدگان ایجاد کرد. 

مرگ آقای شیدانی

بنا بر اطلاعات موجود، آقای شیدانی در روز ٢۶ آبان ١٣٩٨‌ پس از اتمام کارش بعد از ساعت ۶ عصر در نزدیکی خانه‌اش در شهرستان کرج با اصابت گلوله به قلبش به قتل رسید. (مصاحبه بنیاد برومند)

واکنش مسئولان

بنا به اظهار مسئولان سازمان ثبت و احوال کرج در گواهی فوت آقای شیدانی، علت فوت وی «عملکرد وسایل جنگی در خارج از جنگ» به علت «اصابت گلوله» در شهرستان کرج می‌باشد. (گواهی فوت آقای شیدانی)

واکنش خانواده

از واکنش خانواده آقای شیدانی اطلاعی در دست نیست.

تأثیرات بر خانواده

در مورد تاثیرات مرگ آقای شیدانی بر خانواده اطلاعی در دست نیست.

------------------------------

۱) شعارها شامل موارد زیر می‌شد: "ملت چرا نشستی، منجی خود تو هستی"، "چه اشتباهی کردیم که انقلاب کردیم"، "رضا شاه، روحت شاد"، "مرگ بر دیکتاتور"، ”حقمونو می‌گیریم، ذلت نمی پذیریم"، "پول نفت گم شده، خرج فلسطین شده"، "خامنه‌ای به هوش باش، ما مردمیم نه اوباش".
۲) دسترسی به اینترنت در اکثر استان‌ها (به جز خوزستان و سیستان و بلوچستان) تا حدودی برقرار شد اما شهروندان تا اواسط آذر ماه به اینترنت جهانی از طریق موبایل‌های خود دسترسی نداشتند. در طول این مدت، ارتباطات از طریق خدمات تلفنی و اینترنت ملی، که کنترل آن توسط حکومت آسان‌تر است، برقرار بود.
۳) گزارش سازمان عفو بین الملل، «مشخصات ۳۰۴ جان باخته در جریان سرکوب اعترضات آبان ۱۳۹۸»، ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۹
https://www.amnesty.org/download/Documents/MDE1323082020PERSIAN.PDF
۴) ایرنا، وزیر کشور: شمار کشته‌های آبان ۹۸ همین روزها اعلام می‌شود، ۱۱ خرداد ۱۳۹۹
www.irna.ir/news/83805499
۵) ایسنا، تعداد کشته های حوادث آبان در ایران ۲۳۰ نفر /مجروحان ۲۰۰۰ نفر بودند، ۱۲ خرداد ۱۳۹۹

تصحیح و یا تکمیل کنید