بنیاد عبدالرحمن برومند

برای حقوق بشر در ایران

https://www.iranrights.org
امید، یادبودی در دفاع از حقوق بشر در ایران
یک سرگذشت

ابوالقاسم رضوانی

درباره

سن: ۶۲
ملیت: ايران
مذهب: اسلام
وضعیت تأهل: نامعلوم

مورد

تاریخ کشته‌شدن: ۱۰ شهریور ۱۳۹۲
محل: کمپ اشرف، الخالص، عراق
نحوه کشته‌شدن: اعدام فراقضایی با سلاح گرم
اتهامات: اتهام نامعلوم

ملاحظات

اطلاعات مرتبط با اعدام فراقضایی آقای ابوالقاسم رضوانی از وب‌سایت‌های سازمان مجاهدین خلق ایران* (٢٢ آذر ١٣٩۶) و پژواک ایران (١۵ دی ١٣٩٢) انتشار یافت. اطلاعات در مورد حمله به قرارگاه اشرف هم در وب‌سایت‌های سازمان مجاهدین خلق ایران (٧ فروردین، ٢٣، ٢٧ شهريور، ١ مهر ١٣٩٢ و ١۶ شهریور ١٣٩۶)، وب‌سایت به گونه (١٢ شهریور ١٣٩٢)، به نقل از روابط عمومی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در خبرگزاری مهر (١٠ و ١۴ شهریور ١٣٩٢)، واشنگتن تایمز (١٠ شهریور ١٣٩٢)، خبرگزاری مهر (١٠ و ١۴ شهریور ١٣٩٢)، شبکه خبر (١٣ شهریور ١٣٩٢)، خبرگزاری فارس (١۶ شهریور ١٣٩٢)، خبرگزاری دفاع مقدس (۶ مرداد ١٣٩٣)، کتاب جنایت علیه بشر - اين گزارش از ۴ تا ١۴ دی ماه ١٣٩٢ در تلویزیون سیمای آزادی سازمان مجاهدین برای اولین بار پخش شد (١٠ شهریور ١٣٩٢)، جماران (١٣ مهر١۴٠٠)، مجله فارین پالیسی (٢۶ آذر ١٣٩٢) و گزارش مستقل Counsel to Human Rights Association For Migrants - Rights for Migrants (Perseus) (٨ آبان ١٣٩٢) گردآوری شده است.

بر اساس اطلاعات منتشر شده در و‌ب‌سایت‌های سازمان مجاهدین خلق ایران، آقای رضوانی، متولد سمنان و ۶۲ ساله بود. او در سال ۱۳۵۰ به دانشکده حقوق دانشگاه تهران وارد و سال ۱۳۵۴ فارغ‌التحصیل شد. او می‌نویسد: «پس از پیروزی انقلاب ضدسلطنتی به فعالیت‌های مردمی خود، چه در دادگاه انقلاب تهران و چه در دادگاه انقلاب ساری و چه در هیأت رسیدگی به اختلافات ارضی گرگان و دشت مغان ادامه دادم و در اواخر سال ۵۹ تصمیم گرفتم کار در دادگستری را رها کنم، در ارتباط مستقیم با سازمان قرار گیرم و فعالیت‌هایم را در انجمن حقوق‌دانان مسلمان شروع کردم.» او پس از خروج از ایران و عزیمت به قرارگاه اشرف* در عراق، در ارتش آزادی‌بخش این سازمان به فعالیتش ادامه داد. 

در سال ١٣٩٢ زمانی که قرارگاه اشرف تخلیه می‌شد تا اعضای سازمان مجاهدین به کمپ لیبرتی** که تحت حفاظت آمریکا بود، منتقل شوند، ١٠٠ (یا ١٠١) نفر از اعضای سازمان مجاهدین در کمپ اشرف ماندند و آقای رضوانی یکی از این افراد بود. به گفته سازمان مجاهدین او به همراه ٩٩ نفر از هم‌رزمانش که هیچ یک از آنها مسلح نبودند، مسئولیت حقوقی فروش اموال سازمان مجاهدین در اشرف را به عهده داشت.   

سازمان مجاهدین خلق ایران

سازمان مجاهدین خلق ایران که در سال ۱۳۴۴ پایه‌گذاری شد، از نظر ایدئولوژی، تشکیلاتی مذهبی و معتقد به اصول و مبانی اسلام بود. این سازمان، با تفسیری انقلابی از اسلام به مبارزه مسلحانه علیه رژیم محمدرضا شاه پهلوی (١٢٩٨- ١٣۵٩) اعتقاد داشت و مارکسیسم را به عنوان روشی علمی برای تحلیل اقتصادی و اجتماعی از جامعه ایران می‌پذیرفت و در عین حال، اسلام را سرچشمه الهام فرهنگ و ایدئولوژی خود می‌دانست. در دهه ١٣۵٠ زندانی شدن و اعدام بسیاری از کادرها باعث تضعیف سازمان مجاهدین شد. در سال ١٣۵۴ این سازمان با یک بحران ایدئولوژیک عمیق مواجه شد که در جریان آن تعداد زیادی از کادرهای سازمان به نقد و نفی اسلام پرداختند و پس از حذف فیزیکی چند تن از کادرها و تصفیه اعضای مسلمان، مارکسیسم را به عنوان ایده‌ئولوژی خود برگزیدند. این اقدام در سال ١٣۵۶ به انشعاب و ایجاد بخش مارکسیست لنینیست سازمان مجاهدین خلق منجر شد. در بهمن ماه ١٣۵٧، رهبران زندانی سازمان مجاهدین که هنوز به ایده‌ئولوژی اسلامی معتقد بودند، همراه با دیگر زندانیان سیاسی آزاد شدند و به بازسازی سازمان و عضوگیری پرداختند. پس از استقرار جمهوری اسلامی، مجاهدین که رهبری آیت‌الله خمینی را پذیرفته و به دفاع از انقلاب اسلامی  برخاسته بودند، حضور در ارگان‌های حکومتی و شرکت فعال در حیات سیاسی جامعه را در دستور کار خود قرار دادند. در دو سال اول انقلاب، آن‌ها هواداران بسیاری، به ویژه در مدارس و دانشگاه‌ها یافتند ولی تلاش‌شان برای کسب قدرت سیاسی، چه از طریق انتصاب  توسط مقامات و چه از طریق انتخاب توسط مردم با مخالفت شدید رهبران جمهوری اسلامی روبه‌رو شد.***

پیش زمینه

در سال ١٣۶۵، پس از اخراج رهبری، اعضا و هواداران سازمان مجاهدین خلق ایران از فرانسه، آنها به عراق رفتند و در قرارگاه اشرف مستقر شدند. قرارگاه اشرف در ٨٠ کیلومتری بغداد در شمال استان دیاله قرار داشت. سازمان مجاهدین در سال ١٣۶۶ در این قرارگاه ارتش آزادی‌بخش ملی ایران را تشکیل دادند و آموزش نظامی اعضای سازمان را آغاز کردند. سازمان مجاهدین در سال‌هایی که در عراق بود، چندین قرارگاه داشت و با اجرای چهار عملیاتِ آفتاب (٨ فروردین ١٣۶٧)، چلچراغ (٢٨ خرداد ١٣۶٧)، فروغ جاویدان (٣ مرداد ١٣۶٧) و مروارید (١٨ اسفند ١٣۶٩) به ایران حمله کرد.

قرارگاه اشرف در سه دهه استقرار سازمان مجاهدین در عراق، بارها مورد حملات موشکی، هوایی و زمینی جمهوری اسلامی قرار گرفت. این حملات به کشته شدن اعضای سازمان مجاهدین و زخمی‌شدن آنها منجر شد. 

در سال ١٣٨٢، در خلال جنگ آمریکا با عراق نیز این قرارگاه چندین بار بمباران شد و تلفات جانی و مالی برجا گذاشت.  بعد از حمله نیروهای بین‌المللی کمک به امنیت - آیساف (International Security Assistance Force - ISAF) به عراق و خلع سلاح اعضای مجاهدین، ساکنان قرارگاه اشرف تحت حفاظت آمریکا قرار گرفتند. چند ارگان اطلاعاتی از جمله اف‌بی‌آی، از طرف دولت آمریکا به قرارگاه اشرف رفتند و با اعضای سازمان مجاهدین خلق مصاحبه کردند. در این مصاحبه‌ها تمام سوابق و فعالیت‌های اعضای مجاهدین بررسی و با پایان تحقیقات مشخص شد که اعضای سازمان مجاهدین قانونی را نقض نکرده و در جنگ نیز بی‌طرف بوده‌اند. بدین ترتیب، در سال ١٣٨٣ نیروهای چندملیتی به رهبری آمریکا تمامی ساکنان اشرف را تحت کنوانسیون چهارم ژنو، به عنوان افراد حفاظت شده، به رسمیت شناختند.

با خروج تدریجی سربازان آمریکایی از شهرهای عراق در در تابستان ١٣٨٨، آمریکا حفاظت از اعضای سازمان مجاهدین را به عراق سپرد. مستقر شدن نیروهای مسلح عراق در اطراف کمپ با درگیری و خونریزی همراه بود.  

پس از اینکه مقامات عراقی چندین بار قصد خود را برای گرفتن کمپ اشرف و اخراج ساکنان آن اعلام کردند، نیروهای عراقی در روزهای ششم و هفتم مرداد ۱۳۸۸ با بولدوزر، گاز اشک‌آور، توپ آبی و باتوم به این قرارگاه حمله کردند. بنا بر اطلاعات موجود، اعضای سازمان مجاهدین با تشکیل زنجیره انسانی در مقابل مهاجمان تلاش کردند از ورود آنها به قرارگاه جلوگیری کنند. در این حمله که به استقرار یک پاسگاه پلیس در داخل کمپ منجر شد، دست‌کم هفت نفر از اعضای مجاهدین کشته و تعداد زیادی زخمی و عده‌ای نیز دستگیر شدند. (عفو بین‌الملل - ١١ شهریور ١٣٩٢ و دیده‌بان حقوق بشر- ٩ مرداد ١٣٨٨)  

نیروهای عراقی در ١٩ فروردین ١٣٩٠ بار دیگر به دلایل نامعلومی به قرارگاه اشرف حمله کردند. بنا به گفته سخنگوی کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل، در این حمله ٢٨ نفر از نیروهای سازمان مجاهدین با شلیک گلوله کشته، ۶ نفر ناپدید و ده‌ها نفر مجروح شدند. سخنگوی دفتر نخست وزیر عراق، کشته شدن نیروهای مجاهدین در روز ١٩ فروردین را به نگهبانان مجاهدین نسبت داد. (دیده‌بان حقوق، بشر٢۶ فروردین ١٣٩٠) بنا به اطلاعات موجود، با وجود اینکه سازمان عفو بین‌الملل از مقامات عراقی خواسته بود درباره‌ی حملات به قرارگاه اشرف، به‌شکلی کامل و بی‌طرفانه تحقیق کنند. مقامات عراقی به این درخواست عمل نکردند و کسی در رابطه با این حملات دستگیر یا مجازات نشد. در ٢٢ فروردین ١٣٩٠، سخنگوی وقت دولت عراق اعلام کرد شورای وزیران این کشور تصمیم گرفتند سازمان مجاهدین خلق تا دهم دی ۱۳۹۰ از خاک عراق خارج شود.

در نهایت ساکنان قرارگاه اشرف طی توافقی سه جانبه با سازمان ملل و دولت عراق از بهمن ١٣٩٠ تا مرداد ١٣٩١ به کمپ لیبرتی در نزدیک بغداد انتقال یافتند و ١٠٠ نفر از آنها (در گزارش‌هایی نیز ١٠١ نفر) طبق توافق در قرارگاه ماندن تا به حل و فصل مسائل مربوط به اموال ساکنان کمپ بپردازند.

مرگ آقای ابوالقاسم رضوانی

بنا بر اطلاعات موجود، آقای رضوانی در سپیده دم ١٠ شهریور ١٣٩٢، همراه با ۵١ نفر دیگر از همرزمانش و یک نفر دیگر**** در حالی که تعدادی از آنها چشم‌بند داشتند و دست‌هایشان از پشت بسته بود، هدف رگبار گلوله‌های کماندوهای مسلح قرار گرفتند و به قتل رسیدند. این حمله زمانی صورت گرفت که بسیاری از ساکنان قرارگاه خواب یا در راه رفتن به سمت سالن غذاخوری بودند.  

بنا بر اطلاعات موجود، در ١٠ شهریور ١٣٩٢، ۱۰۰ تا ۱۲۰ فرد مسلح با چهره‌های پوشیده و مجهز به سلاح‌های ویژه که برای این عملیات آموزش دیده بودند، به قرارگاه اشرف حمله کردند. آنها در تیم‌های چند نفره، ملبس به یونیفرم، با پیراهن سبز، جلیقه، شلوار مشکی، کلاه سفید، ماسک سیاه، مجهز به تفنگ ای کی ۴۷، حامل صدا خفه‌کن بودند و از چندین مکان به قرارگاه حمله کردند. این افراد یونیفرم نیروهای ویژه دولت عراق، لشکر طلایی را به تن داشتند. (Perseus) 

حمله مهاجمان به قرارگاه زمانی صورت گرفت که قرارگاه اشرف ٢۴ ساعته زیر نظر بیش از هزار سرباز از نیروهای ارتش و پلیس کشور عراق بود. مهاجمان دو ساعت در قرارگاه بودند و در این مدت ۵٢‌ نفر از اعضای مجاهدین را به قتل رساندند. آنها اتاق به اتاق هر کس را دیدند، به قتل رساندند. آنها حتی بیماران و زخمی‌های بیمارستان قرارگاه را با شلیک گلوله به قتل رساندند. به سر یا گردنِ بیشتر کشته‌شدگان از نزدیک شلیک شده بود. همچنین در این حمله میلیون‌ها دلار از دارایی‌های ساکنان قرارگاه اشرف با بیش از ٢٠٠ انفجار تخریب شد و هفت نفر از اعضای سازمان مجاهدین مفقودالاثر یا ربوده شدند. ۴٢ نفر از اعضای مجاهدین توانستند با فرار و پنهان کردن خود جان سالم به در ببرند. (سازمان مجاهدین و Perseus)

بنا بر اطلاعات موجود، مهاجمان کماندوهای ایرانی از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و اعضای دو تشکل به نام کتائب حزب‌الله و عصائب اهل حق، گروه‌های وابسته به ایران مستقر در عراق بودند که حمله به قرارگاه اشرف را برنامه ریزی و هدایت کردند. یک مقام آمریکایی در مورد سربازان عراقی گفت: «سربازان عراقی مانع آنچه در اشرف اتفاق افتاد نشدند، هر چند خودشان شلیک نکرده بودند.» (Foreign policy)

واکنش مسئولان ایران

بنا بر اظهارات سردار سلامی، جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران وقت در شبکه دو سیمای جمهوری اسلامی «یکی از اتفاقاتی که در هفته گذشته افتاد و دارای اهمیت راهبردی وسیعی در تحولات منطقه خواهد بود، حمله جوانان عراقی به اردوگاه اشرف و کشته شدن تعداد زیادی از کادرهای اصلی و اعضای شورای رهبری منافقین بود». او در ادامه گفت: «جوانان و بازماندگان شهدای ناشی از ترور و قتل‌‌ عام‌های منافقین دست به این اقدام بزرگ زدند و ۵٢ نفر از کادرهای اصلی و موثر منافقین به هلاکت رسیدند و این یعنی۵٠ درصد از کادر رهبری اصلی منافقین نابود شد که این آستانه تحمل این گروهک خارج است». او این عملیات را خودجوش و به «نهضت شعبانیه» (شبیه بسیج ایران) نسبت داد. سلامی در ادامه گفت: «تمام این‌هایی که در اشرف کشته شدند، از ٣۵ سال پیش تاکنون در تمام جنایات ایران و عراق نقش اول را بازی کرده‌اند؛ اینها بودند که با جاسوسی در محیط هسته‌ای بخشی از اطلاعات مستند را با بخشی از اطلاعات خیالی به صورت درهم در جهان ارائه کردند تا جهانیان علیه ما موضع بگیرند و همین‌ها بودند که در ترور دانشمندان هسته‌ای ما نقش داشتند و اطلاعات این دانشمندان را به اسرائیل منتقل می‌کردند.» (خبرگزاری فارس- ١۶ شهریور ١٣٩٢)

سپاه پاسداران جمهوری اسلامی در ١٠ شهریور ١٣٩٢ با انتشار پیامی با ابراز خوشحالی از کشته‌شدن نیروهای مجاهدین در قرارگاه اشرف، اعلام کرد: «در این اقدام که منجر به هلاکت رسیدن قریب به هفتاد تن از کادرهای فاسد منافقین از جمله هفت تن از شورای رهبری و مسئولان اطلاعات و عملیات سازمان منافقین با بیش از ٣٠ سال سابقه جنایت گردید، یقیناً مایه تشفی خاطر امت اسلامی و خانواده‌های معظم شهدا خصوصا خانواده‌های معزز شهدای ترور خواهد شد.» و در ادامه نوشتند: «سپاه این انتقام الهی را از وعده‌های خداوند تبارک و تعالی می‌داند که در سالروز شهادت صالحان این امت، شهیدان رجایی و باهنر عنایت فرمود.» (خبرگزاری مهر- ١٠ شهریور ١٣٩٢)

سردار قاسم سلیمانی فرمانده وقت سپاه قدس، در سخنرانی ۱۲ شهریور ۱۳۹۲ در مجلس خبرگان به این حمله اشاره کرد و گفت: «بیش از ۵٠ نفر از آنها کشته شدند که بسیاری از آنها از سران منافقین بودند و ١٠ نفر نیز مفقود شدند و این قضیه، مهم‌تر از حمله مرصاد بود و در واقع وعده خداوند محقق شد. (شبکه خبر)سردار نقدی، رئیس سازمان بسیج مستضعفین در مورد این حمله اظهار کرد: «حمله‌ای که توسط مجاهدین عراقی به پادگان اشرف روی داد، مهم‌تر از عملیات مرصاد بود؛ چرا که تعداد زیادی از سران پلید منافقین در یک روز نابود شدند.» (خبرگزاری مهر- ١۴ شهریور ١٣٩٢)

محسن رفیقدوست، نخستین وزیر سپاه پاسداران در جمهوری اسلامی درباره مجاهدین و انتقال مجاهدین از قرارگاه اشرف به لیبرتی در مصاحبه‌ای می‌گوید: «تا جایی که من اطلاع دارم نظام از وقتی که ماهیت این سازمان و حتی مشابه آن یعنی چریک‌های فدایی خلق را فهمید تا همین اکنون نظرش نسبت به آنها تغییر نکرده است. سیستم اطلاعاتی ما به طور کامل به آنها اشراف دارد، اتفاقاتی که در اشرف و لیبرتی رخ داد با اشراف کامل اطلاعاتی ما بود.» (جماران)

واکنش مسئولان عراق

بنا بر اطلاعات موجود، علی الموسوی، سخنگوی وقت نوری المالکی (نخست وزیر وقت عراق) کشته شدن اعضای سازمان مجاهدین ساکن قرارگاه اشرف را تایید کرد، اما قتل ساکنان را نتیجه درگیری‌های داخلی میان ساکنان اردوگاه دانست و دخالت نیروهای عراقی را رد کرد. (واشنگتن پست) آنها منفجر شدن بشکه‌های نفت و گاز در قرارگاه را باعث انفجارها دانستند. 

نوری المالکی، در اطلاعیه‌ای در روز ٢٩ شهریور ١٣٩٢ مدعی شد که نیروهای عراقی از پایگاه اشرف حفاظت کرده‌اند. همچنین گفت هفت عضو مفقود شده سازمان مجاهدین در اختیار نیروهای عراقی نیستند و مجاهدین را به دروغگویی متهم کردند. (رادیو فردا)

واکنش سازمان مجاهدین خلق ایران

سازمان مجاهدین معتقد است این تهاجم مسلحانه توسط نیروی قدس سپاه پاسداران طراحی شده بود و از آنجا که قرارگاه اشرف توسط حصار و ایست‌های بازرسی، به کمک بیش از ۱۲۰۰ سرباز عراقی محافظت می‌شد، کشتار اعضای سازمان مجاهدین در قرارگاه اشرف با اطلاع، هماهنگی و همکاری نیروهای دولت عراق (المالکی) که حفاظت اشرف را بر عهده داشتند، صورت گرفته بود. افزون بر این، به گفته بازماندگان این حمله، مهاجمان مسلح نقابدار به زبان عربی حرف می‌زدند. سازمان مجاهدین در اطلاعیه‌ای نوشت: «این تهاجم توسط نیروهای زبده المالکی، به نام لشکر طلایی که به لشکر کثیف موسوم است، صورت گرفت. آنها در ساعت ۵ و ۱۵ دقیقه بامداد ۱۰ شهریور به‌طور هم‌زمان اقدام به شلیک، تخریب، انهدام و آدم‌ربایی کردند. جنایتکاران هم‌چنین حامل مواد منفجره پلاستیکی و انواع نارنجک‌های دستی جهت انهدام خودروها، کانتینرها، تانکرهای آب و... بودند.» (سازمان مجاهدین خلق ایران - ١۶ شهریور ١٣٩۶)

در ادامه‌ی این اطلاعیه آمده است: «به این ترتیب، اظهارات مقامات امنیتی عراقی و سپاه پاسداران و وزیر اطلاعات ملایان، به‌دنبال این کشتار خونین، هیچ تردیدی در نقش بالاترین مقام‌های دولت عراق و هماهنگی آنها با نیروی تروریستی قدس باقی نگذاشت. دولت عراق به‌منظور زمینه‌سازی برای این حمله جنایتکارانه، از سه هفته قبل آب و برق اشرف را قطع کرده بود. آنها در نظر داشتند ١٠٠ مجاهد ساکن اشرف را مجبور کنند به‌خاطر صرفه‌جویی در آب و برق در یک منطقه کوچک جمع شوند تا طرح کشتار ساده‌تر شود.» همچنین سازمان مجاهدین معتقد است سفری که قاسم سلیمانی، فرمانده وقت نیروی قدس، پنج روز پیش از حمله به قرارگاه اشرف داشت و همین‌طور دیدار او با المالکی نشانه‌ای است از هماهنگی‌های انجام شده برای این حمله. (سازمان مجاهدین خلق ایران - ١۶ شهریور ١٣٩۶)

سازمان مجاهدین همچنین نوشت: «۵۲ مجاهد بی‌دفاعی که با دستان بسته به‌صورت جمعی در سحرگاه ۱۰ شهریور ۱۳۹۲ اعدام شدند، همراه با هفت مجاهد گروگان گرفته شده، از میان ۱۰۰مجاهدی بودند که طبق کنوانسیون چهارم ژنو افراد حفاظت‌شده بودند و براساس توافق چهارجانبه بین دولت آمریکا، دولت عراق، سازمان ملل‌ متحد و مجاهدان اشرفی در روز ۲۷ مرداد ۱۳۹۱ به‌منظور حفظ اموال ساكنان اشرف، بدون محدودیت زمانی در اشرف باقی مانده بودند و مسئولیت حفاظت از آنها را عراق طبق همین توافق چهارجانبه برعهده گرفته بود.» (سازمان مجاهدین خلق ایران)

واکنش خانواده

از واکنش خانواده آقای رضوانی اطلاعی در دست نیست.

تاثیر بر خانواده

از تاثیر اعدام فراقضایی آقای رضوانی بر خانواده‌اش  اطلاعی در دست نیست.

______________________________________

* قرارگاه اشرف در عراق از یک مجموعه خیابان و ساختمان تشکیل شده‌ و انواع امکانات آموزشی، اجتماعی و ورزشی، شامل چهار استخر، یک مرکز خرید، یک باغ وحش، یک پارک، یک دانشگاه، یک زمین فوتبال، یک «موزه تروریسم» درباره جزئیات حملات جمهوری اسلامی ایران به مجاهدین و اعضای آن، یک «موزه شهدا»، یک مسجد، یک قبرستان، فروشگاه، نانوایی، پمپ بنزین و پلیس راهنمایی و رانندگی در آن ساخته شده است.
** کمپ لیبرتی یک پایگاه نظامی متعلق به نیروهای نظامی ایالات متحده آمریکا در نزدیکی فرودگاه بغداد است. بخش کوچکی از این کمپ در سال ٢٠١٢‌ در اختیار سازمان مجاهدین خلق ایران قرار گرفت و اعضای سازمان از کمپ اشرف به آنجا منتقل شدند. آنها در این کمپ با مشکلات زیادی روبه‌رو شدند و از فشار دولت عراق به آنها کاسته نشد. این کمپ چندین بار مورد حمله موشکی قرار گرفت و و ده‌ها نفر از مجاهدین کشته و زخمی شدند.
***كنار گذاشتن كامل مجاهدین از نهادهای دولتی و بستن نشریات و دفاترشان از طرفی، و تناقض بین تفسیر مجاهدین و تفسیر حكومت از اسلام از طرف دیگر، اختلافات بین آن دو را تشدید كرد به طوری که رهبران جمهوری اسلامی مجاهدین را «منافق» می‌نامیدند و طرفداران حزب‌اللهی رژیم، هواداران این سازمان را در هنگام تظاهرات و پخش نشریات‌شان آماج حمله قرار دادند و حتی باعث کشته شدن گروهی آنها شدند. روز ٣٠ خرداد ۱۳۶۰ مجاهدین برای اعتراض به برخورد رژیم با آنها و عزل بنی‌صدر، رئیس جمهور وقت، تظاهراتی را سازمان دادند که هزاران نفر به خیابان‌ها آمدند و برخی از آنان به مقابله با تهاجم پاسداران و افراد حزب‌اللهی پرداختند. تعداد کشته‌شدگان آن روز روشن نیست اما تعداد زیادی از تظاهركنندگان دستگیر و در روزها و هفته‌های بعد اعدام شدند. جمهوری اسلامی پس از آن روز سركوب و كشتاری را آغاز کرد كه در تاریخ معاصر ایران بی‌سابقه است. در جریان این اقدام حکومت، هزاران نفر از طرفداران مجاهدین زندانی یا اعدام شدند. سازمان مجاهدین از ٣١ خرداد قیام مسلحانه علیه رژیم را اعلام كرد و پس از آن تعدادی از مسئولان بلندپایه و طرفداران جمهوری اسلامی را ترور کرد.
در تابستان ۱۳۶۰، رهبر سازمان مجاهدین و رئیس جمهور مخلوع (ابوالحسن بنی‌صدر) از کشور گریختند، در فرانسه مستقر شدند و «شورای ملی مقاومت» را تشکیل دادند. این سازمان پس از اخراج رهبران و تعداد زیادی از هوادارانش از فرانسه، در خرداد سال ۱۳۶۶ ارتش رهایی‌بخش ایران را در عراق پایه‌گذاری کرد که چندین بار وارد خاک ایران شد. آخرین حمله آن تحت عنوان «عملیات فروغ جاویدان» در مرداد ۱۳۶۷ شکست خورد. چند روز پس از شکست این عملیات هزاران نفر از هواداران سازمان که در زندان‌های جمهوری اسلامی به سر می‌بردند در کشتار دسته جمعی سال ۶۷ اعدام شدند. از تابستان ۱۳۶۰ به بعد فعالیت‌های علنی سازمان مجاهدین خلق ایران در خارج از کشور ادامه یافته است. از دامنه فعالیت ها و تعداد اعضا و هواداران کنونی سازمان در داخل کشور اطلاع دقیقی در دست نیست.
به رغم اعلام مبارزه مسلحانه از سوی سازمان مجاهدین خلق در فردای ٣٠ خرداد ۱۳۶۰، بسیاری از هواداران این سازمان، تعلیمات نظامی ندیده بودند، مسلح نبودند و در عملیات نظامی شرکت نداشتند.
****:در روز کشتار ۵٢ عضو سازمان مجاهدین، جسد آقای مسعود دلیلی داخل نیز در قرارگاه اشرف پیدا شد.

تصحیح و یا تکمیل کنید