بنیاد عبدالرحمن برومند

برای حقوق بشر در ایران

https://www.iranrights.org
امید، یادبودی در دفاع از حقوق بشر در ایران
یک سرگذشت

محمداسماعیل رودگریان

درباره

سن: ۳۲
ملیت: ايران
مذهب: بدون باور مذهبی
وضعیت تأهل: مجرد

مورد

تاریخ کشته‌شدن: ۲۵ بهمن ۱۳۶۱
محل: زندان آمل، آمل، استان مازندران، ايران
نحوه کشته‌شدن: مرگ در دوران بازداشت/زندان
اتهامات: اتهام نامعلوم

ملاحظات

اطلاعات درباره آقای محمد اسماعیل رودگریان فرزند تقی، از طریق مصاحبه و ایمیل ارسالی به سایت بنیاد برومند توسط فردی آشنا با ایشان گردآوری شده است. در این ایمیل صفحاتی از نشریه نهضت به تاریخ ۱۲ اردیبهشت ۱۳۶۴ در رابطه با این مرگ زیر شکنجه ضمیمه شده است. گزارشگر این نشریه بدون ذکر نام به چند تن از مسئولان دولتی استناد می‌کند که جزئیاتی درباره دلیل مرگ و مشاهداتشان از جسد آقای رودگریان را در اختیارش گذاشته بودند.

بنابر اطلاعات ارسالی به بنیاد برومند، آقای محمد اسماعیل رودگریان متولد ۱۳۲۷ در آمل بود. او لیسانس تربیت بدنی از دانشگاه تهران داشت. وی فردی محبوب در میان اهالی بود و از قبل از انقلاب فعالیت سیاسی داشت و عضو سازمان چریکهای فدایی خلق و رهبری این سازمان در استان مازندران بود. پس از انقلاب با نام مستعار احمد تهرانی به تهران آمد و فعالیت مخفی خود را در رابطه با سازمان فدائیان خلق – اقلیت ادامه داد. دوستان و آشنایان آقای رودگریان او را به عنوان فردی با مطالعه، یاری دهنده نیازمندان و مبارزی پیگیر و سازش ناپذیر بخاطر دارند.   

در سال ۱۳۴۹ سازمان چریکهای فدائی خلق، متأثر از انقلاب کوبا و جنبش چریکی آمریکای لاتین، با ایدئولوژی مارکسیسم - لنینیسم و با اعتقاد به مبارزه مسلحانه، از ادغام دو گروه چریکی مخالف رژیم شاه به وجود آمد. این سازمان پس ازپیروزی انقلاب اسلامی به نفی مشی چریکی پرداخت و بر سر حمایت یا عدم حمایت از جمهوری اسلامی و شوروی، منشعب شد. سازمان فداییان خلق (اقلیت) مخالف با جمهوری اسلامی بود و عمدتا در جنبش کارگری و سیاسی فعالیت می‌کرد.

دستگیری و بازداشت

بنابر اطلاعات موجود، آقای رودگریان روز ۱۷ شهریور ۱۳۶۱ هنگام قرار با فردی در زیر پل سیدخندان تهران حدود ساعت ۶ صبح توسط پاسداران دستگیر شد و به زندان اوین منتقل گردید.  بنابر روایات شاهدانی در زندان اوین، وی مدت سه ماه و نیم در زندان اوین مورد شکنجه قرار گرفت، هیچ ملاقاتی نداشت و دو هفته اعتصاب غذا کرد. او از داشتن وکیل نیز محروم بود.

بعد از زندان اوین آقای رودگریان را به آمل در محل هتل کازینو که در اشغال سپاه بود، انتقال دادند. خبر انتقال او را یکی از آشنایان که بطور اتفاقی او را از پنجره دیده بود به خانواده اطلاع داده بود. بنابر اخباری که آشنایان خانواده‌اش از زندان داده بودند، او در زندان تحت شدید ترین شکنجه‌ها قرار گرفته بود و مدت ۲۱ روز در زندان آمل اعتصاب غذای خشک کرده بود بطوریکه  به خونریزی معده دچار شده بود. بنابر اطلاعات ارسالی برای بنیاد برومند، خانواده از طریق آشنایانی که از زندان خبر می‌آوردند مطلع شدند که آقای رودگریان در اثر شلاق‌های مداوم قادر به راه رفتن نبود و عفونت پاهای او را در بر گرفته بود. پس از تلاش بسیار خانواده و خرج مبالغ قابل توجهی، سرانجام آقای رودگریان توانست تنها یکبار در مهرماه ۱۳۶۱ به مدت دو دقیقه در حضور پاسداران با مادرش دیدار داشته است. به گزارش نشریه نهضت، در این ملاقات به مادرش گفته بود که "شیردل و استوار پس از مرگ من باشید. من هیچ یک از هم رزمانم را به دست این جلادان ندادم و تو سربلند خواهی بود."

دادگاه

اطلاعی درباره جلسه یا جلسات دادگاه آقای رودگریان در دست نیست.  

اتهامات

از اتهامات عنوان شده علیه آقای رودگریان اطلاعی در دست نیست.

مدارک و شواهد

در گزارش این اعدام نشانی از مدارک ارائه شده علیه آقای رودگریان نیست.

دفاعیات

آقای رودگریان امکان و فرصت دفاع از خویش نیافته است.

حکم

بنابر اطلاعات ارسالی برای بنیاد برومند، آقای محمد اسماعیل رودگریان در تاریخ ۲۵ بهمن ۱۳۶۱ بر اثر شکنجه در زندان آمل درگذشته است. اما به گزارش نشریه نهضت، عصر این روز چهار تن از پاسداران جسد نیمه جان آقای رودگریان را که هنوز در یکی از پاهایش دمپایی چرکین قهوه‌ای رنگ زندان دیده می‌شد، به بیمارستان قدیمی شهر آمل بردند. پزشک پس از معاینه اعلام می‌کند که کار او تمام است. پاسداران از پزشک می‌خواهند مجوز دفن صادر کند و علت مرگ را درگیری در جنگل اعلام کند. اما پزشک نپذیرفت و یادآور شد که جای گلوله‌ای وجود ندارد و مقتول احتمالا در اثر خونریزی داخلی و مغزی درگذشته است. سپس پاسداران شتابزده جسد را از بیمارستان بردند و شبانه و بدون اطلاع خانواده در گورستانی به خاک سپردند که محل دفن زندانی سیاسی بود و در یکی از روستاهای اطراف آمل به نام امامزاده قاسم قرار داشت. پاسداران در آمل شایع کردند که آقای رودگریان در درگیری‌های جنگل* کشته شده است. چهار روز پس از مرگ مقامات تلفنی خبر و محل دفن را به خانواده اطلاع دادند.

بنابر اطلاعات موجود، خانواده آقای رودگریان پس از چند روز رسما اعلام شکایت کرده و خواستار روشن شدن چگونگی مرگ عزیزشان شدند. بر اثر پیگیری خانواده سرانجام مقامات با نبش قبر و کالبدشکافی جسد آقای رودگریان موافقت کردند. این امر با حضور پزشکان و مقامات رسمی که بعضا از تهران اعزام شده بودند و خانواده ایشان در روز دهم اسفند ۱۳۶۱ صورت گرفت. بنابر گزارش روزنامه نهضت و آنچه که مصاحبه شونده به نقل از شاهدانی که هنگام نبش قبر حضور داشتند ابراز داشته، پس از تایید هویت جسد که با لباس‌های خون آلود و ایستاده دفن شده بود، آنرا برای کالبدشکافی به پزشکی قانونی منتقل کردند. پاسداران کوشیدند تا مانع از این کار شوند اما با دخالت یک روحانی که از تهران آمده بود، کالبدشکافی انجام شد. گزارش پزشکی قانونی پس از کالبد شکافی علت مرگ را "پارگی طحال و خونریزی مغزی براثر ضربه‌های ناشی از کابل‌های قوی" اعلام کرد. با اینهمه، بنابر مطالب ارسالی برای بنیاد برومند، هیچ تعقیب قانونی در رابطه با عوامل این قتل در بازداشت صورت نگرفته است. آقای محمد اسماعیل رودگریان ۳۴ ساله بود.

............................................

* در زمستان سال ۱۳۶۰ اعضای مسلح اتحادیه کمونیست‌های ایران در جنگلهای شمال ایران خارج از شهر آمل مخفی شدند. این گروه که به گروه جنگل شهرت داشتند چندین مرتبه با پاسداران انقلاب درگیر شدند و سرانجام به امید آنکه موجب جنبشی همه گیر شوند، روز ۶ بهمن ۱۳۶۰ به شهر آمل حمله کردند.

تصحیح و یا تکمیل کنید