بنیاد عبدالرحمن برومند

برای حقوق بشر در ایران

https://www.iranrights.org
امید، یادبودی در دفاع از حقوق بشر در ایران
یک سرگذشت

احمد دانش شریعت‌پناهی

درباره

سن: ۵۵
ملیت: ايران
مذهب: بدون باور مذهبی
وضعیت تأهل: متاهل

مورد

تاریخ کشته‌شدن: ۱۳۶۶ — ۱۳۶۷
محل: زندان اوين، تهران، استان تهران، ايران
نحوه کشته‌شدن: حلق آویز
اتهامات: ارتداد; پندار و/يا گفتار ضدانقلابی

ملاحظات

اطلاعات در باره دستگیری و اعدام آقای احمد دانش شریعت پناهی از طریق فرم الکترونیکی ارسالی توسط یکی از بستگانش به بنیاد برومند، کتاب شهیدان توده‌ای و در کتاب «آنان که گفتند نه»، چاپ انجمن دفاع از زندانیان سیاسی و عقیدتی در ایران (منتشر شده در پاییز ١٣٧٨ در پاریس) به دست آمده است. وی وابسته به حزب توده ایران و یکی از قربانیان کشتار جمعی زندانیان سیاسی ۱۳۶۷ است. اطلاعات تکمیلی در مورد این کشتار به وسیله بنیاد برومند از خاطرات آیت الله منتظری، گزارشهای سازمانهای حقوق بشر، و مصاحبه با خانواده‌ها٬ خاطرات شهود و سایت بیداران جمع‌آوری شده است. 

اکثر زندانیان اعدام شده در سال ۱۳۶۷ از اعضا و هواداران سازمان مجاهدین خلق ایران بودند. علاوه بر آن، گروه‌های مارکسیست لنینیستی مخالف جمهوری اسلامی مثل سازمان فدائیان خلق (اقلیت) و حزب پیکار، اعضا و هوادارن احزابی چون حزب توده و فدائیان خلق (اکثریت) که فعالیتی در مخالفت با جمهوری اسلامی نداشتند نیزازقربانیان این کشتار بودند.

 آقای احمد دانش شریعت پناهی در سال ۱۳۱۲ در بم (کرمان) متولد شد. در سال ۱۳۳۰ برای ادامه تحصیل به آلمان رفت و دکتر متخصص در اورولوژی شد. در زمان تحصیل فعالیت‌های سیاسی داشت و در سال ۱۳۵۱ به رهنمود حزب توده به ایران بازگشت. وی عضو کمیته مرکزی حرب توده ایران بود.

حزب توده ایران در سال ۱۳۲۰ با ایدﺋولوژی مارکسیست - لنینیستی تاسیس شد. این حزب، که پیرو سیاست اتحاد جماهیر شوروی بود، تا کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ که مورد سرکوب قرار گرفت و برای بار دوم فعالیتهایش غیرقانونی اعلام شد، نقش مهمی در صحنه سیاسی کشور ایفا کرد.  پس از انقلاب ۱۳۵۷، حزب توده با انقلابی و ضد امپریالیست خواندن آیت الله خمینی و رژیم جمهوری اسلامی، به حمایت و همکاری فعالانه با آن پرداخت. با وجودی که این حزب هرگز در زمره مخالفان رژیم جمهوری اسلامی قرار نگرفت، اما از سال ۱۳۶۱ هدف حملات رژیم قرار گرفته و اکثر رهبران و اعضایش دستگیر شده و به زندان افتادند.

دستگیری و بازداشت

آقای احمد دانش شریعت پناهی در ۷ اردیبهشت ۱۳۶۲ در منزل شخصی‌اش بازداشت شد. وی در نامه‌ سرگشاده ای که در سال ۱۳۶۶ از زندان اوین به آیت الله منتظری نوشت، از وضعیت بد زندانیان و رفتاری که با آنان می‌شود، ازملی کش‌هایی که آزادی آنها موکول به "مصاحبه" است و غیره...، سخن گفته و در مورد دستگیری و شرایط زندانی بودن خودش نیز نوشته است: "در سحرگاه ۷ اردیبهشت ۶۲ عده‌ای جوان مسلح به خانه شخصی من حمله کردند و پس از ایجاد رعب و وحشت  برای زن و دو دخترم و درهم ریختن خانه چشم‌هایم را بسته و با خود بردند. در زندان بارها و بارها به بهانه کج شدن چشم‌بند، حتی در خواب مورد ضرب و شتم قرار گرفتم. ماهها از هرگونه تماس با محیط و حتی به دست آوردن کوچک ترین خبر از خانواده‌ام محروم بودم. بیش از یک سال و نیم ملاقاتی با خانواده نداشتم و چون تماس تلفنی بعد از مدتی قطع شد،خانواده من ماهها نمی دانست چه بلایی سر من آمده است. پس از چند ماه اجازه یافتم هردو هفته یک بار و گاهی هم ماهی یک بار تلفنی با خانواده خود تماس بگیرم، آن هم فقط برای چند دقیقه با چشم‌های بسته و در حالی که مامور به گفتگوی ما گوش می‌داد. مورد شدیدترین افتراهای سیاسی و ناموسی قرار گرفتم وحدود دو سال ونیم را در سلول انفرادی و گاهی در شرایط بدتر از انفرادی گذرانده‌ام" (کتاب شهیدان توده‌ای).

 دادگاه

آقای احمد دانش شریعت پناهی در نامه سرگشاده خود به آیت‌الله منتظری در مورد دادگاهی که پس از ۲ سال زندانی بودن برایش تشکیل داده‌اند نوشته است: "مرا به اتاقی بردند که یک روحانی جوان پشت یک میز نشسته بود و همان سئوال‌های بازجویی را می‌کرد، از جمله این که آیا شما هنوز بر سر عقاید خودباقی هستید؟ من بعد‌ها متوجه شدم که این جلسه دادگاه بوده است که چند دقیقه بیشتر طول نکشید".

در مورد جزییات اعدام آقای احمد دانش شریعت پناهی اطلاع دقیقی در دست نیست. اما بنابر شهادت برخی از زندانیان چپ که در جریان اعدام های سال ۱۳۶۷ در زندانهای اوین و گوهردشت مورد محاکمه مجدد قرار گرفته اند، پس از چند هفته بی خبری به دلیل قطع ملاقاتها، هواخوری، و اخبار رادیو و تلویزیون، در اوایل شهریور ماه  ۱۳۶۷، هیئت سه نفره ای شامل حجت الاسلام اشراقی دادستان، حجت الاسلام نیری حاکم شرع و حجت الاسلام پورمحمدی نماینده وزارت اطلاعات در اتاقی در زندانهای اوین و گوهردشت در چند دقیقه پرسشهایی درباره مسلمان یا مارکسیست بودن و نمازخواندن زندانیان سیاسی و همچنین مسلمان بودن خانواده می پرسیدند و براساس جوابهای زندانیان آنها را به اعدام و یا خوردن شلاق برای نماز خواندن محکوم می کردند. مسئولان اطلاعی در مورد هدف هیئت از این سؤالات و عواقب جوابهایشان به زندانیان نداده بودند. به شهادت زندانیان اوین و گوهردشت، در طول تابستان ۱۳۶۷ در این دو زندان تعداد زیادی از زندانیان چپ و هواداران مجاهدین خلق که به نظر هیئت سه نفره بر سر مواضع خود بودند اعدام شدند.

خانواده‌های قربانیان کشتار سال ۱۳۶۷ به محاکمات غیرعادلانه و غیر قانونی که به اعدام هزارها زندانی در ظرف چند ماه منجر شد، به شدت اعتراض کرده‌اند.  در نامه‌ای که در سال ۱۳۶۷ به وزیر دادگستری وقت، حسن حبیبی نوشتند، سیاست رسمی پنهان کاری در رابطه با این اعدامها را به پرسش کشیده‌‌ و آن را دال بر غیر قانونی بودن اعدامها شمرده‌اند.  آنها یاد‌آور شده‌اند که اکثریت قریب به اتفاق قربانیان زندانیانی بودند که قبلاً در محاکم شرع به حبس محکوم شده بودند و در حال گذراندن دوران محکومیت خود و یا به پایان رساندن آن بودند.  این زندانیان دوباره دادگاهی شده و به سرعت به مرگ محکوم شدند.

اتهامات

یکی ازاتهامات آقای احمد دانش شریعت پناهی دربند آخر کیفرخواست چنین بوده است"چون نامبرده بر سر اعتقادات خود باقی است، برای وی تقاضای مجازات شدید شرعی می‌شود" (قسمتی ازنامه آقای دانش به آیت الله منتظری)

مقامات قضایی جمهوری اسلامی علناً اتهامی به قربانیان اعدام‌های جمعی سال ۶۷ وارد نکرده‌اند. بر اساس شهادت زندانیانی که در تابستان ۱۳۶۷ در زندانهای ایران بودند، سوالات هیئت سه نفره از زندانیان وابسته به سازمان های چپ در مورد عقایدشان بوده و آنها ، به اتهام " ضد مذهبی" بودن، تأکید بر عقایدشان و توبه نکردن، محکوم شدند. بستگان قربانیان در نامه خود به وزیر دادگستری و در نامه دیگری در سال ۱۳۸۱ به گزارشگر مخصوص سازمان ملل متحد که به ایران سفر کرده بود به اتهاماتی نظیر "ضد انقلاب، ضد دین، و ضد اسلام" و یا انتساب قربانیان "... به عملیات نظامی ...در مرزهای کشور"، که گویا اساس محکومیت عزیزان‌شان بوده اشاره نموده‌اند.

حکمی ازآیت الله روح الله خمینی که در خاطرات حسینعلی منتظری، قائم مقام رهبری در آن زمان، به چاپ رسیده است اظهارات خانواده‌های قربانیان را در رابطه با اتهامات وارده تأئید می‌کند. در این حکم آیت الله خمینی از اعضای سازمان مجاهدین خلق به عنوان «منافقانی» یاد نموده که به اسلام اعتقاد ندارند و نوشته است: «کسانی که در زندان‌های سراسر کشور بر سر موضع نفاق خود پافشاری کرده و می‌کنند محارب و محکوم به اعدام می‌باشند.»

مدارک و شواهد

در گزارش این اعدام نشانی از مدارک ارائه شده علیه آقای احمد دانش شریعت پناهی نیست.

دفاعیات

از دفاعیات آقای احمد دانش شریعت پناهی در مقابل  هیئت سه نفره اطلاعی در دست نیست.

حکم

آقای احمد دانش شریعت پناهی در تابستان ۱۳۶۷ در کشتار زندانیان سیاسی در اوین به دارآویخته شد. بنا برتحقیقات بنیاد برومند، زندانیان چپ که در سال ۱۳۶۷ اعدام شدند، مرتد شناخته شده بودند. مسئولان زندان خبر اعدام این زندانیان را به همراه وسائلشان بعد از ماهها به خانواده آنها دادند ولی اجسادشان را به آنها تحویل ندادند. زندانیان در گورهای جمعی به خاک سپرده شده‌ ومقامات به خانواده زندانیان هشدار دادند که برای عزیزانشان مراسم سوگواری برگزار نکنند.

تصحیح و یا تکمیل کنید