بنیاد عبدالرحمن برومند

برای حقوق بشر در ایران

https://www.iranrights.org
امید، یادبودی در دفاع از حقوق بشر در ایران
یک سرگذشت

رضا عصمتی

درباره

سن: ۳۸
ملیت: ايران
مذهب: بدون باور مذهبی
وضعیت تأهل: متاهل

مورد

تاریخ کشته‌شدن: ۷ شهریور ۱۳۶۷
محل: زندان اوين، تهران، استان تهران، ايران
نحوه کشته‌شدن: نحوه اعدام نامشخص
اتهامات: ارتداد; پندار و/يا گفتار ضدانقلابی

ملاحظات

اطلاعات در مورد آقای رضا عصمتی بر مبنای مصاحبه بنیاد برومند با یکی از نزدیکان وی تهیه شده است. اطلاعات تکمیلی از سایت بیداران گرفته شده است. او یکی از قربانیان کشتار جمعی زندانیان سیاسی ۱۳٦۷ است. اکثر زندانیان اعدام شده از اعضا و هواداران سازمان مجاهدین خلق ایران بودند. علاوه بر آن، گروه های مارکسیست لنینیستی مخالف جمهوری اسلامی مثل سازمان فدائیان خلق (اقلیت) و حزب پیکار، اعضا و هوادارن احزابی چون حزب توده و فدائیان خلق (اکثریت) که فعالیتی در مخالفت با جمهوری اسلامی نداشتند نیزازقربانیان این کشتار بودند. اطلاعات تکمیلی در مورد این کشتار به وسیله بنیاد برومند از خاطرات آیت الله منتظری، گزارشات سازمانهای حقوق بشر، و مصاحبه با خانواده ها و خاطرات شهود جمع آوری شده است.

آقای عصمتی فارغ التحصیل در رشته جامعه شناسی از دانشگاه ملی ایران، متأهل و دارای یک فرزند پسر بود. وی در رژیم سابق فعالیت سیاسی داشت و در سال ١٣٥٣ به سه سال زندان محکوم شد. پس ار آزادی به عنوان حسابداریک شرکت در بوشهر مشغول به کار شد و تا سال ١٣٥٨ به همین کار اشتغال داشت. بعد از انقلاب همراه با یک گروه کوچک سیاسی هوادار کومله (گروه چپ انقلابی مسلح کرد) در تهران به فعالیت پرداخت.

دستگیری و بازداشت

آقای رضا عصمتی در ١٧ شهریور١٣٦٠ در خانه خود در تهران دستگیر شد. پاسداران خانه را محاصره کردند و دو مأمور لباس شخصی وارد خانه شدند. آنها حکم بازداشت نداشتند و دلیلی که برای بازداشت ارائه دادند "پاسخ دادن به چند سئوال در مقر سپاه" بود. دو نفر دیگر هم از همین گروه همزمان با وی بازداشت شدند. محل نگهداری و بازجوئی او در زندان اوین بند ٢٠٩ بود. وی از حق داشتن وکیل محروم بود و اولین ملاقات با همسر و پدر و مادرش، پنج ماه پس از دستگیری صورت گرفت. بعد از آن، هر دو هفته یا یک ماه می توانست ملاقات داشته باشد. بنا به اظهارات نزدیکانش ، او برای لو دادن دیگر افراد گروه به شدت تحت شکنجه بوده است.

دادگاه

دادگاه آقای رضا عصمتی، بار اول، سه ماه پس از دستگیری، در زندان اوین تشکیل شد. وی به پرونده دسترسی نداشت و از حق داشتن وکیل نیز محروم بود. وی در این دادگاه به اعدام محکوم شد. سپس دادگاه دیگری که تاریخ و محل تشکیل آن دانسته نیست (و به علاوه مشخص نیست دادگاه تجدید نظر بوده یا نه) با صدور حکم نهائی او را به بیست سال زندان محکوم کرد.

این که آیا دادگاه سومی وی را دوباره به مرگ محکوم کرده بود یا نه دانسته نیست. طبق اطلاعات موجود در مورد قربانیان سال ۱۳٦۷ دادگاهی رسمی با حضور وکیل و دادستان برای آنها تشکیل نشد. زندانیانی که در سال ٦۷ اعدام شدند برای پاسخ به چند سوال در مقابل یک هیئت ویژه ۳ نفری، که متشکل از یک قاضی شرع، نماینده ای از وزارت اطلاعات و دادستان تهران، برده شدند. این هیئت از زندانیان چپ گرا سوالاتی در ارتباط با عقاید آنها و اعتقادشان به خدا و مذهب می کرد.

خانواده‌های قربانیان کشتار سال ۱۳٦۷ به محاکمات غیرعادلانه و غیر قانونی که به اعدام هزارها زندانی در ظرف چند ماه منجر شد، به شدت اعتراض کرده اند. در نامه‌ای که در سال ۱۳٦۷ به وزیر دادگستری وقت، حسن حبیبی نوشتند، سیاست رسمی پنهان کاری در رابطه با این اعدام ها را به پرسش کشیده‌‌ و آن را دال بر غیر قانونی بودن اعدام ها شمرده‌اند. آن ها یاد آور شده اند که اکثریت قریب به اتفاق قربانیان زندانیانی بودند که قبلاً در محاکم شرع به حبس محکوم شده بودند و در حال گذراندن دوران محکومیت خود و یا به پایان رساندن آن بودند. این زندانیان دوباره دادگاهی شده و به سرعت به مرگ محکوم شدند.

اتهامات

اتهام عنوان شده علیه آقای عصمتی، در دادگاه اول و دوم، وابستگی به ضد انقلاب (کومله) بوده است.

مقامات قضایی جمهوری اسلامی علناً اتهامی به قربانیان اعدام‌های جمعی سال ١٣٦۷ وارد نکرده‌اند. بستگان قربانیان در نامه خود به وزیر دادگستری و در نامه دیگری که در سال هزار و سیصد و هشتاد و یک به گزارشگر مخصوص سازمان ملل متحد، که به ایران سفر کرده بود، نوشته‌اند، به اتهاماتی نظیر "ضد انقلاب، ضد دین، و ضد اسلام" و یا انتساب قربانیان "... به عملیات نظامی... در مرزهای کشور"، که گویا اساس محکومیت عزیزان‌شان بوده اشاره نموده‌اند.

حکمی ازآیت الله روح الله خمینی که در خاطرات حسینعلی منتظری، قائم مقام رهبری در آن زمان، به چاپ رسیده است اظهارات خانواده‌های قربانیان را در رابطه با اتهامات وارده تأئید می‌کند. در این حکم آیت الله خمینی از اعضای سازمان مجاهدین خلق به عنوان "منافقانی" یاد نموده که به اسلام اعتقاد ندارند و نوشته است: "کسانی که در زندان‌های سراسر کشور بر سر موضع نفاق خود پافشاری کرده و می کنند محارب و محکوم به اعدام می باشند."

احتمال می رود که زندانیان وابسته به سازمان هایی غیر از مجاهدین خلق ایران، به اتهام "ضد مذهبی" بودن، تأکید بر عقایدشان و توبه نکردن، محکوم شده باشند.

مدارک و شواهد

از مدارک ارائه شده علیه متهم اطلاعی در دست نیست.

دفاعیات

از دفاعیات متهم اطلاعی در دست نیست.

حکم

آقای رضا عصمتی در روز٧ یا ٨ شهریور ١٣٦٧ در زندان اوین اعدام شد. از جزئیات این حکم اعدام اطلاعی در دست نیست ولی بنا به اطلاعات موجود زندانیان چپ که در سال ۱۳٦۷ اعدام شدند، مرتد شناخته شده بودند. مسئولان زندان خبر اعدام این زندانیان را به همراه وسائلشان بعد از ماهها به خانواده آنها دادند ولی اجسادشان را به آنها ندادند. زندانیان در گورهای جمعی به خاک سپرده شده اند. مقامات به خانواده زندانیان هشدار دادند که برای عزیزانشان مراسم سوگواری برگزار نکنند.

تصحیح و یا تکمیل کنید