بنیاد عبدالرحمن برومند

برای حقوق بشر در ایران

https://www.iranrights.org
امید، یادبودی در دفاع از حقوق بشر در ایران
یک سرگذشت

خلیل بینایی ماسوله

درباره

سن: ۴۱
ملیت: ايران
مذهب: بدون باور مذهبی
وضعیت تأهل: متاهل

مورد

تاریخ کشته‌شدن: شهریور ۱۳۶۷ — مهر ۱۳۶۷
محل: زندان اوين، تهران، استان تهران، ايران
نحوه کشته‌شدن: حلق آویز
اتهامات: ارتداد; پندار و/يا گفتار ضدانقلابی

ملاحظات

عضو حزب توده بود. سه سال در جبهه‌های جنگ (ایران و عراق) بود. از نظر اطرافیان، فردی متین و خجالتی بود.

آقای خلیل بینایی ماسوله، فرزند حسن، یکی از قربانیان کشتار جمعی زندانیان سیاسی ۱۳۶۷ است. اکثر زندانیان اعدام شده از اعضا و هواداران سازمان مجاهدین خلق ایران بودند. علاوه بر آن، گروه‌های مارکسیست لنینیستی مخالف جمهوری اسلامی مثل سازمان فدائیان خلق (اقلیت) و حزب پیکار، فعالان احزابی چون حزب توده و فدائیان خلق (اکثریت) که فعالیتی در مخالفت با جمهوری اسلامی نداشتند نیزازقربانیان این کشتار بودند. اطلاعات تکمیلی در مورد این کشتار به وسیله بنیاد برومند از خاطرات آیت الله منتظری، گزارش سازمانهای حقوق بشر، و مصاحبه با خانواده‌ها و خاطرات شهود جمع آوری شده است.

اطلاعات درباره آقای بینایی ماسوله از فرم الکترونیکی فرستاده شده توسط یکی از آشانیان وی و همچنین از کتاب «شهیدان حزب توده ایران» از انتشارات حزب توده ایران تهیه شده است. وی متولد ماسوله (استان گیلان) در سال ١٣٢۶، فارغ التحصیل دانشکده افسری و سرهنگ توپخانه بود. پس از انقلاب به حزب توده پيوست و در زمان جنگ ايران و عراق سه سال در جبهه جنگ بود. فرستنده فرم اظهار داشته است: «پدر وی با رنج ومحنت وی را پرورش داد. او شخص بسيار متين و محجوبی بود. به قول خودش در جنگ ايران و عراق و در محاصره خرمشهر يكسال پوتين خويش را عوض نكرد.»

حزب توده ایران در سال ۱۳۲۰ با ایدﺋولوژی مارکسیست- لنینیستی تاسیس شد. این حزب، که پیرو سیاست اتحاد جماهیرشوروی بود، تا کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ که مورد سرکوب قرار گرفت و برای بار دوم فعالیتهایش غیرقانونی اعلام شد، نقش مهمی در صحنه سیاسی کشور ایفا کرد. پس از انقلاب ۱۳٥۷، حزب توده با انقلابی و ضد امپریالیست خواندن آیت الله خمینی و رژیم جمهوری اسلامی، به حمایت و همکاری فعالانه با آن پرداخت. با وجودی که این حزب هرگز در زمره مخالفان رژیم جمهوری اسلامی قرار نگرفت، اما از سال ١٣۶١ هدف حملات رژیم قرار گرفته و اکثر رهبران و اعضایش دستگیر شده و به زندان افتادند.

دستگیری و بازداشت

آقای بینایی ماسوله در ٧ خرداد ١٣۶٢ در خانه‌اش دستگیر شد.

دادگاه

آقای بینایی ماسوله در سال ١٣۶٢ در تهران برای اولین بار محاکمه و به ٤ سال زندان محکوم شد. در مورد شرایط و چگونگی اعدامهای سال ١٣۶٧ اطلاع دقیقی در دست نیست. طبق اطلاعات موجود در مورد این قربانیان دادگاهی رسمی با حضور وکیل و دادستان برای آنها تشکیل نشد. زندانیانی که در سال ۶۷ اعدام شدند برای پاسخ به چند سوال در مقابل یک هیأت ویژه ۳ نفری، که متشکل از یک قاضی شرع، نماینده‌ای از وزارت اطلاعات و دادستان تهران، برده شدند. این هیأت از زندانیان چپگرا سوالاتی در ارتباط با عقاید آنها و اعتقادشان به خدا و مذهب می‌کرد.

خانواده‌های قربانیان کشتار سال ۱۳۶۷ به محاکمات غیرعادلانه و غیر قانونی که به اعدام هزارها زندانی در ظرف چند ماه منجر شد، به شدت اعتراض کرده‌اند. در نامه‌ای که در سال ۱۳۶۷ به وزیر دادگستری وقت، حسن حبیبی نوشتند، سیاست رسمی پنهان کاری در رابطه با این اعدامها را به پرسش کشیده‌‌ و آن را دال بر غیر قانونی بودن اعدامها شمرده‌اند. آنها یاد‌آور شده‌اند که اکثریت قریب به اتفاق قربانیان زندانیانی بودند که قبلاً در محاکم شرع به حبس محکوم شده بودند و در حال گذراندن دوران محکومیت خود و یا به پایان رساندن آن بودند. این زندانیان دوباره دادگاهی شده و به سرعت به مرگ محکوم شدند.

اتهامات

به نوشته کتاب «شهیدان حزب توده» در محاكم چند دقيقه‌ای تابستان ١٣۶٧ كه توسط هيأت سه نفره برگزار می‌شد، از این متهم پرسيدند: «مسلمانى؟» او گفت: «من به مسلمانى كارى ندارم. هركس مى‌تواند عقيده خود را داشته باشد.» بازجو گفت: «اى كافر رهبرى امام را قبول دارى؟» او پاسخ داد: «نه.» همان جا يک كيسه پلاستيكى به او دادند و به او گفتند: «ساعت و انگشتر و... را در آن بگذار.»

مدارک و شواهد

در گزارش این اعدام نشانی از مدارک ارائه شده علیه متهم نیست.

دفاعیات

از دفاعیات متهم اطلاعی در دست نیست. خویشان قربانیان درنامه خود یادآورمی‌شوند که به عزیزانشان در دادگاه فرصت دفاع داده نشده بود. در همین نامه، در پاسخ این اتهام که زندانیان (از داخل زندان) با اعضای مسلح سازمان مجاهدین خلق در حمله به نیروهای مسلح جمهوری اسلامی همکاری داشته‌اند چنین آمده که این ادعا‌ها: «با توجه به اوضاعی که در زندانها حاکم بوده، به طور کلی باطل است، چرا که فرزندان ما در سخت‌ترین شرایط به سر می‌بردند، ملاقاتهای پانزده روز یک بار آن هم به مدت ده دقیقه از پشت شیشه و به وسیله تلفن و محرومیت اینان از داشتن هرگونه وسیله ارتباط با خارج زندان، که ما آن را در هفت سال اخیر تجربه کرده‌ایم، حقانیت ادعای ما را به اثبات می‌رساند.»

حکم

از جزئیات این حکم اعدام اطلاعی در دست نیست. آقای خلیل بینایی ماسوله در شهریور ١٣۶٧ در قتل عام زندانیان سیاسی در اوین به دار آویخته شد.

تصحیح و یا تکمیل کنید