بنیاد عبدالرحمن برومند

برای حقوق بشر در ایران

https://www.iranrights.org
>>>

رنج‌مان به هیچ گرفته شد

یک سال از کشته شدن امین کرکی گذشته است. با این وجود مقامات قضایی ایران نسبت به پیگیری تقاضای دادخواهی خانواده‌ی کرکی تمایلی نشان نمی‌دهند.

امین کرکی جوانی ۳۱ ساله و مجرد، اهل اندیمشک و ساکن شهر دزفول در استان خوزستان بود. او از خانواده‌ای کارگر بود که  در مقطع سوم راهنمایی مدرسه را ترک کرد تا کمک‌خرج خانواده‌اش باشد. دغدغه‌ی اصلی‌ او، تأمین معاش خانواده و رهایی آنها از فقر و تنگدستی بود. به همین دلیل هم در اعتراضات سراسری دی ماه ۱۳۹۶ نسبت به وضعیت معیشتی و اقتصادی، گرانی و تورم، که در ۹ دی‌ به شهر دزفول کشیده شد شرکت کرد. این تظاهرات از روز ۷ دی ۱۳۹۶، ابتدا با شعارهای مرتبط با گرانی و اعتراض به وضعیت معیشت در شهرهایی از استان خراسان رضوی آغاز شد و کم کم به شهرهای دیگری در سراسر ایران تسری پیدا کرد. با برخورد خشونت‌آمیز نهادهای انتظامی و امنیتی، شعارهای مردم معترض ارکان نظام جمهوری اسلامی و شخص رهبر را نشانه گرفت. در این درگیری‌ها صدها نفر بازداشت و چندین نفر در بازداشتگاه‌ها و یا در خیابان‌ها کشته شدند.

کمتر از ۴۸ ساعت بعد از آغاز تظاهرات در شهر دزفول، موج دستگیری‌ها توسط نیروهای‌ امنیتی و نظامی آغاز شد. طی چند روز متوالی، ماموران نیروی انتظامی با همکاری افراد وابسته به نیرو‌های بسیج و لباس شخصی با یورش به منازل مردم، ده‌ها نفر را بازداشت کردند، از جمله امین که در حدود ساعت ۲ بامداد روز ۱۳ دی بدون ارائه‌ی حکم بازداشت و با ضرب و شتم او و پدرش در منزل پدرش دستگیر شد.

امین کرکی در زمان بازجویی تحت شکنجه و آزار جسمی قرار گرفت و از حق تماس و ملاقات با خانواده و دسترسی به وکیل محروم بود. اتهامات او «سرکردگی اغتشاشات و تظاهرات دی ماه ۱۳۹۶ در شهر دزفول» و همچنین «پاره کردن عکس آیت‌الله خمینی و آیت‌الله خامنه‌ای» عنوان شده بود. با صدور قرار بازداشت موقت، امین به زندان عمومی شهر دزفول منتقل شد و پس از ۷۴ روز بازداشت، در تاریخ ۲۶ اسفند ۱۳۹۶ با سپردن وثیقه به صورت موقت آزاد شد. ۱۲ روز بعد، در تاریخ ۹ فروردین ۱۳۹۷، پدر امین او را در خانه تنها گذاشت و برای شرکت در مراسم ختم یکی از همسایگانشان منزل را ترک کرد و حدود ۲ ساعت بعد که به خانه بازگشت، درب خانه را باز دید و متوجه غیبت امین شد. خانواده‌ی کرکی بلافاصله شروع به جست‌وجو کردند. حضور مداوم ماشین گشت کلانتری در اطراف خانه از زمان مفقود شدن آقای کرکی تا صبح روز بعد، خانواده‌ی او را نسبت به بروز اتفاقی ناگوار برای پسرشان نگران کرده بود. عصر روز ۱۰ فروردین، جنازه‌ی امین در ساختمانی نیمه‌کاره در نزدیکی منزلشان کشف شد. برادران امین که جسد او را پیش از انتقال به بیمارستان دیده بودند، از وجود آثار خراشیدگی، ساییدگی و کبودی بر روی سینه، زیر کتف، بازوها، ساعد و شانه‌های امین خبر دادند و همچنین اظهار داشتند که شکاف عمیقی در قسمت چپ سر امین قابل مشاهده بود.

با توجه به پیدا شدن سرنگ تزریق مواد مخدر در کنار جنازه‌ی امین و وجود آثار تزریق روی دست او، در گزارش اولیه‌ی پزشکی قانونی فرضیه‌ی مرگ بر اثر سوء مصرف مواد مخدر مطرح شده بود. اما گزارش‌ تکمیلی پزشکی قانونی استان خوزستان در شهریور ۱۳۹۷ مرگ در اثر مصرف مواد مخدر را رد کرد، هر چند در این گزارش علت اصلی مرگ «نامشخص» عنوان شده است.

در تاریخ ۱۹ فروردین ۱۳۹۷ خانواده‌ی کرکی شکواییه‌ای مبنی بر احتمال وقوع قتل در دادسرای عمومی و انقلاب دزفول ثبت کردند. خانواده‌ی کرکی مدتی بعد، افرادی را به عنوان مظنون به دادگاه معرفی کردند. حدود سه ماه بعد از مرگ امین، تعدادی از همسایگان به خانواده‌ی کرکی اطلاع دادند که بعد از ظهر روز ۹ فروردین، تعدادی از ماموران کلانتری ۱۸ شهر حمزه دزفول و افراد شناخته‌ شده‌ای از بسیج محلی به خانه‌ی آن‌ها هجوم برده بودند و با ضرب و شتم امین را با خود بردند.تلاش خانواده‌ی کرکی برای احضار شاهدانی که حوادث روز مفقود شدن امین را دیده بودند و همچنین شفاف شدن تناقضات افراد مطلع بی‌نتیجه ماند.معاون وقت کلانتری، مسئول بسیج و نگهبان ساختمان در حال ساخت که جنازه‌ی امین در آنجا پیدا شده بود، در بازجویی‌های مختلف اطلاعات ضد و نقیض و متفاوت از یکدیگر درباره‌ی نحوه‌ی باخبر شدن از وجود جنازه در آن ساختمان نیمه‌کاره ارائه دادند. این افراد طی چند نوبت بازجویی، ساعت‌های متفاوتی را درباره‌ی زمان کشف جسد مطرح کردند که نه با دیگر گزارشات همخوانی داشت و نه با اظهارات قبلی خودشان. در نهایت نیز مشخص نشد چه کسی اولین بار جسد امین را کشف کرده و برای نخستین بار جسد در کجا پیدا شده است. به این ترتیب خانواده‌ی کرکی از حق غیر قابل انکار خود بر دانستن حقیقت درباره‌ی نحوه‌ و علت مرگ فرزندشان محروم شدند.

در نهایت بعد از گذشت حدود ۹ ماه و علی‌رغم پیگیری پرونده از طرف خانواده‌ی کرکی و مراجعه‌ی‌ آنها به نهادهای ذی‌صلاح از جمله اداره‌ی آگاهی دزفول، دادگستری و دادستانی دزفول، اداره‌ی اطلاعات شهرستان دزفول و اداره‌ی کل اطلاعات استان خوزستان و نامه‌نگاری به مقامات مختلف، دادگستری دزفول در آذر ماه ۱۳۹۷ پرونده‌ی قتل امین کرکی را بدون برداشتن قدم‌های اساسی برای روشن شدن حقیقت مختومه اعلام کرد. دادگستری دزفول همچنان حق خانواده‌ی کرکی از برخورداری اجرای عدالت را نیز نادیده گرفت.

خانواده‌ی کرکی با بیان این که از پیگیری پرونده در مراجع قضایی ناامید شده‌اند، به منظور دادخواهی و احقاق حقوق از دست رفته‌ی خود از نهادها و سازمان‌های بین‌المللی درخواست کمک کرده‌اند: «ما از همه جا ناامید شدیم. از هر ارگانی، از هر اداره‌ای، هر مسئول ذی‌صلاحی، حتی ریاست جمهوری، حتی قوه‌ی قضائیه، ناامید شدیم. الان که بعد از یک سال هیچ کاری صورت نگرفته، ما به ناچار مجبوریم از اشخاص بیرون از مملکت پیگیری کنیم... از سازمان‌های حقوق بشری پیگیری کنیم...». آنها می‌گویند: «رنج مرگ [عزیزان] بسیار بزرگ است. اما غم بسیار بزرگ‌تر این است که می‌دانیم عدالتی در کار نیست و رنج‌مان به هیچ گرفته شده است».