فراخوان اقدام فوری؛ آرمان عبدالعالی، کودک-متهم، در خطر اعدام
حکم اعدام آقای آرمان عبدالعالی، فرزند علی کامیار و کاترین، کودک-متهم محبوس در زندان رجایی شهر که قرار بود ۵ صبح چهارشنبه ۱۱ دی ماه در زندان رجایی شهر کرج اعدام شود، با اخذ مهلت یک ماهه از خانواده مقتول – پدر و مادر خانم غزاله شکور - متوقف شد. (۱) آقای عبدالعالی، متولد ۱۷ اسفند ۱۳۷۴، متهم است در ۱۲ اسفند ۱۳۹۲، در حالی که کمتر از ۱۸ سال داشت، دوست دخترش، خانم شکور را در منزل خانوادگی‌شان واقع در خیابان میرداماد تهران به قتل رسانده است. تا کنون جسد خانم شکور پیدا نشده است. (۲)
بنیاد عبدالرحمن برومند یادآوری می‌کند که مجازات اعدام برای افرادی که در زمان ارتکاب جرم کمتر از ۱۸ سال سن داشته‌اند، هم غیر قانونی است هم غیر منطقی. بر اساس قوانین و معیارهای بین‌المللی حقوق بشر، از جمله بند ۵ ماده ۶ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی و ماده ۳۷ پیمان‌نامه حقوق کودک اعدام افراد زیر سن ۱۸ سال که کودک محسوب می‌شوند، به صورت مطلق منع شده است. مجلس قانونگذاری ایران هر دو سند مذکور را به تصویب رسانده است. تحقیقات علمی نیز نشان می‌دهد که مغز انسان حداقل تا سن ۱۸ سال هنوز رشد کامل ندارد و افراد در این دوره از رشد تسلط کمتری بر احساسات خود دارند و درک دقیقی از مخاطرات و نتیجه رفتار خود ندارند. (۳)
آقای عبدالعالی همچنین از دادرسی عادلانه محروم بوده است و اعترافش به قتل در زمان بازداشت نباید برای صدور حکم اعدام استفاده شود. او مدت ۷۶ روز در انفرادی به سر برده و بنا به اظهارات خود او در دادگاه، در دوران بازجویی شکنجه شده است. درباره این که او در زمان بازداشت و بازپرسی به وکیل دسترسی داشته است یا نه، اطلاعاتی در دست نیست، اما بنا بر اطلاعات مرتبط با سایر پرونده‌ها، شهادت متهمان، وکلا و برخی مقامات ایران دسترسی به وکیل در دوران بازجویی برای افراد بازداشت شده فراهم نیست. (۴)
در مورد کیفیت رابطه آقای عبدالعالی و خانم شکور و محتوای پیامها و مکالمه تلفنی آنها در روزی که خانم شکور ناپدید شده است، اطلاعات کامل و شفافی در اختیار قرار ندارد. آقای عبدالعالی در اظهارات اولیه خود نحوه مرگ خانم شکور را در اثر لیز خوردن روی پله خانه عنوان کرده است، اما در ادامه روند بازجویی اعتراف کرده که او را هل داده که باعث برخورد سر او با لبه تخت شده است. (۵ و ۶)
دادگاه آقای عبدالعالی در پاییز و زمستان سال ۱۳۹۴ در شعبه چهارم دادگاه کیفری یک استان تهران برگزار شد. (۷ و ۸) آقای عبدالعالی در دادگاه اظهارات ثانوی خود مبنی بر «مباشرت در قتل» خانم شکور را رد کرد و علت مرگ را مجددا افتادن از پله عنوان کرد. او در دادگاه تاکید کرد که در دوران بازجویی مدت ۷۶ روز در انفرادی بوده و کتک خورده است. (۹ و ۱۰)
شعبه چهارم دادگاه کیفری یک استان تهران در دی ماه ۱۳۹۴ با توجه به نظریه پزشکی قانونی که در آبان ماه ۱۳۹۳ سلامت روحی و روانی آقای عبدالعالی و قدرت تمییز دادن عقلی او را در زمان حادثه مورد تایید قرار داده بود، اعترافات دوم او در زمان بازپرسی مبنی بر هل دادن و ضربه زدن به سر خانم شکور، بازسازی صحنه وقوع حادثه و سایر مدارک، آقای عبدالعالی را به قصاص نفس ـ اعدام ـ محکوم کرد. معیارهای پزشکی قانونی برای تایید رشد عقلی آقای عبدالعالی روشن نیست. (۱۱)
از آن‌جا که طبق تبصره دو ماده ۲۱۸ قانون مجازات اسلامی اقرار زمانی می‌تواند مستند رای دادگاه باشد که نزد قاضی صادر کننده رای انجام شده باشد و آقای عبدالعالی در دادگاه اقرار ثانوی خود را انکار و اعلام کرده که خانم شکور بر اثر سقوط فوت شده است، اقرار به «مباشرت در قتل» نمی‌تواند مورد استناد رای دادگاه قرار گیرد. همچنین دو نفر از قضات صادر کننده رای اولیه نیز با نگارش نامه‌ای در حکمی که خود صادر کرده‌اند، تردید نموده‌اند.
بر اساس اطلاعات رسیده به بنیاد عبدالرحمن برومند دادیار دیوان عالی در گزارش خود به شعبه بیست و نهم دیوان عالی کشور تحقیقات را ناقص دانسته و تقاضای نقض حکم را به دلیل نقص تحقیقات کرده است. دادیار در گزارش خود ۶ نقص را به روند تکمیل پرونده وارد دانسته بود.
این ایرادات به جریان تحقیقات مقدماتی مورد توجه قضات دیوان عالی قرار نگرفت و درخواست تکمیل تحقیقات داده نشد و شعبه ۲۹ و ۳۶ دیوانعالی کشور حکم اعدام آقای عبدالعالی را تایید کردند. (۱۲ و ۱۳)
بنیاد عبدالرحمن برومند با توجه اتهام ارتکاب به جرم در زمانی که آقای عبدالعالی زیر ۱۸ سال سن داشته و طبق قوانین بیبن‌المللی مورد تایید ایران کودک محسوب می‌شده، همچنین نقض دادرسی عادلانه در روند رسیدگی به پرونده آقای آرمان عبدالعالی، از جمله نقص تحقیقات اولیه و ابهامات موجود در پرونده، دسترسی نداشتن به وکیل در مراحل بازپرسی و همچنین ادعای مطرح شده در مورد شکنجه او توسط نیروهای انتظامی در آگاهی، نسبت به نقض حق حیات آقای عبدالعالی نگران است و خواستار لغو این حکم و دادرسی مجدد، علنی و عادلانه برای او با در نظر گرفتن «منع صدور حکم اعدام برای متهمان زیر ۱۸ سال» است.
سازمان عفو بین‌الملل نیز با اشاره به اینکه آقای عبدالعلی ۷۶ روز در انفرادی نگهداری شده و از طریق ضرب و شتم مورد شکنجه قرار گرفته تا علیه خود اعتراف کند، از مقامات ایران خواسته است که اجرای حکم اعدام او را متوقف کند. (۱۴) عفو بین‌الملل در بیانیه خود تاکید کرد «تحقیقات پلیس در این پرونده معیوب و ناقص بوده و محاکمه آرمان عبدالعالی نیز به غایت غیرمنصفانه بوده است.» (۱۵)
در سال میلادی ۲۰۱۹ دست کم ۴ نفر که در زمان وقوع جرم زیر ۱۸ سال سن داشتند اعدام شدند. طبق گزارش «کودک بودند اما چون بزرگسالان محکومشان کردند» تهیه شده توسط بنیاد برومند، تا ماه مه ۲۰۱۹ حداقل ۸۵ کودک-متهم در جمهوری اسلامی ایران در خطر اجرای حکم اعدام بودند. (۱۶)
---------------------------------
۱) روزنامه همشهری ۱۱ دی ۹۸
۲) آقای عبدالعالی و خانم شکور فروردین سال ۱۳۹۱ در سفر تفریحی در ترکیه با هم آشنا شده بودند و رابطه شان با تماس تلفنی و دیدار ادامه پیدا کرده بود. بنا به گزارش پلیس آگاهیدر روز ۱۲ اسفند ماه ۱۳۹۲ نیز بین خانم شکور و آقای عبدالعالی ۱۳ پیام و یک تماس تلفنی رد و بدل شده بود. از محتوای این پیامها اطلاعی در دست نیست. (سازندگی، ۱۲ دی ۱۳۹۸؛ شهروند، ۱۰ دی ۱۳۹۸؛ روزنامه اعتماد، ۱۸ آذر ۱۳۹۴؛ روزنامه ایران، ۸ مهر ۱۳۹۴؛ مدارک موجود در بنیاد برومند)
۳) بنیاد برومند، ۱۸ مهر ۱۳۹۸
۴) خبرگزاری ایسنا، ۱۲ بهمن ۱۳۹۸
۵) روزنامه اعتماد
۶) مدارک موجود در بنیاد برومند
۷) روزنامه ایران، ۸ مهر ۱۳۹۴
۸) مدارک موجود در بنیاد برومند
۹) جام جم ۱۷ آذر ۱۳۹۴
۱۰) مدارک موجود در بنیاد برومند
۱۱) رکنا، ۱۴ دی ۱۳۹۴
۱۲) روزنامه ایران، ۸ مهر ۱۳۹۴
۱۳) مدارک موجود در بنیاد برومند
۱۴) هرانا – ۱۱ دی ۱۳۹۶
۱۵) بی‌بی‌سی، ۱۰ دی ۱۳۹۸
۱۶) بنیاد برومند، ۱۸ مهر ۱۳۹۸