بنیاد عبدالرحمن برومند

برای حقوق بشر در ایران

https://www.iranrights.org
امید، یادبودی در دفاع از حقوق بشر در ایران
یک سرگذشت

علیرضا توسلی

درباره

سن: ۱۲
ملیت: ايران
مذهب: احتمال قوی اسلام
وضعیت تأهل: مجرد

مورد

تاریخ کشته‌شدن: ۸ مرداد ۱۳۸۸
محل: تهران، استان تهران، ايران
نحوه کشته‌شدن: نحوه دیگر اعدام خودسرانه
اتهامات: اتهام نامعلوم

ملاحظات

اطلاعات درباره آقای علیرضا توسلی از وبسایت خبرنامه امیرکبیر و پارلمان نیوز (١٤ مرداد ١٣٨٨)، وبسایت موج سبز آزادی (٢٦ مرداد ١٣٨٨) و سحام نیوز* (١٤ و ١٧ مرداد ١٣٨٨) منتشر شد. بنا به اطلاعات موجود، علیرضا توسلی، ١٢ ساله، روز ٨ مرداد ١٣٨٨ در مراسم چهلم خانم ندا آقاسلطان در بهشت زهرای تهران به ضرب باتوم کشته شد و خانواده، پیکر او را روز ١٢ مرداد از پزشکی قانونی تحویل گرفتند.

رسیدگی به این پرونده به عهده كمیته حقیقت‌یاب مجلس گذاشته شد. یکی از اعضای این کمیته اظهار داشت: «متاسفانه بنده و همكارانم تاكنون از این حادثه مطلع نبودیم چرا كه در این خصوص به من و همكارانم اطلاع‌رسانی نمی‌شود» (سحام نیوز، ١٤ مرداد ٨٨).

منابع دولتی اطلاعات متناقضی را درباره تاریخ و چگونگی کشته شدن آقای توسلی اعلام کردند. سه روز پس از انتشار خبر کشته شدن وی، سحام نیوز گزارش داد که بر اساس اظهارات یکی از اعضای کمیته حقیقت‌یاب مجلس، او «دو روز قبل از این مراسم» (مراسم چهلم ندا آقاسلطان که روز ٨ مرداد برگزار شد) در «اوایل تیرماه» در تصادف با یک خودرو در شهر ساوه (استان مرکزی) مجروح و کشته شد (سحام نیوز ١٧ مرداد ١٣٨٨). روز ١٧ مرداد ١٣٨٨، شبکه دوم صدا و سیمای جمهوری اسلامی گزارش پخش کرد که در آن کسانی که خود خانواده آقای توسلی معرفی کردند، اعلام داشتند که آقای توسلی در اثر یک تصادف رانندگی روز ٨ تیر ماه کشته شده است. باشگاه خبرنگاران وابسته به صدا و سیما نیز گزارشی در این باره در وبسایتش منتشر کرد (١٩ مرداد ١٣٨٨).

مقام‌های مسئول جمهوری اسلامی، خانواده برخی از قربانیان را تهدید کرده‌اند که سکوت اختیار کنند و با رسانه‌‌ها مصاحبه نکنند. گفته می‌شود که شرایط پس دادن جسد به خانواده‌ها، عوض کردن علت فوت در گواهی پزشکی قانونی به علل طبیعی مانند سکته قلبی و... سلب حق شکایت از بستگان کشته شده‌ها و خودداری از برگزاری مراسم یادبود برای عزیزانشان بوده است. مشاور میرحسین موسوی و سخنگوی کمیته پیگیری وضعیت زندانیان و آسیب دیدگان حوادث پس از انتخابات** (که پس از انتشار تومار «٧٢ شهید جنبش سبز» به وسیله ماموران امنیتی بسته شد) در این باره به خبرنگار رادیو فردا گفت: «يکی از مشکلاتی که ما با آن مواجه هستيم، اين است که بسياری از خانواده‌های بازداشت شدگان و جان باختگان حوادث اخير يا ملاحظاتی دارند و يا تحت فشار و تهديد قرار دارند تا اطلاعات خود را منتشر نکنند» (٢٠ مرداد ١٣٨٨).

روز ٢٦ مرداد ١٣٨٨، وبسایت «موج سبز آزادی» اعلام کرد که «یک منبع موثق» کشته شدن آقای توسلی را در اثر ضربه باتوم در بهشت زهرا تایید کرده است و همچنین اظهار داشته که «صحت این ماجرا به تایید کمیته تحقیق تعیین شده از سوی دو چهره شاخص اصلاح طلب نیز رسیده است».

قوانین بین‌المللی بطور اکید استفاده از مجازات اعدام را برای افرادی که در هنگام ارتکاب جرم زیر ۱۸ سال سن بوده‌‌اند ممنوع کرده است. ایران به عنوان یکی از کشورهای عضو میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی و کنوانسیون حقوق کودک متعهد شده است افرادی را که در دوران کودکی مرتکب جرم شده‌‌اند اعدام نکند.

خلاصه رویدادهای ایران پس از انتخابات

پس از اعلام پیروزی مجدد محمود احمدی‌نژاد با اکثریت ٦٣/٦٢ درصدی آرا در دهمین دوره انتخابات رییس جمهوری ایران، که در تاریخ جمعه ٢٢ خرداد ١٣٨٨ برگزار شد، اعتراضهای سراسری مردم به نتیجه انتخابات شروع شد. سرویس پیامک تلفنهای همراه در ایران، از ساعت ١١ شب پنج‌شنبه (٢١ خرداد ١٣٨٨) قطع شد. این اختلال در سرویس پیامک در طول برگزاری انتخابات و تا دهم تیرماه ادامه داشت. در هنگام برگزاری انتخابات، جانشین فرمانده نیروی انتظامی ایران اعلام کرد که تجمع هوادارن نامزدهای ریاست جمهوری در تمام کشور غیرقانونی است. عصر همان روز مانوری به نام مانور اقتدار در میدانهای مختلف شهر تهران و با هدف «برقراری نظم و امنیت در شعب و صندوق‌های اخذ رأی» در تهران انجام شد. در حالی که وزیر کشور ایران گفته بود اعلام تدریجی نتایج انتخابات ریاست جمهوری این کشور پس از اذان صبح (حدود ساعت چهار صبح) آغاز خواهد شد، رئیس ستاد انتخابات کشور کمی پس از نیمه شب اعلام نتایج را آغاز کرد.

پس از اعلام نتیجه، مردم با اعتقاد بر اینکه تقلب انجام گرفته است در روز ٢٣ خرداد به خیابانها آمدند و اعتراض خود را ابراز داشتند. موسوی، کروبی و رضایی، رقیبان احمدی نژاد در این انتخابات، اعلام کردند که تخلفات زیادی در انتخابات انجام گرفته است و به نتیجه اعتراض کردند. آنها شکایت خود را به شورای نگهبان ارایه کردند و خواستار ابطال انتخابات و برگزاری انتخابات مجدد شدند. در عین حال، ولی فقیه ایران، آیت الله خامنه‌ای قبل از بررسی نتیجه توسط شورای نگهبان، پیروزی محمود احمدی نژاد را تبریک گفت. تعداد زیادی از افرادی که در ستادهای انتخاباتی کروبی و موسوی فعالیت داشتند بازداشت شدند.

روز ۲٥ خرداد، راهپیمایی بی‌سابقه‌ای در خیابانهای مرکزی تهران برگزار شد. به نقل از شهردار تهران، گفته می‌شود حدود سه ملیون نفر در این راهپیمایی شرکت کرده‌اند. درهنگام پایان گرفتن راهپیمایی، عده‌ای از مردم توسط نیروهای شبه‌نظامی، کشته و زخمی شدند. دولت ایران برای جلو گیری از انتشار اخبار، خبرنگاران خارجی را اخراج کرد و خبرگزاریها را از فرستادن اخبار منع نمود. در سه روز بعد نیز، راهپیمایی‌های گسترده و آرام با شرکت معترضان در تهران برگزار شد. به دنبال اعلام حمایت آیت‌الله خامنه‌ای از احمدی‌نژاد در نماز جمعه ٢٩ خرداد ١٣٨٨ که سازمان عفو بین الملل آن را «مشروعیت بخشیدن به اعمال خشونت توسط نیروهای انتظامی» برای سرکوب معترضان خواند، سرکوبها صورت جدیدی به خود گرفت. در روز ۳۰ خرداد و پس از آن، پلیس و نیروهای شبه‌نظامی به سرکوب معترضان پرداختند. هر گونه تجمع مردمی غیر قانونی اعلام شد و توسط پلیس و لباس شخصیها به خشونت کشیده شد.

نیروهای شبه نظامی موسوم به لباس شخصی، گروههایی هستند که در جریان تجمعها و فعالیتهای صنفی، دانشجویی، انتخاباتی واعتراضی برای سرکوب مردم استفاده می‌شوند. از اینکه این گروهها چگونه سازماندهی می‌شوند یا از چه کسانی دستور می‌گیرند، اطلاعات زیادی در دست نیست. این نیروها لباس معمولی بر تن می‌کنند و فاقد یونیفرم مشخص هستند. آنها گاه با چوب و چماق و گاه با زنجیر و چاقو یا با باتون و اسلحه گرم تجهیز می‌شوند و زمانی که حکومت قصد سرکوب مردم را دارد ظاهر می‌شوند. آنچه روشن است، اینست که نیروهای انتظامی اگر با آنها همراهی نکنند، هیچ واکنشی برای مهار خشونت آنها نشان نمی‌دهند و لباس شخصی‌ها آزادانه در میان نیروهای انتظامی رفت و آمد می‌کنند و در برابر پلیس اقدام به ضرب و شتم وحشیانه معترضان می‌کنند. در جریان حوادث پس از انتخابات خرداد ماه ١٣٨٨، مردم با قرار دادن عکس این افراد در اینترنت، تعدادی از آنها را شناسایی کردند و مدارکی دال بر رابطه این افراد با بسیج، سپاه پاسداران و نیروهای اطلاعاتی ارایه دادند. در بیست پنجم شهریور ماه ۱۳۸۸ جانشین فرمانده سپاه سيدالشهداء استان تهران شرکت فعال نیروی مقاومت بسیج و نقش تعیین کننده آنها را در سرکوب مردم تایید کرد و گفت: «بسيجی‌ها با حضور خود در حوادث اخير چشم فتنه‌گران را كور كردند و بايد از آن‌ها قدردانی شود... دشمنان اسلام با غبارآلود كردن فضا می‌خواستند در حوادث اخير سوءاستفاده كنند اما به حمدالله با روشنگری مقام معظم رهبری در مقابل اين فتنه پيروز شدیم.» وی همچنین تأکید کرد که: «جوانان غيور و ولايت‌مدار بسيجی كه نسل دوم و سوم انقلاب بودند در اين صحنه موفق شدند و پيروز ميدان بودند.»

در جریان اعتراضات خسارتهایی به اموال شهروندان وارد شد. در آن زمان، مقامهای مسئول و رادیو و تلویزیون دولتی سعی کردند این تخریبها را به معترضان نسبت دهند و سرکوب را توجیه کنند. این در حالی بود که عکسهای و فیلمهایی در اینترنت منتشر شد که نیروهای انتظامی را در حال تخریب، در خیابانهای فرعی و جاهای خلوت و دور از جریان اعتراضهای مردمی نشان می‌دادند. همچنین فرمانده نيروی انتظامی جمهوری اسلامی در تاریخ ٢٨ مهر ١٣٨٨ در همایش عمومی فرماندهان و مدیران فرماندهی انتظامی تهران بزرگ، تخریب اموال شهروندان توسط نیروهای انتظامی را اذعان داشت و مسئولیت آنرا پذیرفت.

اطلاع دقیقی از تعداد کشته شدگان، زخمیها و ناپدید شده‌ها در دست نیست. بنا بر گزارشهای مختلف، تعداد قربانیان این راهپیماییها در سراسر ایران، صدها نفر است که نام بیش از ٧٠ نفر گزارش شده است. بر طبق اعلام منابع دولتی، پس از ۲۲ خرداد، بیش از ٤٠٠٠ نفر در سراسر کشور بازداشت شدند که تعداد کثیری در بازداشتگاه کهریزک بدون رعایت حقوق زندانیان و حداقل امکانات بهداشتی نگهداری شدند. گزارشهای متعددی در مورد خشونت، شکنجه و تجاوز به بازداشت شدگان منتشر شده است. همچنین بر طبق گزارشهای دولتی، تعدادی از بازداشت شدگان نیز در زندان کهریزک، جان سپردند.

------------------------

* سحام نیوز، پایگاه اطلاع رسانی حزب اعتماد ملی می‌باشد؛ دبیر کل این حزب مهدی کروبی است.
** دکتر علیرضا بهشتی فرزند سید محمد حسینی بهشتی از بنیانگزاران حزب جمهوری اسلامی است. دکتر بهشتی دبیرکل جمعیت توحید و تعاون، از گروه‌های سیاسی اصلاح طلب و نیز استاد دانشگاه تربیت مدرس است.

تصحیح و یا تکمیل کنید