بنیاد عبدالرحمن برومند

برای حقوق بشر در ایران

https://www.iranrights.org
امید، یادبودی در دفاع از حقوق بشر در ایران
یک سرگذشت

حجت زمانی

درباره

سن: ۳۱
ملیت: ايران
مذهب: احتمال قوی اسلام
وضعیت تأهل: مجرد

مورد

تاریخ کشته‌شدن: ۱۸ بهمن ۱۳۸۴
محل: زندان رجایی شهر، کرج، استان البرز، ايران
نحوه کشته‌شدن: حلق آویز
اتهامات: افساد فی‌الارض; بمب‌گذاری
سن در زمان ارتکاب جرم انتسابی: ۲۴

ملاحظات

خبر اعدام آقای حجت زمانی، به نقل از سخنگوی قوه قضائیه در روزنامه ایران (٣ اسفند ١٣٨۴)، سازمان عفو بین‌الملل (٢٨ بهمن ١٣٨۴)، وب سایت ایران پرس نیوز (٢۶ بهمن ١٣٨۴)، وبلاگ حجت جاویدان (١۶ اسفند ١٣٨۴) و وب سایت آفتاب (٢ اسفند ١٣٨٣) انتشار یافت. اطلاعات تکمیلی در این باره از وب سایت‌های فعالین حقوق بشر و دمکراسی (١٧ بهمن ١٣٨۶)رادیو آزاد اروپا (٢ اسفند ١٣٨۴)، کمیته پیگیری وضعیت زندانیان سیاسی زندان رجائی شهر (٣ اسفند ١٣٨۴)، رادیو فردا (١٠ اردیبهشت ١٣٨۴)، روزنامه اطلاعات (٢٧ تیر ١٣٨٣)، سازمان عفو بین‌الملل (١۴ بهمن ١٣٨٢)، روزنامه همشهری (١٣ و ١۶ خرداد ١٣٧٧)، روزنامه اطلاعات بین‌المللی (١۴ خرداد ١٣٧٧)، وب سایت سازمان مجاهدین خلق ایران (١١ اردیبهشت ١٣٩۶) و هم چنین وبلاگ حجت زمانی جمع‌آوری شده است.

آقای زمانی، یک خانواده سرشناس در روستای هفت چشمه شهرستان ایلام به دنیا آمد و تحصیلات ابتدائی و متوسطه خود را در همین روستا به پایان برد. پس از دوره دانشسرای تربیت معلم، به عنوان معلم در مدارس ایلام مشغول به کار شد.

آقای زمانی عواطف بسیار زلال و لطیفی داشت و با دیدن یا شنیدن اخبار ناراحت کننده، متاثر می‌شد و اشک می‌ریخت. (فعالین حقوق بشر و دموکراسی)

بر اساس اطلاعات موجود،  آقای زمانی در سال ١٣٧۶ به سازمان مجاهدین خلق ایران پیوست. دو برادر او، خزعل و فلاح زمانی که از هواداران سازمان مجاهدین خلق ایران بودند، در درگیری با پاسداران در سال‌های ١٣٧٨ و ١٣٧٩ کشته شدند. پرونده آقای زمانی به بمب گذاری در ١٢ خرداد سال ١٣٧٧ ارتباط دارد.

به گفته هم بندان وی، آقای زمانی عواطف بسیار زلال و لطیفی داشت. با دیدن یا شنیدن اخبار ناراحت کننده، متاثر می‌شد و اشک می‌ریخت. (فعالین حقوق بشر و دموکراسی)

سازمان مجاهدین خلق ایران در سال ١٣۴۴ پایه گذاری شد که از نظر ایده‌ئولوژی، تشکیلاتی مذهبی و معتقد به اصول و مبانی اسلام بود. این سازمان، با تفسیری انقلابی از اسلام به مبارزه مسلحانه علیه رژیم محمدرضا شاه پهلوی (١٢٩٨- ١٣۵٩) اعتقاد داشت و مارکسیسم را به عنوان روشی علمی برای تحلیل اقتصادی و اجتماعی از جامعۀ ایران می‌پذیرفت و در عین حال، اسلام را سرچشمه الهام فرهنگ و ایده‌ئولوژی خود می‌دانست. در دهه ١٣۵٠، زندانی شدن و اعدام بسیاری از کادرها باعث تضعیف سازمان مجاهدین شد. در سال ١٣۵۴ این سازمان با یک بحران ایده‌ئولوژیک عمیق مواجه شد که در طی آن تعداد زیادی از کادرهای سازمان به نقد و نفی اسلام پرداختند و، پس از حذف فیزیکی چند تن از کادرها و تصفیه اعضای مسلمان، مارکسیسم را به عنوان ایده‌ئولوژی خود برگزیدند. این اقدام در سال ١٣۵۶ منجر به انشعاب و ایجاد بخش مارکسیست لنینیست سازمان مجاهدین خلق شد. در بهمن ماه سال ١٣۵٧، رهبران زندانی سازمان مجاهدین که هنوز معتقد به ایده‌ئولوژی اسلامی بودند، همراه با دیگر زندانیان سیاسی، آزاد شدند و به بازسازی سازمان و عضوگیری پرداختند. پس از استقرار جمهوری اسلامی، مجاهدین که رهبری آیت الله خمینی را پذیرفته، و به دفاع از انقلاب اسلامی برخاسته بودند، حضور در ارگانهای حکومتی و شرکت فعال در حیات سیاسی جامعه را در دستور کار خود قرار دادند. در دو سال اول انقلاب، آن‌ها هواداران بسیاری، به ویژه در مدارس و دانشگاه‌ها، یافتند ولی تلاششان برای کسب قدرت سیاسی، چه از طریق انتصاب توسط مقامات و چه از طریق انتخاب توسط مردم با مخالفت شدید رهبران جمهوری اسلامی روبه رو شد.*

دستگیری و بازداشت

آقای زمانی در تیر ماه ١٣٧٩ در میدان ونک تهران مورد شناسایی قرار گرفت و و توسط نیروهای سپاه پاسداران دستگیر شد. (سازمان مجاهدین خلق ایران) آقای زمانی به مدت چهار سال و هفت ماه در زندان‌های اوین و گوهردشت (رجائی شهر) زندانی بود. بارها برای بازجوئی به بند ٢٠٩ اوین منتقل شد. (ایران پرس نیوز) بنابر اطلاعات موجود، آقای زمانی در زمان بازجوئی مورد شکنجه‌های جسمی و روحی قرار گرفت و در سالهای ١٣٨٣‌ و ١٣٨۴ چند بار در اعتراض به وضعیت زندان اعتصاب غذا کرد. (سازمان مجاهدین خلق ایران) او در بازجوئی مورد شکنجه‌های جسمی و روحی قرار گرفت. او در سالهای ١٣٨٣‌ و ١٣٨۴ چند بار در اعتراض به وضعیت زندان اعتصاب غذا کرد. (سازمان مجاهدین خلق ایران) در سال ١٣٨٢ آقای زمانی توانست از زندان به کشور ترکیه فرار کند. در سال ١٣٨٢ آقای زمانی توانست از زندان به کشور ترکیه فرار کند. اما در تاریخ  ١٢ مرداد ١٣٨٢ در میدان تقسیم استامبول توسط پلیس امنیتی ترکیه دستگیر و به ایران تحویل داده شد. (سازمان عفو بین‌الملل)

دادگاه

شعبه ۶ دادگاه انقلاب اسلامی تهران در تابستان ١٣٨٣ آقای زمانی را محاکمه کرد. او وکیل تسخیری داشت. اما اطلاعی درباره جلسه یا جلسات دادگاه وی در دست نیست.

اتهامات

اتهامات آقای زمانی «هواداری از سازمان مجاهدین خلق ایرانو بمب گذاری» عنوان شد. (روزنامه ایران) بر اساس اطلاعات موجود، آقای زمانی متهم بود که در حادثه بمب گذاری در ساختمان دادگاه انقلاب اسلامی تهران در تاریخ ۱۲ خرداد ۱۳۷۷  که منجر به کشته شدن چهار نفر و زخمی شدن ۲۲ نفر شد، دست داشته است.

در شرایطی که حداقل تضمین‌های دادرسی رعایت نمی شود و متهمان از یک محاکمه منصفانه محرومند، صحت جرایمی که به آنها نسبت داده می شود مسلم و قطعی نیست.

مدارک و شواهد

مدارک علیه آقای زمانی «اظهارات شکات و شهود» عنوان شد.

دفاعیات

در اولین خبرها پس از انفجار در ساختمان دادگاه انقلاب اسلامی تهران، دلیل انفجار سهل‌انگاری در نقل و انتقال مواد منفجره مربوط به یکی از پرونده‌های مطروحه در دادگاه، نوشته شد. (روزنامه اطلاعات بین‌المللی و شهروند) هم چنین خبرگزاری جمهوری اسلامی به نقل از رئیس روابط عمومی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی اعلام داشت: «بر اثر موج انفجار متاسفانه دو تن کشته و ۶ تن نیز مجروح شدند که مجروحان به نزدیکترین بیمارستان منطقه اعزام شدند». یک مقام آگاه در دادسرای انقلاب اسلامی نیز، دلیل انفجار را سهل‌انگاری در نقل و انتقال مواد منفجره دانست. اما سه روز بعد در خبری به نقل از رئیس دادگاه‌های انقلاب اسلامی تهران آمده است: «بر اساس تحقیقات به عمل آمده در انفجار روز سه‌شنبه در ساختمان این دادگاه که به شهادت سه تن از هم وطنان انجامید عوامل گروهک منافقین دست داشته‌اند». (روزنامه همشهری) به آقای زمانی اجازه داده نشد تا وکیل انتخابی بگیرد و وکیل تسخیری تعیین شده برای او نیز به حکم اعدام صادر شده ایراد و اشکالی نگرفت. (به نقل از برادر وی در رادیو فردا)

حکم

شعبه ۶ دادگاه انقلاب اسلامی تهران، آقای حجت زمانی را «محارب و مفسدفی‌الارض» شناخت و به دو بار اعدام محکوم کرد. آقای زمانی در روز ١٨ بهمن ١٣٨۴ در زندان گوهردشت (رجائی شهر) شهرستان کرج به دار آویخته شد. خبر این اعدام بطور غیررسمی از طرف دادسرای انقلاب در روز ٢۶ بهمن ١٣٨۴ به خانواده داده شد.

_________________________

* كنار گذاشتن كامل مجاهدین از نهادهای دولتی و بستن نشریات و دفاترشان از طرفی، و تناقض بین تفسیر مجاهدین و تفسیر حكومت از اسلام از طرف دیگر، اختلافات بین آن دو را تشدید كرد به طوری که رهبران جمهوری اسلامی مجاهدین را «منافق» می‌نامیدند و طرفداران حزب اللهی رژیم، هواداران این سازمان را در هنگام تظاهرات و پخش نشریاتشان آماج حمله خویش قرار دادند و حتی باعث کشته شدن تنی چند از آنها شدند. روز ٣٠ خرداد ١٣۶٠ مجاهدین برای اعتراض به برخورد رژیم با آنها و عزل بنی صدر، رئیس جمهور وقت، تظاهراتی را سازمان دادند که هزاران تن به خیابانها آمدند و برخی از آنان به مقابله با تهاجم پاسداران و افراد حزب اللهی پرداختند. تعداد تلفات آن روز روشن نیست اما تعداد زیادی از تظاهركنندگان دستگیر و در روزها و هفته‌های بعد اعدام شدند. جمهوری اسلامی پس از آن روز سركوب و كشتاری را آغاز کرد كه در تاریخ معاصر ایران بی‌نظیر بوده است و در طی آن هزاران نفر از طرفداران مجاهدین زندانی یا اعدام شدند. سازمان مجاهدین از ٣١ خرداد قیام مسلحانه علیه رژیم را اعلام كرد و پس از آن تعدادی از مسئولان بلندپایه و طرفداران جمهوری اسلامی را ترور کرد.
در تابستان ۶٠، رهبر سازمان مجاهدین و رئیس جمهور مخلوع (ابوالحسن بنی صدر) از کشور گریختند و در فرانسه مستقر شدند و «شورای ملی مقاومت» را تشکیل دادند. این سازمان پس از اخراج رهبران و تعداد زیادی از هوادارانش از فرانسه، در خرداد سال ١٣۶۶ ارتش رهایی بخش ایران را در عراق پایه گذاری کرد که چندین بار وارد خاک ایران شد. آخرین حمله آن تحت عنوان «عملیات فروغ جاویدان» در مرداد ١٣۶٧ شکست خورد. چند روز پس از شکست این عملیات هزاران نفر از هواداران سازمان که در زندانهای جمهوری اسلامی به سر می‌بردند در کشتار دسته جمعی سال ۶٧ اعدام شدند. از تابستان ١٣۶٠ به بعد فعالیت های علنی سازمان مجاهدین خلق ایران در خارج از کشور ادامه یافته است. از دامنۀ فعالیت ها و تعداد اعضا و هواداران کنونی سازمان در داخل کشور اطلاع دقیقی در دست نیست.
به رغم اعلام مبارزۀ مسلحانه از سوی سازمان مجاهدین خلق در فردای ٣٠ خرداد ١٣۶٠، بسیاری از هواداران این سازمان، تعلیمات نظامی ندیده بودند، مسلح نبودند و در عملیات نظامی شرکت نداشته‌اند.

تصحیح و یا تکمیل کنید