بنیاد عبدالرحمن برومند

برای حقوق بشر در ایران

https://www.iranrights.org
امید، یادبودی در دفاع از حقوق بشر در ایران
یک سرگذشت

گیتا علیشاهی

درباره

سن: ۲۲
ملیت: ايران
مذهب: بدون باور مذهبی
وضعیت تأهل: نامعلوم

مورد

تاریخ کشته‌شدن: ۵ مهر ۱۳۶۰
محل: زندان اوين، تهران، استان تهران، ايران
نحوه کشته‌شدن: نحوه اعدام نامشخص
اتهامات: شرکت در تظاهرات مسلحانه; قیام مسلحانه علیه جمهوری اسلامی; ضرب و شتم

ملاحظات

خانم علیشاهی هوادار حزب توده بود. فردی  کم‌ رو و کم حرف. گاه تبسمی، و گاه لبخندی تمام بر لب داشت.  

 

اطلاعات مربوط به خانم گیتا علیشاهی از مصاحبه خانم زویا امین با یکی از همدانشگاهی او، منتشر در وبسایت رادیو زمانه (١٤‌ مهر ١٣٨٧)، اتخاذ شده است. نام او در کتاب "شهیدان توده‌ای" نیز ذکر شده است. همچنین خبر اعدام او (که نامش به اشتباه "گیشا" نوشته شده است) و ٤٢ نفر دیگر در اطلاعیه دادستانی کل انقلاب مندرج و در روزنامه کیهان (مورخ ٨ مهر ١٣٦٠) منتشر گردید. در این اطلاعیه آمده است: "زالو صفتان کور دل با فاجعه آفرینی در داخل و ایجاد اغتشاش و بلوا و آشوب و درگیریهای خیابانی در صدد بیرون کردن شما ملت همیشه در صحنه از میدانهای مبارزه با امپریالیسم جهانی بوده که با به آتش زدن بیت المال، حمله به مردم بیدفاع، و ضرب و جرخ و قتل آنها، تخریب و انفجار و دیگر اعمال غیر انسانی و وحشیانه به مقابله با اسلام و مسلمین پرداختند."

در مهر ماه سال ١٣٥٨، خانم علیشاهی دانشجوی ریاضی در دانشگاه تربیت معلم تهران بود. همدانشگاهی او اظهار داشت: "گیتا دختر محجوب و بسیار خجالتی بود. موهایی پرپشت و سیاه داشت که خیلی ساده و شل از پشت می‌بست و رشته‌هایی از آن روی پیشانیاش می‌ریخت. بدون هیچ‌گونه آرایش و پیرایشی. رنگ پوستش عین مهتاب سفید بود و با آن چشمهای سیاه و لبهای قرمز طبیعی‌اش انگار همیشه لبخندی بر لب داشت. گاهی کجکی و یکوری و گاهی لبخندی کامل‌... بلوز مردانه‌ دوجیب زیتونی یا سبز رنگ چینی - بیشتر تریکو و شلواری پارچه‌ای می‌پوشید." به گفته همدانشگاهیش، خانم علیشاهی در پاییز ١٣٥٨ فعالیت سیاسی خود را آغاز کرد و هوادار حزب توده بود. (رادیو زمانه).

حزب توده ایران در سال ۱۳۲۰ با ایدﺋولوژی مارکسیست - لنینیستی تاسیس شد. این حزب، که پیرو سیاست اتحاد جماهیر شوروی بود، تا کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ که مورد سرکوب قرار گرفت و برای بار دوم فعالیتهایش غیرقانونی اعلام شد، نقش مهمی در صحنه سیاسی کشور ایفا کرد. پس از انقلاب ۱۳٥۷، حزب توده با انقلابی و ضد امپریالیست خواندن آیت الله خمینی و رژیم جمهوری اسلامی، به حمایت و همکاری فعالانه با آن پرداخت. با وجودی که این حزب هرگز در زمره مخالفان رژیم جمهوری اسلامی قرار نگرفت، اما از سال ۱۳٦۱ هدف حملات رژیم قرار گرفته و اکثر رهبران و اعضایش دستگیر شده و به زندان افتادند.

دستگیری و بازداشت

بر اطلاعات موجود، خانم علیشاهی روز دستگیری (٥ مهر ١٣٦٠) به طور تصادفی در خیابان ویلای تهران به همدانشگاهیش برخورد و به او گفت که در جنوب شهر تدریس می‌کند؛ چادری در کیفش نگه می‌دارد و نزدیک محل کارش بر سرش می‌کند. آن دو در خیابان راه می‌رفتند که به یک پست بازرسی رسیدند که در آن مامورین کیف عابران پیاده را جستجو می‌کردند. خانم علیشاهی اظهار نگرانی کرد که همان روز سازمان مجاهدین تظاهرات گسترده‌ای را برگزار کرده بود و از آنجایی که خانم علیشاهی چادری به همراه داشت، می‌ترسید که او را با هواداران این سازمان اشتباه بگیرند. خانم گیتا علیشاهی در همان پست بازرسی دستگیر شد.

به دنبال سرکوب تظاهرات ٣٠ خرداد ۱۳٦٠، که در اعتراض به تهیه مقدمات عزل بنی صدر (رئیس جمهوری وقت) از طرف مجلس، رد صلاحیت کاندیداهای عضو سازمان مجاهدین خلق ایران و منع آنها از شرکت در امور سیاسی مملکت انجام شده بود، و همچنین اعدامهای دسته جمعی متعاقب آن، سازمان مجاهدین خلق به مبارزه مسلحانه با حکومت جمهوری اسلامی روی آورد. سازمان مجاهدین سعی کرد با بر پایی تظاهراتهایی وسیع، حمایت مردم را جلب کند و موجب سرنگونی رژیم شود. تظاهرات ٥ مهر ١٣٦٠ یکی از همین تظاهرات بود که در آن عده کثیری از هواداران بازداشت شدند. به گفته روزنامه‌های دولتی، این تظاهرات به مرگ چند پاسدار، اعضای سازمان مجاهدین، و مردم عادی منتهی شد. دو روز بعد کیهان خبر اعدام ٥٤ تن از آنها را به عنوان "عاملین تظاهرات" منتشر کرد.

دادگاه

اطلاعی درباره جلسه یا جلسات دادگاه در دست نیست.

اتهامات

اطلاعیه دادستانی کل انقلاب اتهامات جمعی علیه خانم علیشاهی و ٤٢ نفر دیگر چنین اعلام کرد: ایشان "در تظاهرات و درگیریهای مسلحانه اخیر مشارکت مستقیم داشته و با حمله مسلحانه به امت حزب الله و به آتش کشیدن اتوبوسهای واحد و وسایل نقلیه عمومی و خصوصی باعث ضرب و جرح و قتل مردم بیدفاع و تخریب و انهدام بیت المال شده‌اند." اتهام شخصی علیه خانم علیشاهی دانسته نیست.

در شرایطی که حداقل تضمینهای دادرسی رعایت نمی‌شود و متهمین از یک محاکمه منصفانه محرومند، صحت جرایمی که به آنها نسبت داده می‌شود مسلم و قطعی نیست.

مدارک و شواهد

اطلاعیه دادستانی کل انقلاب اعلام کرد: "مقادیر زیادی اسلحه گرم، نارنجک و کوتل مولوتف و مهمات دیگر جنگی از نامبرگان کشف شده است."

دفاعیات

از دفاعیات متهم اطلاعی در دست نیست. بر اساس اطلاعات موجود، خانم علیشاهی در تظاهرات ٥ مهر ١٣٦٠ شرکت نکرده بود.

حکم

از جزئیات این حکم اعدام اطلاعی در دست نیست. بر کتاب "شهیدان توده‌ای" خانم گیتا علیشاهی ٥ مهر ١٣٦٠، همان روز دستگیری، اعدام شد. روزنامه کیهان تاریخ اعدام را ٧ مهر و محل آن را زندان اوین گزارش کرد.

تصحیح و یا تکمیل کنید