بنیاد عبدالرحمن برومند

برای حقوق بشر در ایران

https://www.iranrights.org
امید، یادبودی در دفاع از حقوق بشر در ایران
یک سرگذشت

جلیل شه‌بخش

درباره

سن: ۳۰
ملیت: ايران
مذهب: احتمال قوی اسلام
وضعیت تأهل: متاهل

مورد

تاریخ کشته‌شدن: ۱۵ آذر ۱۳۹۷
محل: زندان مرکزی، کرمان، استان کرمان، ايران
نحوه کشته‌شدن: حلق آویز
اتهامات: قاچاق مواد مخدر; در اختیار داشتن مواد مخدر
سن در زمان ارتکاب جرم انتسابی: ۲۲

ملاحظات

خبر اعدام آقای جلیل شه‌بخش، فرزند خدابخش و ۱۱ نفر دیگر از جمله پسر برادرش، یوسف شه‌بخش در خبرگزاری میزان (۱ اسفند ۱۳۹۷) و خبرگزاری هرانا (۱۵ آذر ۱۳۹۷) منتشر شد. اطلاعات تکمیلی در خصوص این اعدام از گوناز تی وی (۱۶ آذر ۱۳۹۷)، کمپین فعالین بلوچ (۱۷ آذر ۱۳۹۷)، وبسایت کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی (۱۵ آذر ۱۳۹۷)، سازمان حقوق بشر ایران (۱۳ دی ۱۳۹۷)، سایت کانون دفاع از حقوق بشر در ایران، کمیته دفاع از حقوق اقوام و ملل ایرانی (۲۴ بهمن ۱۳۹۷) به دست آمده است.

آقای شه‌بخش، ۳۰ ساله، بلوچ و از تیره قنبر زهی طایفه شه‌بخش بود. او اهل منطقه سرجنگل، اطراف شهر زاهدان در استان سیستان و بلوچستان بود. (کمپین فعالین بلوچ، گوناز تی وی)

پرونده آقای شه‌بخش، پسر برادرش و دو نفر* دیگر به جرایم  مرتبط با مواد مخدر در سال ۱۳۸۹ در کرمان ارتباط دارد.

دستگیری و بازداشت

آقای شه‌بخش در سال ۱۳۸۹ در شهر کهنوج و با هجوم ماموران نیروی انتظامی به منزل‌اش بازداشت شد.(کانون دفاع از حقوق بشر در ایران)  او بیشتر دوران هشت ساله‌ی حبس خود را در زندان کهنوج بود و سپس به زندان کرمان انتقال یافت. آقای شه‌بخش برای آخرین بار در زندان کرمان با خانواده خود دیدار کرد. (هرانا؛ کمپین فعالین بلوچ، گوناز تی وی)  نزدیکان آقای شه‌بخش او را در آخرین ملاقات «خونسرد» توصیف کردند. (کانون دفاع از حقوق بشر ایران)

دادگاه

درباره جلسه یا جلسات دادگاه آقای شه‌بخش اطلاعی در دست نیست.

اتهامات

اتهام آقای شه‌بخش «قاچاق مواد مخدر» اعلام شد. (خبرگزاری میزان) کمپین فعالین بلوچ اتهام او را «حمل مواد مخدر» معرفی کرد  و کانون دفاع از حقوق بشر ایران در خبر خود اعلام کرد که او همچنین به «حمل و نگهداری اسلحه» متهم بود. 

در شرایطی که حداقل تضمین‌های دادرسی رعایت نمی شود و متهمان از یک محاکمه منصفانه محرومند، صحت جرایمی که به آنها نسبت داده می شود مسلم و قطعی نیست. سازمان‌های بین المللی حقوق بشر به گزارش‌هایی اشاره می کنند مبنی بر اینکه مقامات جمهوری اسلامی ایران، در برخی موارد اتهامات کاذبی از قبیل قاچاق مواد مخدر یا ارتکاب جرائم عمومی و جنسی را به مخالفان خود (از جمله فعالان سیاسی، مدنی، صنفی و یا اقلیت‌های قومی و مذهبی) نسبت داده و آنان را همراه با محکومان عادی دیگر اعدام می کنند. بر اساس روند قضایی نامتناسب با معیارهای بین المللی، هزاران نفر از متهمان به قاچاق مواد مخدر به اعدام محکوم شده اند. بسیاری از آنها بر مبنای قانون سال ۱۳۶۸ اعدام شده‌اند که مجازات مرگ برای قاچاقچیانی که مقدار معینی مواد مخدر در اختیار داشتند (۵ کیلوگرم حشیش یا تریاک، بیش از ۳۰ گرم هروئین، کودئین یا متادون) را بطور اجباری اعمال می‌کرد. شمار افرادی که بر اساس اتهامات کاذب به اعدام محکوم شده اند معلوم نیست.

مدارک و شواهد

مدارک علیه آقای شه‌بخش «داشتن یک قبضه سلاح» ذکر شد. (کانون دفاع از حقوق بشر در ایران)

دفاعیات

درخواست‌ برای بازنگری در حکم او و هم‌پرونده‌ای‌هایش بر اساس قوانین جدید مربوط به جرایم مرتبط با مواد مخدر پذیرفته نشد. (سازمان حقوق بشر ایران)

به گفته افراد نزدیک به آقای شه‌بخش، در تفتیش منزل اوهیچ سلاحی کشف نشد. آقای شه‌بخش نیز در بازجویی‌های اولیه داشتن سلاح را رد کرد، اما او در اثر شکنجه به داشتن سلاح اعتراف کرد. (کانون دفاع از حقوق بشر در ایران)

سازمانهای بین المللی حقوق بشر بارها دولت جمهوری اسلامی ایران را به خاطر اعمال سیستماتیک شکنجه‌های شدید و استفاده از سلولهای انفرادی جهت گرفتن اعتراف از زندانیان محکوم کرده‌اند و صحت اعترافاتی که تحت فشار از متهمان گرفته شده است را مورد پرسش قرار داده‌اند.

از دفاعیات آقای شه‌بخش در جلسه یا جلسات دادگاه اطلاعی در دست نیست.

حکم

آقای جلیل شه‌بخش و حداقل ۱۱ نفر دیگر از جمله پسر برادرش، یوسف شه‌بخش و ۲ نفر هم‌پرونده‌ای دیگر او، صبح روز ۱۵ آذر ۱۳۹۷ در زندان مرکزی کرمان به دار آویخته شد.

جنازه آقای شه‌بخش به خانواده‌اش تحویل داده شد. (گوناز تی وی)

------------------------------

*آقای یعقوب قلندرزهی و آقای عبدالغنی قلندرزهی

تصحیح و یا تکمیل کنید