بنیاد عبدالرحمن برومند

برای حقوق بشر در ایران

https://www.iranrights.org
امید، یادبودی در دفاع از حقوق بشر در ایران
یک سرگذشت

علیرضا سنندجی

درباره

سن: ۶۲
ملیت: ايران
مذهب: احتمال قوی اسلام
وضعیت تأهل: متاهل

مورد

تاریخ کشته‌شدن: ۵ شهریور ۱۳۵۸
محل: استان کردستان، ايران
نحوه کشته‌شدن: تيرباران
اتهامات: همکاری با رژيم طاغوت; تجاوز; جرم نا‌مشخص

ملاحظات

اطلاعات درباره آقای علیرضا سنندجی، فرزند ابراهیم، از مصاحبه با یکی از نزدیکان او به دست آمده است. خبر اعدام او در روزنامه انقلاب اسلامی و کیهان (٢٤ شهریور ١٣٥٨) اعلام شد. پس از پایان دبستان، آقای سنندجی به کالج انگلیسی اصفهان رفت و دو سال و نیم در آنجا درس خواند تا اینکه به علت سکته پدرش، به سنندج بازگشت. او زمیندار بود و به کشاورزی و دامپروری اشتغال داشت. مردم او را با نام والی خان میشناختند. آقای سنندجی متاهل و دارای سه فرزند بود. مصاحبه شونده از وی به عنوان فردی دنیا دیده و مدرن، با صلیقه و خوش‌پوش یاد می‌کند. پس از انقلاب، زمینهای او در یکی از روستاهای اطراف کامیاران (استان کردستان) بدون رأی دادگاه، از طرف فعالین سیاسی و انقلابی محل مصادره شد و او برای باز پس گرفتن اموال خود به دادگاه شکایت کرد.

دستگیری و بازداشت

بنا به اطلاعات موجود، شب ٤ شهریور ١٣٥٨، آقای سنندجی در خانه یکی از بستگان به سر می‌برد که ماموران به آنجا رفتند و او را دستگیر کردند. آنها به اعضای خانواده او گفتند که او را به زودی باز می‌گردانند. از زمان بازداشت تا اعدام بیش از چند ساعت طول نکشید.

دادگاه

اطلاع دقیقی درباره جلسه دادگاه در دست نیست، جز اینکه آقای سنندجی توسط آیت الله خلخالی در فرودگاه سنندج همراه با عده‌ای دیگر محاکمه شد. (١١ نفر از محکومان بلافاصله همان جا اعدام شدند.)

اتهامات

در روزنامه کیهان اتهامات آقای سنندجی چنین اعلام شد: «وابستگی بسیار نزدیک با رژیم فاسد گذشته و سوء استفاده از این وابستگی علیه کشاورزان روستای الک که منجر به کور کردن و کر شدن عده‌ای از کشاورزان این روستا گشته و نیز به جرم تجاوز به زور به زنان روستا به زنای محصنه».

در شرایطی که حداقل تضمین‌های دادرسی رعایت نمی‌شود و متهمین از یک محاکمه منصفانه محرومند، صحت جرایمی که به آنها نسبت داده می‌شود مسلم و قطعی نیست. سازمان‌های بین المللی حقوق بشراشاره به گزارش‌هایی می‌کنند دال بر اینکه مقامات جمهوری اسلامی مخالفین سیاسی خود را به اتهام ارتکاب جرائم عمومی از قبیل جرائم جنسی، قاچاق مواد مخدر و غیره محکوم و همراه با محکومین غیر سیاسی دیگر اعدام می‌نمایند. شمار افرادی که بر اساس اینگونه اتهامات کاذب به اعدام محکوم شده‌اند معلوم نیست.

مدارک و شواهد

در گزارش این اعدام نشانی از مدارک ارائه شده علیه متهم در دادگاه نیست. به گفته مصاحبه شونده، چند ماه پس از اعدام آقای سنندجی، تلویزیون سرتاسری فیلم مستندی از خانه آقای سنندجی پخش کرد که در آن استخر و وان حمام خانه و همچنین چند بطری مشروبات الکلی نشان داده می‌شد. در این فیلم، دست‌بندهای فلزی اصطبل واقع در خانه آقای سنندجی را که از آن برای بستن دست و پای اسبها و دیگر چهارپایان شرور استفاده می‌شد، به عنوان اسباب و آلات شکنجه رعیتها نشان دادند.

دفاعیات

از دفاعیات آقای سنندجی در دادگاه اطلاعی در دست نیست. پس از بازگشت از سفر به انگلیس، علی رغم هشدارهای نزدیکان، وی شکایت خود را برای پس گرفتن زمینهایش پیگیری کرد و به سنندج رفت. وی برای امنیت خود نگران نبود و اعتقاد داشت که جرمی مرتکب نشده است و خطری متوجه وی نیست. مصاحبه شونده با استناد به شهادت تنی چند از روستاییان مدتی پس از اعدام آقای سنندجی و شناخت خود از وی اتهام تجاوز را نیز رد می‌کند. به گفته وی، بعد از محاکمه آقای سنندجی و آوردن او به محل اعدام در روستای الک (استان کردستان)، ماموران از چند زن روستایی که در میان مردم جمع شده بودند، خواستند که شهادت بدهند که آقای سنندجی به آنها تجاوز کرده بود و آنها نیز زیر فشار پیش از تیرباران متهم چنین شهادتی دادند.

حکم

دادگاه انقلاب اسلامی سنندج آقای سنندجی را «مفسد فی الارض» شناخت و به مرگ محکوم کرد. طبق اطلاعات موجود، آقای سنندجی را از فرودگاه سنندج با هلیکوپتر به ده الک بردند. همزمان، تعدادی از مامورها، کشاورزان نواحی اطراف را به محل اعدام فرا خواندند. آقای سنندجی روز ٥ شهریور ١٣٥٨ در ملا عام تیرباران شد. تمام اموال او مصادره گردید. ماموران جسد آقای سنندجی را به سنندج بازگرداند. اعضای فامیل او را در گورستان شهر به خاک سپردند.

تصحیح و یا تکمیل کنید