بنیاد عبدالرحمن برومند

علی رغم دو حکم تعلیق مجازات، ایران پیشرو اعدام نوجوانان درجهان به شمار می رود.

دیده بان حقوق بشر گزارش داد که برنامه اجرای حکم اعدام این هفته دو نوجوان متخلف و تعلیق آن در آخرین دقایق، وضعیت ایران را به عنوان پیشرو اعدام نوجوانان در جهان برجسته می سازد.

درحالی که طی ۵ سال گذشته ۱۵ احکام اعدامی از این دست وجود داشته است، سینا پایمرد قرار بود که درتاریخ ۲۰ سپتامبر دو هفته بعد از هجدهمین سال تولد خود با اعدام به مجازات مرگ برسد. دومین نوجوان علی علیجان بود که هم اکنون ۱۹ ساله است. هر دو نفر زیر ۱۸ سال مرتکب قتل شده بودند. براساس گفته های وکیل پایمرد، دادگاهی که این حکم را برای او صادر کرد این موضوع را در نظر نگرفت که پایمرد از یک نوع اختلال روانی رنج می برد.

هردونوجوان یاد شده روز چهارشنبه با گذشت خانواده های محکومین مواجه شدند که طبق قانون مجازات اسلامی از گزینه خود مبنی بر اخذ خون بها به جای اعدام استفاده کردند. اگر گزینه خون بها تحت شرایط خاصی محقق شود، باید نوشته و به صورت رسمی تایید شود. فردی که مجرم است، برای جرمی که کرده مبلغی می پردازد و دیگر امکان ندارد به خاطر آن جرم در آینده مجازات شود. مجازات مرگ درایران در بسیاری از جرائم توسط اعدام انجام می شود.

کلاریسا بنکومو، محقق حقوق کودکان بخش خاورمیانه سازمان دیده بان حقوق بشردرهمین زمینه گفت: "اگر چه دو نوجوان در دقایق آخر با بخشش مواجه شدند اما ایران به عنوان رهبر اعدام کودکان تشخص بارزی دارد." به گفته وی "مقامات ایرانی باید این عمل نفرت انگیز را متوقف وکناربگذارند."

وقتی یک نفر درایران به مرگ محکوم شد، از اعضای خانواده مقتول درست پیش از اجرای حکم اعدام پرسیده می شود که اگر مایل هستند می توانند متهم به مرگ را ببخشند. بخشش و عفو پایمرد زمانی صورت گرفت که به عنوان آخرین درخواست به او اجازه داده شد که نی بنوازد. براساس گزارش مطبوعات، نواختن او به شدت افرادی که درصحنه اعدام حاضر بودند، ازجمله اعضای خانواده قربانی را تحت تاثیر قرار داد.

جوان سوم، که درهنگام اعدام در اوان ۲۰ یا ۲۱ سالگی قرارداشت، مورد بخشش خانواده قربانی قرار نگرفت. اگرچه مشخص نیست که آیا او در زمان ارتکاب جرمی که به دان محکوم شده، زیر ۱۸ سال بوده است .

دو معاهده اصلی حقوق بشر، کنوانسیون حقوق کودک و کنوانسیون بین المللی حقوق مدنی و سیاسی، وضع کردن مجازات اعدام را برای جرائمی که قبل از سن ۱۸ سالگی انجام می شود، منع کرده است. ایران هر دو معاهده را به تصویب رسانده است.

ایران بیش از هر کشوری در جهان نوجوانان متخلف را اعدام کرده است. از سال ۲۰۰۱ تا کنون حد اقل ۱۴ نوجوان متخلف ازجمله حداقل یک مورد در سال جاری و هشت مورد درسال ۲۰۰۵، اعدام شده اند. درحدود ۳۰ نوجوان متخلف نیز در کشور در انتظار مرگ به سر می برند.

ایالات متحده، چین و پاکستان، تنها کشورهای دیگری درجهان هستند که نوجوانان متخلف را از سال ۲۰۰۱ به این سو اعدام کرده اند. پاکستان، دست اندر کار دو اعدام از این دست بوده است از جمله یکی درسال جاری. چین دو نوجوان متخلف را اعدام کرد و پنج نوجوان نیز درطی این مدت و پیش از زمانی که دادگاه عالی در آمریکا تصدیق کند که مجازات مرگ برای افراد زیر ۱۸ سال برخلاف قانون اساسی کشوراست، درایالات متحده به مجازات مرگ رسیدند.

پنج سال است که پارلمان ایران قوانین و مقرراتی را برای جلوگیری از اعدام نوجوانان زیر هجده سال مطرح کرده است. دیده بان حقوق بشر که مخالف مجازات مرگ در هر شرایطی است، از رهبران ایران خواسته است که از این اصلاحات حمایت کنند.