بنیاد عبدالرحمن برومند

مقاوله نامه { پروتکل} حاضردر تاریخ ١٦ دسامبر ١٩٦٦ توسط قطعنامۀ ٢٢٠٠ A (٢١) مجمع‌عمومی سازمان ملل متحد به تصویب رسید و جهت امضاء،‌ تصویب و الحاق، مفتوح شد.
لازم الاجرا در تاریخ ٢٣ مارس ١٩٧٦ طبق مادۀ ٩

(ارسال اطلاعیه از جانب افراد)

کشورهای متعاهد این مقاوله نامه،
با توجه به اینكه برای نیل هر چه بیشتر به اهداف میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی (که از این پس تحت عنوان میثاق از آن یاد می شود)  واجرای موازین آن، مقتضی است به کمیتۀ حقوق بشر كه طبق مواد بخش چهارم میثاق، تشكیل شده است (که از این پس تحت عنوان کمیته از آن یاد می شود) اختیاراتی تقویض شود كه بتواند به نحو مذکور در این مقاوله نامه اطلاعیه‌‌های افراد را مبنی بر ادعای نقض حقی از حقوقشان بر طبق میثاق، دریافت كرده و مورد رسیدگی قرار دهد، در مورد نكات زیر توافق حاصل كرده‌اند:

ماده ١
کشورهای متعاهد میثاق که به مقاوله نامه حاضر می پیوندد، موظفند صلاحیت کمیته را برای دریافت و رسیدگی به اطلاعیه های افراد داخل در حوزۀ قضایی خود که مدعی نقض حقی از حقوقشان طبق میثاق، توسط آن کشور شده‌اند، به رسمیت بشناسند. کمیته به اطلاعیه‌های ناظر بر کشورهای متعاهد میثاق که به مقاوله نامه حاضر نپیوسته اند رسیدگی نمی کند.

ماده ٢
با رعایت مفاد مادۀ ١، افرادی که مدعی اند حقی از حقوقی که طبق میثاق دارا هستند نقض شده است، و نیز کلیۀ طرق دادخواهی موجود در قوانین داخلی کشور خود را طی کرده اند می توانند اطلاعیه‌ای کتبی جهت رسیدگی به موضوع به کمیته ارسال كنند.

ماده ٣
کمیته اطلاعیه‌های واصله به موجب این مقاوله نامه را که بی نام ونشان باشد و یا ارسال آنرا سوء استفاده از حق ارسال چنین اطلاعیه هایی تشخیص دهد، یا آن را مطابق با مقررات میثاق نداند، نمی پذیرد.

ماده ٤
١. با رعایت مفاد ماده ٣، کمیته موظف است هراطلاعیه‌ای را كه بر طبق این مقاوله نامه دریافت می‌كند به اطلاع کشور متعاهد مقاوله نامه که متهم به نقض مقرره ای از مقررات میثاق شده است، برساند .
٢. کشور مذکور باید ظرف شش ماه، توضیحات یا اظهارات خود در مورد موضوع را به انضمام تدابیری که احتمالاً جهت رسیدگی به شكایت اتخاذ کرده است، کتباً به کمیته ارسال کند .

ماده ٥
١. کمیته موظف است در رسیدگی به اطلاعیه هایی که بر طبق این مقاوله نامه دریافت می کند، اطلاعات کتبی ای را که از جانب شاکی و کشور ذینفع متعاهد مقاوله نامه، به او ارسال شده است مدّ نظر قرار دهد.
٢. کمیته در صورتی به اطلاعیه هایی که از جانب افراد ارسال می شود رسیدگی خواهد کرد كه خصوصیات زیر را دارا باشند:
الف. موضوع تحت تحقیق یا رسیدگی نهاد بین‌المللی دیگری نباشد؛
ب. شاکی کلیه طرق شکایات موجود طبق قوانین داخلی را طی كرده باشد. این شرط در صورت طولانی بودن نامعقول روال دادرسی، جاری نخواهد بود.
٣. کمیته موظف است به اطلاعیه های واصله طبق این مقاوله نامه، در جلسات محرما نه رسیدگی کند.
٤. کمیته موظف است نظریات خود را به کشور ذینفع متعاهد مقاوله نامه و شاکی اطلاع دهد.

ماده ٦
کمیته موظف است خلاصه‌ای از فعالیت های خود طبق این مقاوله نامه را در گزارش سالانه ای که طبق ماده ٤٥ میثاق تنظیم خواهد کرد، منعكس کند.

ماده ٧
مقررات این مقاوله نامه تا زمانی كه اهداف قطعنامه ١٥١٤ (١٥) مصوب مجمع عمومی سازمان ملل متحد در تاریخ ١٤ دسامبر ١٩٦٠ مربوط به اعلامیه تفویض استقلال به كشورها و ملت های تحت استعمار، تحقق نیافته، به هیچ طریقی نمی تواند حق طرح شکایت این ملت ها طبق منشورسازمان ملل متحد و سایر معاهده ها و اسناد حقوقی بین المللی كه تحت حمایت این سازمان یا نهادهای تخصصی آن برقرارشده است را محدود کند.

ماده ٨
١. مقاوله نامه حاضر جهت امضای كشورهایی که میثاق را امضا کرده اند مفتوح است.
٢. مقاوله نامه حاضر برای تنفیذ كشورهایی كه میثاق را تنفیذ كرده‌اند یا بدان ملحق شده‌اند، مفتوح است. اسناد تنفیذ باید نزد دبیرکل سازمان ملل متحد تودیع شود.
٣. مقاوله نامه حاضر جهت الحاق كشورهایی که میثاق را تنفیذ كرده یا بدان ملحق شده اند مفتوح است.
٤. الحاق، باید با تودیع اسناد الحاق نزد دبیر کل سازمان ملل متحد صورت گیرد.
٥. كلیۀ كشورهایی كه مقاوله نامه حاضر را امضاء كرده‌اند و یا بدان ملحق شده‌اند باید توسط دبیر كل سازمان ملل متحد از تودیع هر سند تنفیذ یا الحاق مطلع شوند.

ماده ٩
١. در صورت لازم الاجرا شدن میثاق، مقاوله نامه حاضر سه ماه پس از تاریخ تودیع دهمین سند تنفیذ و یا الحاق نزد دبیركل سازمان ملل متحد، لازم‌الاجرا خواهد شد.
٢. پس از تاریخ تودیع دهمین سند تنفیذ یا الحاق، هرگاه كشور جدیدی كنوانسیون را تنفیذ کند یا بدان ملحق شود، كنوانسیون نسبت به آن كشور، سه ماه پس از تاریخ تودیع سند تنفیذ یا الحاق، لازم الاجراء خواهد شد.

ماده ١٠
مقررات مقاوله نامه حاضر بدون اعمال هیچ محدودیت و استثنائی، در مورد كلیۀ واحد‌های تشكیل دهندۀ یك كشور فدرال جاری خواهد بود.

ماده ١١
١. كشورهای متعاهد می‌توانند پیشنهادات اصلاحی ارائه كنند، در چنین صورتی باید متن پیشنهادی خود را به دبیرکل سازمان ملل متحد تسلیم نمایند. دبیرکل سازمان ملل متحد موظف است طرح‌های پیشنهادی را به سایر کشورهای متعاهد ارسال كرده و از آنها درخواست کند نظراتشان را در مورد تشكیل کنفرانسی از كشورهای متعاهد به منظور بررسی و اخذ رأًی درباره طرح پیشنهادی اعلام كنند. در صورتی که حداقل یك‌سوم کشورهای معاهد با تشکیل چنین کنفرانسی موافق باشند، دبیرکل کنفرانس را تحت حمایت سازمان ملل متحد تشكیل خواهد داد. هر اصلاحی که مورد قبول اکثریت كشورهای حاضر و رأی دهنده در کنفرانس واقع شود، جهت تصویب به مجمع عمومی سازمان ملل متحد ارسال خواهد شد.
٢. اصلاحیه ها پس از تأیید مجمع عمومی سازمان ملل متحد و تصویب دو سوم از كشورهای متعاهد، در تطابق با قوانین اساسیشان، لازم الاجرا خواهند شد.
٣. اصلاحیه هایی كه بدین ترتیب لازم الاجراء می‌شوند برای كشورهایی كه به آن رأی داده‌اند الزام آورند و آن دسته از كشورهای معاهد كه بدان رأی نداده‌اند تنها به رعایت مقررات این مقاوله نامه و هرگونه اصلاحی كه پیش از آن پذیرفته‌اند، ملزم خواهند بود.

ماده ١٢
١. كشورهای متعاهد می‌توانند هر آینه توسط ابلاغیه‌ای انصراف خود را ازمقاوله نامه به دبیركل سازمان ملل متحد اعلام كنند. این انصراف سه ماه پس از تاریخ ابلاغ به دبیرکل نافذ خواهد شد.
٢. چنین انصرافی به اجرای مقررات مقاوله نامۀ حاضر ناظر بر اطلاعیه‌های مذکور در ماده ٢ که پیش از تاریخ تنفیذ انصراف ارسال شده باشد خدشه ای وارد نمی‌‌کند.

ماده ١٣
دبیركل سازمان ملل متحد موظف است موارد ذیل را مستقل از اطلاعیه های موضوع بند ٥ مادۀ ٨ این مقاوله نامه به كلیۀ كشورهای مذکور در بند ١ مادۀ ٤٨ میثاق ابلاغ كند:
الف. امضاء مقاوله نامه و اسناد تنفیذ و الحاق طبق مادۀ ٨؛
ب. تاریخ لازم الاجراء شدن مقاوله نامه طبق ماده ٩ و تاریخ لازم الاجراء شدن اصلاحیه‌ها طبق مفاد ماده ١١؛
ج. انصراف كشورها از مقاوله نامه طبق مادۀ ١٢.

ماده ١٤
١ـ متن این معاهده به زبان های انگلیسی، چینی، اسپانیائی فرانسه و روسی كه از اعتباری واحد برخورداراند، نزد دبیركل سازمان ملل متحد بایگانی خواهند شدند.
٢ـ دبیركل سازمان ملل متحد موظف است رونوشت مصدّق این معاهده را به کشورهای مذکور در مادۀ ٤٨ میثاق ارسال کند.