بنیاد عبدالرحمن برومند

در پی گزارش هایی از ایران حاکی از این که اعضای نیروی بسیج از زور مفرط علیه تظاهرکنندگان استفاده کرده اند ـ و در پرتو تاریخچه تعدی هایی که این شاخه غیرمسئول نیروهای امنیتی مرتکب شده است ـ عفو بین الملل از دولت ایران می خواهد بلافاصله از به کارگیری نیروی بسیج برای کنترل تظاهرات دست بردارد.

نیروی بسیج یک نیروی شبه نظامی داوطلب از مردان و زنان است که زیر کنترل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی فعالیت می کند. اعضای آن در مدارس، دانشگاه ها، نهادهای دولتی و خصوصی، کارخانه ها و حتا در میان ایلات حضور دارند. نیروهای بسیج وسیعا برای کمک به حفظ نظم و قانون به کار گرفته می شوند و مخالفت ها را سرکوب می کنند و مکرر به استفاده از خشونت مفرط متهم شده اند.

بسیاری از شرکت کنندگان در تظاهرات اخیر مدعی هستند که پرسنل لباس شخصی و مسلح، که به نظر آنها اعضای نیروی بسیج هستند، از زور مفرط استفاده کرده اند و علیه تظاهرکنندگان خیابانی مرتکب نقض حقوق بشر ـ از جمله کتک زدن و استفاده از سلاح گرم ـ شده اند. یک فیلم ویدئویی از یکی از اعضای بسیج که از بالای ساختمان مورد استفاده این نیرو در طی تظاهرات دوشنبه ۱۵ ژوئن به مردم تیراندازی می کرد و در طی آن حداقل ۸ نفر کشته شدند، باید مقامات را به انجام تحقیقاتی فوری وادار می کرد و باعث می شد آنها دستورهای روشنی برای پیشگیری از کشتن بیشتر صادر کنند. یک فیلم ویدئویی دیگر از زن جوانی که به نام ندا شناسایی و از زخمی بر سینه کشته شده، در بحبوحه ادعاهای مربوط به دخالت بسیج وسیعا پخش شده است.

واکنش مقامات ایرانی گشایش تحقیقات برای روشن کردن شرایط قتل ها نبوده است، بلکه آنها اخطار کرده اند که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، بسیج و دیگر نیروهای پلیس و امنیتی با اعتراض ها به «روشی انقلابی» برخورد خواهند کرد.

حسیبا حاجی صحراوی، معاون برنامه خاورمیانه و آفریقای شمالی عفو بین الملل گفت: «ایرانیانی که مایل هستند به شیوه ای مسالمت آمیز مخالفت خود را با وقایع اخیر مربوط به انتخابات ابراز کنند هیچ امکانی برای این کار ندارند، چون با خشونتی روبرو می شوند که بالاترین مقام کشور به آن مشروعیت بخشیده است. زمان آن رسیده که مقامات ایرانی اجازه دهند اعتراض های مسالمت آمیز انجام شود و بسیج را از خیابان ها بیرون ببرند. برقراری نظم تظاهرات باید به عهده پلیس یا دیگر نیروهای امنیتی گذاشته شود که برای این کار از آموزش و تجهیزات مناسب برخوردار باشند.»

در پی سخنرانی مقام رهبری ایران، آیت الله علی خامنه ای در روز جمعه، که خواستار پایان یافتن اعتراض ها شد، تظاهرات دیگری در روز شنبه در تهران و دیگر شهرها و شهرستان ها در سراسر کشور برگزار شد. به اظهار مقامات، سیزده نفر کشته و تعداد بسیار بیشتری زخمی شدند. به اظهار دولت، بیش از ۴۰۰ نفر دستگیر شدند. با تظاهرات ۱۰۰۰ نفره دیگری در تهران در روز دوشنبه با گاز اشک آور و دستگیری برخورد شد. 

حسیبا حاجی صحراوی گفت: «به نظر می رسد بیانیه های اخیر پلیس، که در آنها شلیک به روی تظاهرکنندگان تکذیب شده، و اظهارات دادستان کل که قتل ها را تقصیر "تروریست های مسلح" دانست، کوشش هایی برای دور نگه داشتن ارگان های دولتی از مسئولیت برای خشونت باشد. این باز هم دلیل دیگری برای پایان دادن به استفاده از نیروی بسیج است، زیرا مردم هیچ راهی برای تشخیص اعضای بسیج ندارند، چه برسد به این که از آنها برای مسئولیت ارتکاب تعدی ها پاسخ گویی خواسته شود. اگر مقامات ایرانی نمی توانند این نیروی شبه نظامی را کنترل کنند، باید آن را منحل نمایند. تأمین سلاح و سلب مسئولیت از خود در هنگام وقوع تعدی غیرمسئولانه است.»

عفو بین الملل مقامات ایرانی را فرا می خواند تا تمام گزارش های مربوط به مرگ ها، از جمله اعدام های فراقضایی احتمالی، را مورد تحقیق قرار دهند و افرادی را که مسئول شناخته می شوند به دست عدالت بسپرند.