بنیاد عبدالرحمن برومند

یکی از این دو زن در ایران متحمل رنج و دشواری است و آن دیگر در عربستان سعودی. اما حقوق بشر برای ترامپ تنها در کشور مغضوب او است که حائز اهمیت است.

شرح عکس: نسرین ستوده که در سال 2014 در ایران به دفاع از حقوق بشر برخاست. به نقل از خانوادۀ ستوده، وی در هفتۀ جاری به 33 سال زندان محکوم شد. عکس از کاوه کاظمی. منبع: گتی

زمانۀ ما، زمانۀ قلدران و جباران است، با این حال در کنار شرورترین افراد می توان نیک‌ترین آنها را نیز پیدا کرد. پس بیایید امروز به سراغ دو قهرمان برویم و اجازه دهیم آنان الهام‌بخش ما باشند.

این دو قهرمان، زنانی هستند که یکی در ایران و دیگری در عربستان سعودی، شجاعانه رو در روی زن‌ستیزی و دیکتاتوری ایستاده‌اند. ایران و عربستان گرچه روابط خصمانه‌ای دارند، از لحاظ برخورد وحشیانه با زنان عملکردی یکسان دارند –و از آنجا که در تلاشند تا این دو زن را سرکوب کرده و صدای آنان را خفه نمایند، ما باید نام آنان را از فراز قلۀ کوه‌ها فریاد کنیم.

نسرین ستوده، ۵۵ ساله، نویسنده و وکیل حقوقی پرونده‌های مرتبط با حقوق بشر است که سال‌های متمادی برای حقوق زنان و کودکان ایران مبارزه کرده است. در هفته‌ای که گذشت خانوادۀ «ستوده» اعلام کردند که وی علاوه بر حکم ۵ سال زندان که پیشتر گرفته و در حال گذراندن آن است، به تحمل ۳۳ سال دیگر زندان و ۱۴۸ ضربه شلاق محکوم شده است.

لجین الهذلول، ۲۹ ساله، یکی از رهبران جنبش حقوق زنان عربستان، پس از ماه‌ها تحمل زندان و شکنجه، شامل شلاق، تعرض جنسی، القای حس غرق شدن در آب (waterboarding) و شوک الکتریکی روز چهارشنبه مورد محاکمه قرار گرفت.

خواهر لجین، آلاء الهذلول به من گفت سرانجام لجین تفهیم اتهام شده و از جمله اتهامات او ارتباط با سازمان‌های حقوق بشری و انتقاد از سنت ولایت مردان بر زنان در عربستان ذکر شده است.

شرح عکس: لجین الهذلول، یکی از رهبران جنبش حقوق زنان عربستان، در عکسی بدون تاریخ. الهذلول روز چهارشنبه، بعد از ماه‌ها حبس و شکنجه، محاکمه شد. منبع: رویترز

من پیشتر پیشنهاد کرده بودم جایزۀ صلح نوبل به هذلول اعطا شود و در حال حاضر وی برای دریافت این جایزه نامزد شده است. اکنون مایلم پیشنهاد خود را اصلاح کنم: هذلول و ستوده باید مشترکاً جایزۀ صلح نوبل را به دلیل دفاع شجاعانۀ خود از حقوق زنان دریافت کنند. این دو در دو کشور رقیب با حکومت‌های دیکتاتور که تنها در زن‌ستیزی بی‌رحمانۀ خود باهم همسو هستند، به دفاع از حقوق زنان برخاسته‌اند.

می‌دانم یادداشت‌هایی حاکی از خشم و اعتراض به دستم خواهد رسید که در آن مردم به سادگی اسلام را سرمنشأ تمام این مشکلات می‌دانند. نظر اینگونه افراد بیش از حد غیرمنصفانه و ریاکارانه است، اما می‌توانیم با رعایت انصاف بگوییم محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان و آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران به اتفاق یکدیگر چهرۀ جهانی اسلام را بیش از لشکری از کفار لکه‌دار کرده‌اند.

وزارت خارجۀ ایالات متحده دربارۀ حکم نسرین ستوده اظهار داشت: «وحشیانه برای توصیف این حکم کافی نیست.» البته این سخن کاملاً صحیح است، اما وزارت خارجۀ امریکا در محکوم ساختن شکنجه و زندان هذلول تا این اندازه صریح و شفاف نیست؛ و این بدان خاطر است که امریکا عربستان را متحد و ایران را دشمن خود قلمداد می‌کند.

آنچه دولت ترامپ از فهم آن عاجز است، این است که: اگر تنها در کشورهایی که با دولت آن روابط خصمانه داریم، به حقوق بشر بها بدهیم، در حقیقت به حقوق بشر هیچ بهایی نمی‌دهیم.

بر اساس اظهارات آلاء الهذلول به خواهر وی دستور داده‌اند با امضای نامه‌ای از مقام سلطنت عربستان درخواست عفو کند و او نیز پذیرفته نامه را امضا کند و به نظر می‌رسد از آن پس شکنجۀ وی را متوقف کرده‌اند. امیدوارم ولیعهد عربستان به دنبال راهی باشد تا از برخورد وحشیانه با فعالان حقوق زنان دست بردارد و در نهایت عفوی را که هذلول «درخواست کرده است» به وی اعطا کند.

از سوی دیگر به نظر می رسد ایران فشار بر فعالان حقوق زنان را تشدید کرده است. به گزارش سازمان عفو بین‌الملل، حکومت ایران در سالی که گذشت بیش از ۷ هزار نفر از مخالفان را دستگیر کرده و حکم مجموع ۳۸ سال زندان نسرین ستوده، در صورت تأیید، شدیدترین حکمی است که در سال‌های اخیر برای مدافعان حقوق بشر صادر شده است. رسانه‌های دولتی ایران حکم کوتاه‌تری را برای ستوده ذکر کردند، اما اظهارات ستوده و خانوادۀ او بسیار بیشتر از دولت ایران قابل‌اعتماد و باورپذیر است.

کومی نایدو (Kumi Naidoo)، دبیر کل سازمان عفو بین‌الملل به من گفت: «این حکم بسیار شدید علیه ستوده نشانگر آن است که مقامات ایران تا چه اندازه مرعوب و وحشتزده شده‌اند.» نایدو گفت فعالان حقوق زنان در ایران بی‌پرواتر شده‌اند و گاهی برخی از آنان روسری خود را بر سر چوب می‌زنند و ویدیوی خود را در رسانه‌های اجتماعی منتشر می‌کنند.

نایدو گفت، «به نظر می رسد مقامات ایرانی با این حکم بی‌رحمانه به دنبال آنند تا نسرین ستوده را به آینۀ عبرتی برای مدافعان حقوق زنان در ایران تبدیل کنند و از این طریق آنان را مرعوب سازند.»

همسر ستوده، رضا خندان، در ماه ژانویه طی حکمی جداگانه به دلیل قرار دادن مطالب مرتبط با همسر خود در فیسبوک به شش سال زندان محکوم شد. این زوج دارای پسری ۱۲ ساله به نام نیما و دختری ۱۹ ساله به نام مهراوه هستند. هادی قائمی از «مرکز حقوق بشر ایران» گفت شاید بستگان نسرین ستوده و همسرش مجبور شوند از نیما و مهراوه نگهداری کنند.

ستوده در یکی از نامه‌های خود از زندان به دخترش نوشت: «مهراوۀ عزیزم،یکی از مهم‌ترین انگیزه‌هایم برای پیگیری حقوق کودکان، تو بودی. ... هر بار که از دادگاه کودکان آزار دیده به خانه می‌رسیدم تو و برادرت را بیشتر و بیشتر در آغوش می‌فشردم.»

ستوده در پاییز گذشته به پسر خود، نیما، نیز نامه نوشت و در آن توضیح داد که چرا به جای بودن در کنار او در اولین روز مدرسه در زندان به سر می‌برد. «چگونه می‌توانستم شاهد اعدام نوجوانان وطن‌ام باشم و سکوت کنم؟ چگونه می‌توانستم چشم بر کودک‌آزاری‌ها ببندم؟»

او در ادامۀ نامه نوشت: «پسرم، من نمی‌توانستم… . همین. گناهم همین بود.»

پیام من به نیما و مهراوه این است: مادر شما قهرمان است! او الهام‌بخش افرادی چون من در سراسر جهان است، و مجازات زندان یا ضربات شلاق نمی‌تواند این واقعیت را تغییر دهد. نام او چون نام لجین الهذلول به عنوان پیشوایی معنوی و شاید به عنوان «برندۀ جایزۀ صلح نوبل» و کسی که برای ایجاد تغییر و ساختن جهانی بهتر در برابر ستمکاران ایستاد، در خاطر تاریخ خواهد ماند.

 

نیکلاس کریستف از سال ۲۰۰۱ ستون‌نویس نیویورک تایمز بوده است.کریستف به خاطر پوشش دادن مسائل چین و نسل کشی دارفور دو بار جایزۀ پولیتزر دریافت کرده است.