بنیاد عبدالرحمن برومند

کانون مدافعان حقوق بشر در ادامه گزارش‌های ماهانه خود به بررسی‌ وضعیت حقوق بشر در ایران در آبان ماه 1395 پرداخت.
کانون مدافعان حقوق بشر که ریاست آن‌ بر عهده شیرین عبادی است در گزارش خود با اشاره به ممانعت دادستان مشهد از سخنرانی نائب رییس مجلس شورای اسلامی، و با بیان اینکه به‌نظر می‌رسد دستگاه قضایی به‌جای برخورد با تحدیدکنندگان حقوق شهروندان و حفظ استقلالش از نهادهای امنیتی، حذف دگراندیشان را در دستور کار خود قرار داده، پرسیده است: «چگونه می‌توان اقدام‌های مقام‌های قضایی که شائبه سیاسی بودن دارند را با تلاش برای تحقق حقوق اساسی شهروندان انطباق داد؟»
این سازمان مردم‌نهاد در گزارش خود با اشاره به سخن سخنگوی وزارت خارجه که قطعنامه کمیته سوم مجمع عمومی سازمان ملل متحد در خصوص نقض حقوق بشر در ایران را سیاسی دانسته بود، اعلام کرد: «در شرایطی ‌که نائب رییس مجلس شورای اسلامی هم نمی‌تواند آزادانه در کشور سخنرانی کند، چگونه می‌توان از اجرای اصول متعدد قانون اساسی سخن گفت که بر آزادی بیان، نفی انحصارطلبی و ایجاد امنیت سیاسی، اجتماعی و قضایی برای همه شهروندان تاکید دارند؟»
در گزارش کانون مدافعان حقوق بشر که به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر می شود، همچنین در سه بخش "حقوق مدنی و سیاسی و فرهنگی"، "حقوق اقتصادی و اجتماعی" و "میراث فرهنگی و محیط زیست" به بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران پرداخته شده است.
به گزارش سایت کانون مدافعان حقوق بشر، متن گزارش ماه آبان 1395 کانون مدافعان حقوق بشر که در دوم آذر ماه 1395منتشر شده، به شرح زیر است:

گزارشی مختصر از وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه آبان 1395

مقدمه
خبرها حکایت از آن دارند که دادستان مشهد از سخنرانی نائب رییس مجلس شورای اسلامی که قرار بود در مشهد برگزار شود، جلوگیری کرده است.
اقدام دادستان مشهد در جلوگیری از سخنرانی نماینده مجلس شورای اسلامی با میزبانی یکی از تشکل‌های سیاسی این شهر در حالی انجام شده است که سخنگوی وزارت خارجه ایران، قطعنامه کمیته سوم مجمع عمومی سازمان ملل متحد که در آن، ایران به نقض حقوق سیاسی و اجتماعی شهروندان متهم شده را سیاسی دانسته است.
کمیته سوم مجمع عمومی سازمان ملل متحد در قطعنامه‌ای با 85 رأی مثبت، از نقض حقوق بشر در ایران از جمله نقض حقوق اقلیت‌های دینی، گروه‎های قومی، فعالان سیاسی، مدنی و حقوق بشر و روزنامه‌نگاران و همچنین تعداد بالای اعدام‌ها ابراز نگرانی کرده است.
حال در شرایطی ‌که نائب رییس مجلس شورای اسلامی هم نمی‌تواند آزادانه در کشور سخنرانی کند، چگونه می‌توان از اجرای اصول متعدد قانون اساسی سخن گفت که بر آزادی بیان، نفی انحصارطلبی و ایجاد امنیت سیاسی، اجتماعی و قضایی برای همه شهروندان تاکید دارند؟ یا چگونه می‌توان اقدام‌های مقام‌های قضایی که شائبه سیاسی بودن دارند را با تلاش برای تحقق حقوق اساسی شهروندان انطباق داد؟ این در حالی است که به‌نظر می‌رسد دستگاه قضایی به‌جای برخورد با تحدیدکنندگان حقوق شهروندان و حفظ استقلالش از نهادهای امنیتی، حذف دگراندیشان را در دستور کار خود قرار داده است.
بنابراین در چنین شرایطی، گفتن این سخن که قطعنامه صادر شده از سوی کمیته سوم مجمع عمومی سازمان ملل متحد، سیاسی و با مقاصدی خاص تنظیم شده است، نمی‌تواند صحیح باشد؛ زیرا فقط نگاهی به گزارش وضعیت حقوق بشر در آبان ماه، ثابت می‌کند که بر اساس قواعد حقوق بشر و سایر ضوابط بین‌المللی، وضعیت در ایران با مشکل‌های عدیده‌ای همچنان مواجه است. از جمله در این ماه، در اجرای حکم قصاص، یک متهم در شهر تهران، بینایی خود را از دست داد. نقص دائمی عضو و کور کردن چشم به‌عنوان مجازات و به بهانه اجرای شریعت، مغایر با تعهدات بین‌المللی دولت ایران در زمینه اجرای حقوق بشر است. این در حالی است که امر مبارزه با فساد مالی دستگاه حاکم که شریعت نیز بر آن تأکید دارد، نادیده گرفته می‎شود.
در ادامه گزارش ماه آبان 1395 همچنین خلاصه‌ای از وضعیت نقض حقوق بشر در ایران در آبان ماه ۱۳۹5 در پی می‌آید. این گزارش بر مبنای اطلاعاتی است که در سایت‌ها و رسانه‌های مختلف درج شده و صحت آن به احراز رسیده است و در سه بخش و به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر می‌شود.

وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه آبان 1395

بخش اول – حقوق مدنی، سیاسی و فرهنگی

الف- وضعیت فعالان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی
1) در این ماه بیش از 40 نفر بازداشت شدند که بازداشت شدگان عبارتند از: زرتشت (اسماعیل) احمدی راغب- فعال مدنی- و شریف باجور- فعال حقوق حیوانات-.
همچنین خبرگزاری کار ایران (ایلنا) از بازداشت سه کارگر کارخانه «پارس خودرو»، سپاه پاسداران از بازداشت 17 نفر در اراک- بدون ذکر نام- به‌دلیل آنچه که تشکیل کلاس‌های عرفان حلقه می‌نامید، نماینده مجلس شورای اسلامی از بازداشت 12 نفر از مدیرانی که به گفته او تابعیت دوگانه دارند و دادستان شیراز از دستگیری تعدادی از شهروندان- بدون ذکر نام و تعداد- باعنوان عوامل اصلی تجمع روز کوروش در مجموعه میراث فرهنگی پاسارگاد، خبر دادند.
عباس لسانی- فعال مدنی- نیز به دلیل عدم تودیع وثیقه بازداشت و به زندان منتقل شد.
از سوی دیگر برخی خبرها از بازداشت رسول ایرجی، مرتضی شعبانی خلخالی و بهنام شیخ بگلو- سه فعال مدنی-، غریب شریف‌زاده، کامل شریف‌زاده و هیوا دست‌باز- سه شهروند اهل سقز-، احمد حیدری- شهروند اهل اهواز- و همایون پناهی- فعال فرهنگی- حکایت دارند.
لازم به تذکر است که چند نفر از افراد بازداشت شده پس از مدتی با تودیع وثیقه بصورت موقت تا روز محاکمه از زندان آزاد شدند.
2) اسماعیل عبدی- فعال صنفی- برای گذراندن شش سال حبس، بهنام شیخی- فعال مدنی- برای گذراندن شش ماه حبس، مجید عابدین زاده مقدم- فعال مدنی- برای گذراندن سه سال حبس، علی شریعتی- فعال سیاسی- برای گذراندن 5 سال حبس و گلرخ ابراهیمی ایرایی- فعال مدنی- برای گذراندن شش سال حبس، بازداشت و به زندان منتقل شدند.
3) حامدعطایی- روزنامه‌نگار- به چهار ماه حبس، علی حمزه زاده و میلاد اکبری- دو فعال مدنی- هر یک به چهار ماه حبس، شهریار سیروس- شهروند بهایی- به ۵ سال حبس، رضا (رابین) شاهینی- شهروند دوتابعیتی- به ۱۸ سال حبس و علیرضا امیدوار- یکی از مدیران شرکت سامسونگ در ایران- به ۱۰ سال حبس محکوم شدند. همچنین دادستان تهران از صدور حکم ۱۰ سال حبس و ۷۴ ضربه شلاق برای «یک خواننده زیرزمینی» خبر داد.
4) پرستو فروهر- فرزند داریوش فروهر و پروانه فروهر که 18 سال پیش توسط کارمندانی از وزارت اطلاعات به قتل رسیدند- به دادسرا احضار شد. همچنین برخی خبرها از احضار جمعی از دست‌اندرکاران و شرکت‌کنندگان ﭼﻬﺎﺭﻣﯿﻦ نشست ﻣﺠﻤﻊ ﻓﻘﻬﯽ ﻋﻠﻤﺎﯼ اهل سنت در شمال‌غرب ایران و شعله پاکروان- شهروند- به وزارت اطلاعات حکایت دارند.

ب- وضعیت حقوق فرهنگی
1) دادستان مشهد از برگزاری سخنرانی‌ علی مطهری- نائب رییس مجلس شورای اسلامی- در مشهد جلوگیری کرد.
2) هیأت منصفه دادگاه مطبوعات، سایت‌های «جهان نیوز» و «رویداد ۲۴» را مجرم شناخت.
3) مقام‌های مسئول پس از ورود به مرکز نشر و توزیع کتاب‌های صادق شیرازی- فعال مذهبی- کتاب‌های موجود را ضبط کردند.
4) دفتر مجمع مشورتی اصلاح‌طلبان خراسان رضوی با دستور دادستانی پلمپ شد.

پ- سایر موارد نقض حقوق بشر
1) در این ماه حداقل 17 نفر اعدام شدند. اسامی اعدام شدگان که نام کامل آنان مشخص نشده است ولی مقام های قضایی یا رسانه‌های وابسته به دولت ایران یا سایت‌های خبری اعدام آنها را تأیید کرده‌اند، به شرح زیر است:
مقام قضایی از اعدام شش نفر در مشهد به اتهام حمل و نگهداری مواد مخدر خبر داد. همچنین رسانه‌های وابسته به حکومت ایران از اعدام دو نفر در رشت به اتهام حمل و نگهداری مواد مخدر خبر دادند.
رسانه‌های وابسته به حکومت ایران از اعدام یک نفر در رشت و دو نفر در اهواز به اتهام قتل عمد خبر دادند. «کریم.الف» نیز در ملاء عام در روستای چلمه سنگ شهر مشهد و «حسن» در قزوین اعدام شدند. رسانه‌های وابسته به حکومت ایران اتهام این افراد را قتل عمد عنوان کردند.
«مصطفی.ک» در ملاء عام در شیراز اعدام شد. دادگستری فارس اتهام این فرد را تجاوز به عنف اعلام کرد. همچنین «رضا.ن»، «محمد.ع» و «هاشم.پ» در شیراز اعدام شدند. رسانه‌های وابسته به دولت ایران اتهام این افراد را تجاوز به عنف اعلام کردند.
از سوی دیگر برخی سایت‌های خبری غیررسمی از اجرای احکام اعدام در زندان‌های ارومیه، کرمان، قروه، مهاباد، خرم‌آباد، سلماس و کرج خبر داده‌اند؛ خبری که از سوی مقام‌های قضایی یا رسانه‌های وابسته به حکومت ایران تأیید یا رد نشده است.
2) رسانه‌های وابسته به حکومت ایران از اجرای حکم قصاص نابیناکردن دو چشم یک زندانی در تهران خبر دادند.
3) رسانه‌های وابسته به حکومت ایران از صدور حکم‌های اعدام برای چهار نفر در دادگاه کیفری استان تهران به اتهام قتل عمد، یک نفر در کرمانشاه به اتهام سرقت مسلحانه و یک نفر در منطقه شورآباد به اتهام قتل عمد خبر دادند.
4) رسانه‌های وابسته به حکومت ایران از صدور حکم‌های شلاق برای سه نفر در تهران به اتهام سرقت مسلحانه، سعید مرتضوی- دادستان سابق تهران- به اتهام سوء مدیریت، یک زن در تهران به اتهام رابطه جنسی خارج از ازدواج، سه نفر در تهران به اتهام حمله به سفارت عربستان سعودی، یک نفر در تهران به اتهام آزار و اذیت کودکان خبر دادند.
5) وضعیت برخی زندانیان همچنان ناگوار گزارش می‌شود، به‌گونه‌ای که تعدادی از آنان مانند حبیب ساسانیان بیمار هستند که نسبت به درمان و معالجه آنها اقدامی جدی صورت نگرفته است.
6) رسول رضوی و مرتضی مرادپور به زندان رجایی شهر کرج منتقل شدند. لازم به توضیح است که این انتقال‌‌ بدون ذکر علت مشخص و خلاف آیین نامه امور داخلی زندان‌ها صورت گرفته است.
7) مرتضی مرادپور، رسول رضوی، وحید صیادی نصیری، حسین رجبیان، مهدی رجبیان، علی شریعتی، آرش صادقی، محمد علی طاهری، امیر (علی) امیرقلی و حسین علی محمدی در اعتراض به آنچه که شرایط نگهداری‌شان می‌نامیدند، دست به اعتصاب غذا زدند.
8) نیروهای امنیتی و پلیس مانع از تجمع هواداران محمدعلی طاهری- بنیانگذارعرفان حلقه- شدند.
9) پلیس از بازداشت 23 نفر در دزفول و 17 نفر در تهران در پی شرکت در یک مهمانی خبر دادند.
10) دادستان قزوین از پلمپ ۷ مجموعه فعال در زمینه مدلینگ در قزوین و دستگیری و احضار ده‌ها نفر در ارتباط با این موضوع خبر داد. همچنین مقام قضایی از بازداشت چهار نفر در مشهد به اتهام آنچه که «راه‌اندازی سه کانال تلگرامی با محتوای مستهجن با ٣۴١هزار عضو» می‌نامید، خبر داد.

بخش دوم – حقوق اقتصادی و اجتماعی 
وضعیت اقتصادی و اجتماعی در ایران همچنان نامناسب گزارش می شود؛ به‌عنوان مثال، خبرها از نامناسب بودن وضعیت شغلی و حقوقی کارگران کارخانه سیمان دشتستان، کارخانه سامان کاشی بروجرد، آبفای اهواز، شهرداری بجنورد، کارخانه بلبرینگ‌سازی تبریز، کارخانه روغن‌نباتی گلناز، مجتمع کشت‌وصنعت هفت تپه، قطار شهری کرج، شهرداری نیشابور، شهرداری زاهدان، شرکت حمل و نقل ریلی رجاء، کارخانه ریخته‌گری ماشین‌سازی تبریز، معدن ذغال‌سنگ طرزه، بلبرینگ‌سازی تبریز، کارخانه ماشین سازی هپکو اراک، کارخانه ایران چوکا، پروژه سد چم شیر گچساران و کارخانه قند قهستان و کارگران اخراجی کشتارگاه «پرندک خزر» و میدان نفت گاز تنگ بیجار و کارگزاران صندوق بیمه کشاورزی سراسر کشور حکایت دارند.
1) پرداخت‌های حقوق و مزایای 130 کارگر صنایع چوب اسالم برای مدت 5 ماه، حدود 1000 کارگر پیمانکاری پالایشگاه ستاره خلیج فارس برای مدت سه ماه، 9 کارگر شرکت سها طب مشهد برای مدت 5 ماه، بیش از 100 کارگر کارخانه نایلون سپید برای مدت 4 ماه، تعدادی از کارگران شهرداری امیدیه برای مدت 2 تا 5 ماه، 118 کارگر پروژه مرمت مجموعه ارگ قدیم بم برای مدت سه ماه، 10 کارگر صنایع اسوه ایران برای مدت 5 ماه،150 کارگر خط انتقال سد دوستی برای مدت 4 ماه و پرستاران بیمارستان رجایی گچساران برای مدت 4 ماه تا زمان تهیه این گزارش به‌تعویق افتاده است.
2) 40 کارگر کارخانه سیمان طبس با تعطیلی این واحد صنعتی، بیکار شدند.
از سوی دیگر 280 کارگر کارخانه «برفاب»، 200 کارگر کارخانه «پرتو دانه خزر»، 15 کارگر کارخانه «آپادانا سرام» و 100 کارگر کارخانه «فولاد البرز» از محل‌های کار خود تعدیل شدند.
3) جامعه بین‌المللی بهایی از پلمپ بیش از ۱۰۰ محل کسب بهاییان در شهرهای مختلف ایران خبر داد.

بخش سوم- میراث فرهنگی و محیط زیست
اخبار منتشر شده از محیط زیست و میراث فرهنگی در آبان ماه، همچنان نشان از نامناسب بودن وضعیت این حوزه دارد.
1) بر اساس گفته مقام‌های دولتی، در برخی روزهای آبان ماه، میزان غلظت گرد و خاک در هوای اهواز به بیش از 7 ‌برابر حد مجاز و برخی مناطق استان سیستان و بلوچستان به حدود ۱۱ برابر حد مجاز رسید.
2) بر اثر انفجارهای یک قبضه مین در سردشت، مهران مزارعی- مین‌روب-، یک قبضه مین در بوکان، یک کشاورز و یک قبضه مین در مریوان، یک شهروند مجروح شدند.

خاتمه
کانون مدافعان حقوق بشر در پایان گزارش ماه آبان 1395 با یادآوری این نکته که دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون‌های بین‌المللی حقوق بشر پیوسته و متعهد اجرای آنها شده است، اعلام می‌کند که متأسفانه نه قوانین مصوب و نه عملکرد اجرایی حکومت نشانی از این تعهد ندارند؛ موضوعی که باعث شده است تا برای سال‌های متمادی، حکومت ایران در قطعنامه‌های متعدد بین‌المللی محکوم شود.
بنابراین تنها راه حل خلاصی از قطعنامه‌های صادره، اجرای تعهدات بین‌المللی است که موجب آرامش داخلی نیز خواهد شد.

شیرین عبادی
رییس کانون مدافعان حقوق بشر
دوم آذر ماه 1395