بنیاد عبدالرحمن برومند

 

 

کمیسیون حقیقت: کمیسیون ملی حقیقت و آشتی صربستان و مونتنگرو

مدت کار: ٢٠٠٢ تا ٢٠٠٣

منشور: دستور رئیس جمهور ٠٢/٥٩

اعضای کمیسیون: ١٥ - ١٨ ‌نفر

گزارش: بدون گزارش

 

کمیسیون حقیقت: کمیسیون ملی حقیقت و آشتی صربستان و مونتنگرو، که کمیسیون حقیقت و آشتی یوگسلاوی نیزه خوانده شده است.

مدت کار: فوریه ٢٠٠٢‌ تا فوریه ٢٠٠٣ (١٢ ماه که کوتاه‌تر از مدت انجام دوسالۀ مأموریت کمیسیون بود)

 

زمینه‌ها: یوگوسلاویسابق در سال ١٩١٨ موجویدت یافت و متشکل از اقوام آلبانیایی، بوسنیایی، کرواسی، کوسوایی، مونتنگریایی، صربی، اسلوانی و غیره بود. در سال ١٩٨٠ پس از حکومت طولانی ژوزف بروز تیتو  و مرگ او، تنش میان اقوام گوناگون شعله‌ور شد، و وحدت کشور از هم گسیخت. اسلوبودان میلوسویچ در پی بازگرداندن حاکمیت پیش از سال ١٩٧٤ صرب‌ها بر مناطق خودمختار وویودین و کوسوو بود. انتخابات چندحزبی سال ١٩٩١ به جدایی کروآسی و اسلوون از یوگسلاوی انجامید. پس از شکست مذاکرات میان طرفین، از سال ١٩٩١‌ تا ١٩٩٥، میلوسویچ با رهبری ارتش صربی یوگسلاوی دست به پاکسازی قومی در بوسنی، کروآسی، و اسلوونی زد. نیروهای بوسنیایی و کروآت نیز مرتکب جنایات جنگی شدند. در نوامبر سال ١٩٩٥، توافق صلح دایتون به ابتکار امریکا برای پایان دادن به جنگ مورد مذاکره قرار گرفت. انتخابات پارلمانی و شهرداری در سال ١٩٩٦ به طور وسیعی علیه میلوسویچ بود، اما او همچنان کنترل پارلمان و نیروهای امنیتی را در دست داشت. در سال ١٩٩٨، میلوسویچ به بهانۀ پشتیبانی از اقلیت صرب در کوسوو، سرکوب اقوام آلبانی‌تبار را آغاز کرد. در مارس ١٩٩٩، که همۀ تلاش‌ها و مذاکرات به بن‌بست رسید، مداخلۀ نظامی ناتو آغاز شد. ارتش صرب شکست خورد و میلوسویچ برکنار گردید و ویسلو کوستونیکا به جای او نشست.

در ٢٢ فوریه سال ٢٠٠٢، کمیسیون حقیقت و آشتی یوگسلاوی به ابتکار کوستونیکا آغاز به کار کرد تا در مورد جنایات جنگی در اسلونی، کروآسی، بوسنی و کوسوو تحقیق کند.

 

منشور: دستور رئیس جمهور (PDF-123KB) که در ٣٠ مارس ٢٠٠١ صادر گردید (در روزنامۀ رسمی جمهوری فدرال یوگسلاوی شمارۀ ٠١/١٥، ٠٢/٥٩).

 

مأموریت:کمیسیون حقیقت و آشتی یوگسلاوی مأموریت یافت که در بارۀ درگیری‌های اجتماعی، بین قومی و سیاسی سال‌های ١٩٨٠ تا ٢٠٠٠ تحقیق کند، نتایج کار خود را مستند سازد و در این باره با کشورهای همسایه همکاری نماید.

 

ساختار و اعضای کمیسیون: اعضای کمیسیون حقیقت و آشتی یوگسلاوی از سوی رئیس جمهور منصوب شدند. این کمیسیون متشکل از١٥ عضو، ١٢ مرد و ٣ زن، بود. برای تقویت تنوع قومی در کمیسیون، چهار نفر به اعضای قبلی اضافه شد، اما یکدستی ایدئولوژیک، قومی و سیاسی اعضای کمیسیون مانع از آن بود که این کمیسیون، نهادی بی طرف شناخته شود. بعدها دو تن از اعضای کمیسیون به دلیل عدم توافق با ترکیب کمیسیون و وظایف آن، کناره گرفتند، فردی دیگر به علت وظایفی که در دولت داشت استعفا داد و یک تن دیگر فوت کرد.

گزارش: گزارشی منتشر نشد، چرا که کمیسیون سرانجام در اوایل سال ٢٠٠٣ به علت عدم توافق در موارد اصلی وظایف کمیسیون، نبود ارادۀ سیاسی، نبود بودجه کافی و عدم پشتیبانی جامعۀ مدنی، منحل شد.

 

نکات ویژه: کمیسیون در سراسر کشور و به ویژه در مناطق مختلف، نهاد بی‌طرفی شناخته نشد. زمانی که افرادی از افق‌های گوناگون سیاسی صرب به اعضای کمیسیون افزوده شدند، اقلیت‌های قومی و مذهبی را کمتر نمایندگی می کردند. با توجه به اینکه یوگسلاوی سابق به چند کشور مستقل تبدیل شده بود، کار کمیسیون دشوارتر می‌شد. کمیسیون حقیقت و آشتی صربستان و مونتنگرو، به عنوان کمیسیون حقیقت کشوری، تلاش کرد علل و عواقب جنگ‌های منطقه‌ای را صرفاً از دیدگاه صربی‌ها بررسی کند. هم‌اکنون (زمان انتشار این گزارش) چندین تشکل جامعۀ مدنی از صربستان، کروآسی و نیز بوسنی و هرزگووین خواهان ایجاد کمیسیون حقیقت جدید و منطقه‌ای شده اند تا شواهد و مدارک مربوط به جنایات جنگی صورت گرفته در یوگسلاوی سابق را در اختیار عموم مردم بگذارد.

 

منابع:

نگاه کنید به منابع در متن اصلی.