بنیاد عبدالرحمن برومند

کمیسیون حقیقت: کمیسیون حقیقت و عدالت

مدت کار: از ژوئن ٢٠٠٤ تا اوت ٢٠٠٨ (چهار سال و دو ماه)

منشور: Ley No. 2225

اعضای کمیسیون: ٩ نفر

گزارش: گزارش عمومی

کمیسیون حقیقت: کمیسیون حقیقت و عدالت

تاریخ انجام: قرار بود مأموریت کمیسیون در دسامبر سال ٢٠٠٥ پایان یابد، اما ابتدا تا اوت ٢٠٠٦ و سپس تا اوت ٢٠٠٨ تمدید شد.

 

زمینه‌ها: پاراگوئه ده‌ها سال پیش از دیکتاتوری آلفردو استروسنر، با ناآرامی‌های سیاسی، جنگ داخلی و نیز جنگ با بولیوی مواجه بود. در پی تاریخ طولانی حکومت نظامیان بر کشور، استروسنر نیز با به دست گرفت قدرت به این سنت ادامه داد. در دوران حکومت ٣٤ ساله استروسنر، آزادی‌های سیاسی محدود شد، مخالفان سرکوب شدند، بومیان کشور در جامعه حل شدند و زبان‌شان از آموزش و پرورش طرد شد. این کشور در جامعۀ جهانی بیش از پیش به انزوا افتاد. در فوریه سال ١٩٨٩، ژنرال آندره رودریگز استروسنر را برکنار کرد و سپس از طریق انتخابات به ریاست جمهوری رسید.

گام‌هایی برای آرامش کشور برداشته شد و ازجمله قانون اساسی جدیدی به تصویب رسید. در سال ١٩٩٣ قدرت به دست غیرنظامیان سپرده شد، اما جنگ و جدال‌های سیاسی در کشور ضرورت رسیدگی به موارد نقض حقوق در گذشته را به فراموشی سپرد. انگیزۀ ایجاد کمیسیون حقیقت زمانی به وجود آمد که دکتر مارتین آلمادا، وکیل دعاوی و فعال حقوق بشر، به طور تصادفی به انبوهی از مدارک در بارۀ نقش نیروهای امنیتی پاراگوئه در "عملیات کوندور" دست یافت. عملیات کوندور نام مستعار یک شبکۀ فراکشوری نظامی بود که به کشورهایی چون شیلی، آرژانتین، اوروگوئه، بولیوی، پاراگوئه، برزیل، و بعدها پرو و اکوادور کمک می‌کرد که شکنجه، ناپدید کردن یا اعدام مخالفان سیاسی را فراتر از مرزها به پیش برند. مدارک کشف شده در پاراگوئه نشان می‌داد که این شبکۀ مخفی از سال ١٩٧٥ تشکیل شده و مرکز اطلاعات مشترکی وجود داشته که مقر آن در محل پلیس مخفی شیلی در سانتیاگو پایتخت شیلی بوده و ژنرال استروسنر با این شبکه همکاری می‌کرده است. پرونده‌های کشف شده در پاراگوئه به آرشیو ترور معروف شده است. کمیسیون حقیقت و عدالت پاراگوئه بر پایۀ لایحه پارلمان در اکتبر سال ٢٠٠٣ تشکیل گردید.

 

منشور:Ley No. 2225 مصوب کنگرۀ پاراگوئه به تاریخ ١٥ اکتبر ٢٠٠٣.

 

مأموریت: مستند ساختن تاریخ موارد نقض حقوق در دوران دیکتاتوری استروسنر و پیگیری این موارد از سال ١٩٥٤ تا ١٩٨٩.

 

ساختار کمیسیون و اعضای آن: کمیسیون حقیقت و عدالت متشکل از ٨ مرد و یک زن بود به ریاست بیشاپ مونسنور ماریا ملانیو مدینا.

 

گزارش: گزارش کمیسیون حقیقت و عدالت در ٢٨ اوت ٢٠٠٨ منتشر شد.

 

نتایج

جمع‌بندی:

• کمیسیون یافته‌های خود را بر اساس ٢٠٥٩ شهادت، ١٤ هزار مدرک و هشت جلسۀ استماع عمومی بنا نهاد.
• ١٩٨٦٢ بازداشت خودسرانه، ١٨٧٧٢ مورد شکنجه، دست کم ٥٩ قربانی اعدام شتابزده، ٣٣٦ مورد ناپدیدی قهری و در مجموع ١٢٨ هزار قربانی حکومت نظامیان، از سوی کمیسیون گزارش شده است.
• کمیسیون مقامات دولتی را به نقض سیستماتیک حقوق بشر متهم کرد که به بهانۀ مبارزه با براندازی، کمونیسم و تروریسم مرتکب شده اند.
• سرکوب‌های سیاسی فقط به طیف خاصی از جامعه محدود نمی‌شود، بلکه طبقات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی گوناگونی را در بر می‌گیرد.
• در دوران حکومت استروسنر و ١٥ سال پس از انتقال قدرت، ٧،٨٥١،٢٩٥ هکتار زمین به صورت غیرقانونی اکثرا در اختیار اعضای خانواده، سیاستمداران و نظامیان طرفدار استروسنر گذاشته شده است.
• در آوریل سال ٢٠٠٦، کمیسیون اعلام کرد که آلفردو استروسنر در دوران حکومت خود مسئول ٦٠ مورد نقض حقوق بشر بوده است. جامعۀ مدنی این میزان از نقض حقوق را بسیار کم دانست و مورد انتقاد قرار داد. در برابر این اتهامات، استروسنر در این زمان در برزیل از حق دفاع برخوردار بود.
• دو ماه پس از انتشار گزارش نهایی کمیسیون، یک سرباز در برابر رئیس کمیسیون شهادت داد. او شهادت داد که در ساختمان وزارت کشور اتاقی مخفی برای شکنجه وجود داشته است. در عملیات کوندور، احتمال می‌رود که زندانیان سیاسی از کشورهای شیلی، آرژانتین و اوروگوئه در این اتاق بوده اند.

 

توصیه‌ها:

• کمیسیون توصیه کرد که جستجو برای یافتن ناپدیدشدگان ادامه یابد.
• علاوه بر این، در گزارش نهایی کمیسیون توصیه شد که مرکز عمومی اطلاعات و نیز بانک داده‌های ژنتیکی ایجاد شود.
• و نیز توصیه شد که نتایج کار کمیسیون در محتوای درسی مدارس گنجانده شود.
• کمیسیون توصیه کرد که برخی از موارد، ازجمله موارد خشونت علیه زنان رسماً پیگیری شود.

 

پیامد‌ها:

اصلاحات

• در سال ٢٠٠٥، کمیته حقوق بشر سازمان ملل گزارش داد که تغییرات مثبتی در زمینه قانون علیه تبعیض جنسی صورت گرفته است، که برخی از آن‌ها از سوی کمیسیون حقیقت و عدالت توصیه شده بود.
• "آرشیو ترور" که در سال ١٩٩٢ پیدا شده بود، حفظ گردید و "مرکز اسناد و آرشیو در دفاع از حقوق بشر" به وجود آمد تا "آرشیو ترور" و پرونده‌هایی را که نیروهای امنیتی پاراگوئه در دوران جکومت استروسنر تشکیل داده بودند نگهداری و طبقه‌بندی نماید. این نخستین منبع از این نوع بود که مدارک مربوط به "عملیات کوندور" در امریکای لاتین را مستند می‌کرد. (بعدها آرشیو مشابهی در گواتمالا کشف شد).

 

پیگیرد‌ها

• تلاش برای پیگرد اتروسنر به شکست انجامید و او در اوت ٢٠٠٦ در تبعید درگذشت.

 

جبران خسارت

• کمیسیون زیر نظر کمیسیون ملی حقوق بشر برنامه ای برای جبران خسارت تدارک دید. تا کنون ٤٠٠ نفر در مجموع ٢٠ میلیون دلار غرامت دریافت کردند.

 

نکات ویژه: کمبورد منابع بزرگترین مشکل در کار کمیسیون بود، به ویژه آنکه در آغاز کار، پارلمان پاراگوئه بودجه کمیسیون را به نصف تقلیل داد. در دسامبر سال ٢٠٠٧، دولت کمک به مالی به کمیسیون را متوقف کرد و کمیسیون ناچار شد تحقیقات خود را به مدت چند ماه معلق کند.

 

منابع

نگاه کنید به منابع در متن اصلی.