بنیاد عبدالرحمن برومند

مقدمه
براساس گزارش‌های زندانی‌ها و خانواده آنان، وضعیت زندان‌های ایران، غیر استاندارد و فاقد امکانات بهداشتی و درمانی کافی است.
در برخی از زندان‌های کشور، تعداد زندانی‌ها بسیار بیشتر از ظرفیت زندان است تا حدی که تعدادی از زندانی‌ها مجبور هستند در راهرو بخوابند.
وضعیت غذای زندان‌ها بسیار نامطلوب و حتی ناکافی است. زندانی‌ها باید به هزینه خود، میوه، سبزیجات، گوشت و تخم‌مرغ از فروشگاه‌های زندان‌ها تهیه کنند که در این‌گونه موارد، به چند برابر قیمت واقعی فروخته می‌شود. در چنین شرایطی طبیعتاً افرادی که توان مالی اندکی دارند، امکان خرید مواد غذایی لازم را ندارند. برخی از این افراد، در ازای انجام خدمات از قبیل شستن لباس برای سایر زندانی‌های، مواد غذایی مورد نیاز خود را تأمین می‌کنند که در حقیقت نوعی کار اجباری به حساب می‌آید.
وضعیت بهداشتی زندان‌ها نیز نامطلوب گزارش می‌شود. براساس این گزارش‌ها به‌علت محدودیت استفاده از آب گرم و در نتیجه ایجاد مشکل برای حمام رفتن، شپش و ساس در زندان‌ها مشاهده می‌شود.
امکانات درمانی در زندان‌ها نیز بسیار اندک است. در برخی زندان‌ها بهداری زندان، فاقد تجهیزات اولیه درمانی است. همچنین پزشک در زندان‌ها به‌صورت مداوم در دسترس نیست و گاه تأخیر در شروع درمان، موجب بروز ضایعات جبران ناپذیری شده است که در این خصوص می‌توان به جان‌باختن چندین زندانی در ماه‎ها و سال‌های گذشته در زندان‌ها اشاره کرد. جان‌باختن شاهرخ زمانی در زندان، آخرین موردی است که می‌توان در این خصوص به آن اشاره کرد.
از سوی دیگر در صورتی‌که زندانی بیمار برای درمان کامل، طبق گواهی پزشک، احتیاج به بستری شدن در بیمارستان داشته باشد، علاوه بر تأیید مقام‌های پزشکی زندان، باید موافقت دادستان را نیز به‌همراه داشته باشد. در نتیجه زندانیان سیاسی و عقیدتی بیمار حتی با موافقت پزشک‌های زندان، خیلی دیرتر از وقت لازم به بیمارستان اعزام می‌شوند. دردناک‌تر آن‌که زندانیان سیاسی و عقیدتی مورد تحقیر بیشتر قرار گرفته و دست یا پای‌شان با دستبند به تخت بیمارستان بسته می‌شود؛ اتفاقی که امکان تحرک عادی را از بیمار سلب می کند. در این خصوص می‌توان به وضعیت سعید رضوی فقیه اشاره کرد که دست او پس از عمل باز قلب، با دستبند به تخت بیمارستان بسته شده بود یا دست نرگس محمدی با وجود چندین بار تشنج به تخت بسته‌ شده است.
همچنین طبق آیین‌نامه ادره امور زندان‌ها، درمان زندانی‌های بیمار وظیفه مسئولان زندان است اما طبق رویه موجود، هزینه درمان و خدمات پزشکی را زندانی باید پرداخت کند که با توجه به بالا بودن هزینه درمان، انجام این امر، مانعی جدی بر سر راه معالجه زندانی‌های بیمار است.
در گزارش ماه مهر ۱۳۹۴ همچنین خلاصه ای از وضعیت نقض حقوق بشر در ایران در مهر ماه ۱۳۹۴ در پی می‌آید. این گزارش بر مبنای اطلاعاتی است که در سایت‌ها و رسانه‌های مختلف درج شده و صحت آن به احراز رسیده است و در سه بخش و به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر می شود.

وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه مهر ۱۳۹۴

بخش اول – حقوق مدنی، سیاسی و فرهنگی
الف- وضعیت فعالان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی
1) در این ماه حدود بیست نفر بازداشت شدند که بازداشت شدگان عبارتند از: محمد کریمی، امین انواری، عزت الله جعفری- 3 فعال مدنی-، ناصر توقیری- فعال دانشجویی-، علی فائض پور و واله زمانی- 2 فعال کارگری-، محمود عظیمی و فاطمه ضیایی آزاد- 2 زندانی سیاسی سابق-، رامین زندنیا- فعال صنفی-، پروین محمدی- شهروند-، محمد برائی- روحانی اهل سنت-، حسن شیخ آقایی- فعال رسانه‌ای-، مرتضی نعمت اللهی- فعال مذهبی.
از سوی دیگر برخی خبرها از بازداشت سینا ارشادی- فعال مدنی-، علیرضا شریعت پناهی- زندانی سیاسی سابق-، عبدالرحیم گرگیج، عبدالحکیم گرگیج ، جمعه گرگیج، محمد بلوچ و ابراهیم زرین- پنج شهروند بلوچ- حکایت دارند.
لازم به تذکر است که چند نفر از افراد بازداشت شده پس از مدتی با تودیع وثیقه بصورت موقت تا روز محاکمه از زندان آزاد شدند.
2) نیما حسنی- فعال مدنی- برای گذراندن یک ماه حبس، اعظم مطهری (اتحادی)- شهروند بهایی- برای گذراندن یک سال حبس، ناطقه نعیمی (باغی)- شهروند بهایی- برای گذراندن دو سال حبس، حسن رسول نژاد- فعال کارگری- برای گذارندن ۶ ماه حبس، عبدالاحد جلیل زاده- هوادار گروه عرفان حلقه- برای گذراندن پنج سال حبس و وحید جعفری- شهروند- برای گذراندن چهار ماه حبس بازداشت و به زندان منتقل شدند.
3) فاطمه اختصاری- شاعر- به ۱۱ سال و نیم حبس و ۹۹ ضربه شلاق، سید مهدی موسوی- شاعر- به ۹ سال حبس و ۹۹ ضربه شلاق، کیوان کریمی- فیلمساز- به ۶ سال حبس و ۲۲۳ ضربه شلاق، سعید شیرزاد- فعال مدنی که در زندان به‌سر می‌برد- به ۵ سال حبس، سهیل عربی- فعال اینترنتی که در زندان به‌سر می‌برد- به نود ماه زندان و دو سال تحقیقات مذهبی برای اثبات پشیمانی و نجات از حکم اعدام، جعفر رستمی راد- فعال مدنی- به شش ماه حبس، رسول رضوی، حسین رخشانی‌کیا و سئویندیک لطفی- 3 فعال مدنی- هر کدام به یک سال حبس که شش ماه از حبس هر کدام به‌مدت دو سال به حالت تعلیق درمی‎آید، محکوم شدند.
4) جلسه‌های رسیدگی به اتهام‌های مجید آذرپی- فعال سیاسی و رسانه‌ای-، ترا نوری، شیوا روحانی و نوید معلم- سه شهروند بهایی- برگزار شد. همچنین سیدمصطفی تاج‌زاده- عضو سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران که در زندان به‌سر می‌برد-، محمد مهدوی فر- شاعر-، محمدمهدی نکونام- شهروند- و سید حسین شیرازی- فعال مذهبی- به دادسرا احضار شدند.
5) مقام‌های مسئول از اعمال ماده 134 در خصوص مریم اکبری منفرد ممانعت می‌کنند.

ب- وضعیت حقوق فرهنگی 
1) هیات منصفه دادگاه مطبوعات، روزنامه‌های ورزشی «گل» و «روزان» را مجرم تشخیص داد.
2) سایت خبری – تحلیلی «روانگه» از دسترس خارج شد.
3) مقام‎های مسئول، از اجرای نمایش‌های «پرویز و پونه»، «۸۵ سالگی» و «همسفر عشق» ممانعت به‌عمل آوردند.
4) مقام‌های مسئول از صدور مجوز برای برگزاری کنسرت توسط گروه «دنگ‌شو» در شهرهای بوشهر و اصفهان خودداری کردند.

پ- سایر موارد نقض حقوق بشر
1) در این ماه حداقل تعداد 18 نفر اعدام شدند. اسامی اعدام شدگان که نام کامل برخی از آنان مشخص نشده است ولی مقام های قضایی یا رسانه های وابسته به دولت ایران یا سایت های خبری اعدام آنها را تأیید کرده اند، به شرح زیر است:
«داریوش شیرازی»، «مجید جوانمرد» و «مرتضی بیات» در زندان رجایی‌شهر، «علیار» در قزوین، «م.ت» و «م.چ» در بندرعباس و «م.ی» در مشهد اعدام شدند. مقام‌های قضایی اتهام این افراد را قتل عمد عنوان کردند. «فاطمه سالبهی» در شیراز و «صمد ذهابی» در کرمانشاه اعدام شدند. رسانه‌های خبری اتهام این افراد را قتل عمد در سنین پایین‌تر از 18 سالگی عنوان کردند.
همچنین «نریمان.ج» ، «یاسر.ح» و «ناصر.پ» در کازرون و در ملاء عام اعدام شدند. مقام قضایی اتهام این افراد را قتل و سرقت مسلحانه اعلام کرد. روزنامه خراسان نیز از اعدام یک نفر بدون ذکر نام در مشهد به اتهام قتل عمد خبر داد.
«م.م»، «ر.ح» و «ق.ا» در رشت اعدام شدند. مقام قضایی اتهام این افراد را حمل و نگهداری مواد مخدر اعلام کرد. همچنین مقام قضایی از اعدام دو نفر بدون ذکر نام در اردبیل به اتهام حمل و نگهداری مواد مخدر خبر داد.
2) رسانه‌های وابسته به دولت ایران از تأیید حکم اعدام «کامران» به اتهام قتل عمد و یک نفر- بدون ذکر نام- به اتهام قتل و همچنین صدور حکم اعدام برای دو نفر- بدون ذکر نام- به اتهام تعرض و قتل دختری نوجوان خبر دادند.
3) وضعیت زندانیان سیاسی همچنان ناگوار گزارش می‌شود، به گونه‌ای که تعدادی از آنان مانند مصطفی عزیزی، بهنام ابراهیم زاده، امید کوکبی، افشین بایمانی، مسعود عرب چوبدار، ارژنگ داودی و ریحانه حاج ابراهیم دباغ بیمار هستند که نسبت به درمان و معالجه آنها اقدامی جدی صورت نگرفته است.
4) هادی اقبالی به زندان رجائی شهر، محمد امین عبداللهی به زندان بیرجند، کسری نوری به زندان اوین منتقل شدند. لازم به توضیح است که این انتقال‌ها بدون ذکر علت مشخص و خلاف آیین نامه امور داخلی زندان‌ها صورت گرفته است.
5) مادر امین انواری، در پی شرکت در تجمعی در تهران، از ملاقات با فرزندش منع شد.
6) پلیس از بازداشت یک خواننده و مدلینگ زن بدون ذکر نام در استان البرز، دو نفر از ادمین‌های سایت «رادیو جوان» بدون ذکر نام در تهران و یک زن مدیر مزون عروس بدون ذکر نام در رشت خبر داد.

بخش دوم – حقوق اقتصادی و اجتماعی
1) وضعیت اقتصادی و اجتماعی در ایران همچنان نامناسب گزارش می شود؛ به‌عنوان مثال: پرداخت‌های حقوق و مزایای ۷۵ کارگر مجموعه‌های شهرداری لوشان برای مدت سه ماه، 450 کارگر پیمانی قطار شهری اهواز برای مدت هشت ماه، 15۰ کارگر کارخانه «پی وی سی» برای مدت شش ماه، جمعی از کارگران فازهای۲۲و ۲۴ منطقه ویژه عسلویه برای مدت سه ماه، ۲۰ راننده دانشگاه علوم پزشکی شوشتر برای مدت سه ماه، جمعی از کارگران شهرداری شوشتر برای مدت هفت ماه، 100 کارگر کارخانه فولاد وچدن درود برای مدت چهار ماه، ۹۵ کارگر کارخانه «گسترش مانا ساز» برای مدت 2 ماه و نیم، ۱۵۰ کارگر شرکت پیمانکاری بدربرق در پالایشگاه ستاره خلیج فارس برای مدت سه ماه، ۶۰ کارگر معدن زغال سنگ «ملچ آرام» برای مدت هفت ماه و نیم، جمعی از کارگران معادن زغال سنگ «زمستان یورت» برای مدت شش ماه، ۴۰ کارگر شرکت پیمانکاری ساختمان و نصب صنایع پتروشیمی برای مدت سه ماه، 150 کارگر شرکت تابان شهر برای مدت سه ماه، جمعی از کارگران پیمانکاری شاغل در فاز 13 عسلویه برای مدت هشت ماه، 300 کارگر کارخانه «الگانت» برای مدت سه ماه و ۳۰۰ کارگر پیمانکاری وابسته به شرکت آب وفاضلاب اهواز برای مدت سه ماه تا زمان تهیه این گزارش به‌تعویق افتاده است.
2) ۱۰۵ کارگر مجتمع کشت و صنعت کارون شوشتر، ۵۰ کارگر کارخانه کربنات سدیم سمنان، 75 کارگر پیمانکاری زیر مجموعه سیمان تهران، ۷ کارگر قرار دادی کارخانه «آرمان شفق»، ۳۰ کارگر ستادی و فنی شهرداری کرمانشاه، ۱۵۰ کارگر قرار دادی کارخانه «غرب استیل» پس از اتمام قرارداد، ۲۰ کارگر قرار دادی کارخانه «سدید ریخته گر»، ۲۰ کارگر کارخانه تولید قطعات خودرو «نوآوران ابری»، 400 کارگر کارخانه حدید مبتکران، ۱۰۰ کارگر معدن زمستان یورت، پنج کارگر مجتمع مس سرچشمه کرمان، 60 کارگر با قرارداد موقت «شرکت دارو سازی کوثر» با عدم تمدید قرارداد، ۱۰۶ کارگر قرار دادی کارخانه «شیشه آبگینه»، ۱۸ کارگرمجموعه ورزشی آزادی، تمامی کارگران قراردادی کارخانه‌های شماره ۱ و ۲ صنایع فلزی، ۲۲ کارگر قرار دادی کارخانه پارس متال، ۳۰۰ کارگر صنایع لاستیکی «پارمیدا» بعد از اتمام قرار داد و ۹ کارگران پتروشیمی تندگویان از محل کار خود اخراج شدند. 
همچنین در پی تعطیلی یکی از مجموعه‌های شهر بازی پارک ارم تهران 80 کارگر، کارخانه «پارس میلنگ» تاکستان ۳۰۰ کارگر و کارخانه «ارسلان لاستیک» ۳۵ کارگر بیکار شدند.
3) پنجاه هکتار از زمین‌های کشاورزی ضیاء الله متعارفی- شهروند بهائی- با رأی دادگاه مصادره شد.
4) عثمان بیجارزهی و دو کارمند دیگر بیمارستان خاتم‌الانبیاء شهرستان ایرانشهر از محل کار خود تبعید شدند.

بخش سوم- میراث فرهنگی و محیط زیست
1) ولی الله سعادتی- سرباز وظیفه- در کرمانشاه و دیش حمیدی، هادی چنادله و نوروز خترجی- سه شهروند- در دهلران بر اثر انفجار مین کشته شدند. همچنین رمضان حمیدی- شهروند- در دهلران و سید مولا سپاهیده- مین‌روب- در سومار بر اثر انفجار مین مجروح شدند.
2) در برخی روزهای مهر ماه، میزان آلایندگی و غلظت ریزگردها در شهرهای آبادان و خرمشهر به هشت برابر حد مجاز رسید.
3) یک خانه قاجاری در گذر اعلمی محله عودلاجان که به ثبت ملی رسیده بود و دو خانه تاریخی در حریم بافت تاریخی شهرستان ابرکوه تخریب شدند.

خاتمه
کانون مدافعان حقوق بشر در پایان گزارش ماه مهر 1394 با اعلام این‌که تعلل در درمان زندانی‌های بیمار، موجب تشدید بیماری و حتی مرگ آنان شده است، از قوه قضاییه می‌خواهد تا به‌عنوان مسئول اصلی زندان‌ها، نسبت به بهبود وضعیت زندان‌ها و تسریع در روند درمان زندانی‌های بیمار و همچنین ایجاد شرایط آرام برای درمان آنان، اقدام‌های لازم را انجام دهد.

شیرین عبادی 
رییس کانون مدافعان حقوق بشر
چهارم آبان ماه 1394