بنیاد عبدالرحمن برومند

شیرین عبادی، مدافع حقوق بشر و برنده جایزه صلح نوبل 2003 در ادامه گزارش های ماهانه خود، به بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه مهر 1391 پرداخت. به گزارش سایت کانون مدافعان حقوق بشر، خانم عبادی در ابتدای گزارش ماه مهر1391 به ازدواج دختران کم سال با توجه به "11 اکتبر"، اولین "روز بین المللی دختر بچه" در جهان اشاره کرده است. این مدافع حقوق بشر همچنین در گزارش خود، ازدواج های زودرس را تنها مشکل دختران در قوانین جمهوری اسلامی ندانسته بلکه وضعیت آنان را در مقررات کیفری وخیم تر دانسته است.
بر این اساس خانم عبادی در گزارش خود توجه مقام های مسئول در ایران را به اجرای تعهدات بین المللی، به ویژه در خصوص وضعیت افراد کمتر از 18 سال جلب کرده و از آنان خواسته است تا نسبت به اصلاح قوانینی که اعدام افراد کمتر از 18 سال و ازدواج های زودرس را مجاز می دانند، اقدام کنند.
این مدافع حقوق بشر در ادامه گزارش خود که به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر می شود، در سه بخش "حقوق مدنی و سیاسی"، "حقوق اقتصادی و اجتماعی" و "میراث فرهنگی و محیط زیست" به بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران پرداخته است. در بخش حقوق مدنی و سیاسی در کنار نام فعالان سیاسی و مدنی که برای اجرای حکم به زندان فراخوانده شده اند به بازداشت 25 نفر در ماه مهر اشاره شده است. در این گزارش همچنین بار دیگر به یکی دیگر از موارد نقض حقوق بشر یعنی مجازات و تهدید بستگان زندانیان سیاسی که مبادرت به اطلاع رسانی در خصوص عضو زندانی خانواده خود کرده اند، پرداخته شده است. برخورد با روزنامه نگاران، ایجاد محدودیت برای نویسندگان و هنرمندان و اخراج و ممنوع التدریس شدن 22 نفر از معلمان از دیگر موارد مطرح شده در این گزارش است.
همچنین در این گزارش به اعدام 22 نفر در ماه مهر، با وجود درخواست دبیر کل سازمان ملل از ایران برای کنار گذاشتن سیاست کشتار، اشاره شده است.
متن گزارش ماه مهر 1391 شیرین عبادی که در اول آبان ماه منتشر شده، به شرح زیر است:

گزارشی مختصر از وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه مهر 1391
مقدمه
۱۱ اکتبر، اولین "روز بین المللی دختر بچه" در جهان بود و به همین مناسبت مراسمی در نیویورک برگزار شد. در این مراسم اعلام شد که نهادهای مختلف سازمان ملل متحد، تلاش خواهند کرد تا به ازدواج دختران کم سال تا پایان سال ۲۰۳۰ میلادی خاتمه دهند. اما در ایران در چنین شرایطی طبق آمارهای منتشر شده از سوی سازمان ثبت احوال کشور، در سال ۱۳۹۰هجری شمسی تعداد ۷۴۴۰ مورد ازدواج دختران کمتر از ۱۵ سال به ثبت رسیده است. معاون سیاسی و امنیتی استاندار استان همدان نیز اعلام کرده است که در همان سال تعداد ۱۷۷۳ مورد ازدواج دختران بین ۱۰-۱۴ سال به ثبت رسیده است.
بنابراین بر اساس آمارهای فوق، ازدواج دختران کم سن در ایران رواج داشته و حتی حسب اعلام انجمن حمایت از حقوق کودکان در ایران چنین ازدواج هایی نسبت به سنوات قبل دو برا بر است که علت آن را باید در فقر اقتصادی که رو به گسترش است، جستجو کرد. از سوی دیگر قانون بر چنین امری صحه گذاشته و ماده ۱۰۴۴ قانون مدنی سن قانونی ازدواج را برای دختران ۱۳ سال و برای پسران ۱۵ سال اعلام کرده است و در صورتی که دادگاه هم مصلحت بداند، می تواند حتی قبل از رسیدن به سن مذکور، اجازه ازدواج صادر کند.
ستمی که قوانین جمهوری اسلامی بر "دختران" روا می دارد، منحصر به ازدواج زودرس آنان نبوده بلکه حتی در مقررات کیفری، وضعیت آنان وخیم تر است؛ از جمله سن مسولیت کیفری برای دختران ۹ سال و برای پسران ۱۵ سال اعلام شده است. به عبارت دیگر دختران ۶ سال زودتر به مسولیت کیفری نائل آمده و مانند یک فرد بالغ و بزرگسال قابل مجازات هستند. برای مثال در این خصوص می توان به وضعیت "مهراوه خندان"، دختر 12 ساله "نسرین ستوده"، وکیل دادگستری و زندانی سیاسی اشاره کرد که برای تحت فشار قرار دادن مادرش، تحت تعقیب کیفری قرار گرفته و ممنوع الخروج شده است. دردناک تر آنکه دیه "دختران" نصف دیه پسران است که این تبعیض آشکار در حق کودکان است. حال آنکه دولت جمهوری اسلامی در سال 1370 هجری شمسی به کنوانسیون بین المللی حقوق کودک پیوسته و متعهد اجرای آن شده است ولی با تصویب قوانین نامناسب، به طور مستمر مرتکب نقض مواد آن از جمله ازدواج زودرس کودکان و تبعیض بین آنان می شود.
علاوه بر مطالب فوق گزارش زیر، خلاصه ای از وضعیت نقض حقوق بشر در ایران در مهر ماه ۱۳۹۱ است که بر مبنای اطلاعاتی که در سایت ها و رسانه های مختلف درج شده و صحت آن به احراز رسیده است در سه بخش و به 2 زبان فارسی و انگلیسی منتشر می شود.
وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه مهر 1391
بخش اول – حقوق مدنی و سیاسی
الف- وضعیت فعالان سیاسی – اجتماعی دگر اندیش
1) در این ماه 25 نفر بازداشت شدند که برخی پس از چند روز با وثیقه آزاد شدند. بازداشت شدگان عبارتند از: شکرالله نظری- فعال سیاسی-، مانی توکلی- وبلاگ نویس و فعال دانشجویی-، مهدی هاشمی رفسنجانی، نگار حائری - فرزند زندانی سیاسی ماشاء الله حائری-، میترا نوری، شیوا روحانی، شیدا قدوسی، پونه سنایی، هیلدا عقیقیان، هتا عقیقیان، هوشمند دهقان، فرهاد فهندژ، فرهمند سنایی، فره سنایی، پریوش فناییان، نازی تحقیقی، کمال کاشانی و پریسا شهیدی- شهروندان بهایی- و محمد (وحيد) روغنگير، سروش سرايی، اسکندر رضايی، بيژن حقيقی، مهدی عامرونی و شاهين لاهوتی و خانم رکسانا فروغی از نوکیشان مسیحی
2) محمد علی دادخواه، عضو شورای عالی نظارت کانون مدافعان حقوق بشر برای گذراندان دوران محکومیت 9 ساله خود، نسيم سلطان بيگی، فعال دانشجويی برای گذراندن دوران محکومیت 6 ساله خود و فائزه هاشمی رفسنجانی، فعال سیاسی برای گذراندن دوران محکومیت شش ماهه خود به زندان اوین منتقل شدند.
3) حکم ۵۰ ضربه شلاق احسان الله امانیان، درویش گنابادی اجرا شد.
4) محمد توسلی- عضو نهضت آزادی ایران- به ۱۱ سال حبس تعزیری و پنج سال محرومیت از حقوق اجتماعی، افسانه توقیر، وحید حبیب چشمه، وحید راستگو و محمد اسکندرزاده- چهار فعال مدنی آذربایجانی هرکدام به یک سال زندان-، غلامرضا مکعیان معروف به رضا ملک از مدیران سابق وزارت اطلاعات که بیش از یازده سال است در زندان به سر می‌برد، به دو سال زندان دیگر به اتهام اهانت به رهبری به هنگام اجرای حکم 74 ضربه شلاق، طاهر اسکندری، افراسیاب سبحانی و پویا تبیانیان، سه شهروند بهایی در دادگاه تجدید نظر به ترتیب ۳ سال حبس تعزیری، یک سال حبس تعزیری و۶ سال و نیم حبس، محمد حاجی بابایی، فعال دانشجویی به پنج ماه حبس تعزیری و پرداخت جریمه نقدی، حمیدرضا رنجبر، فعال مدنی آذری به سه سال حبس تعزیری و ۷۴ ضربه شلاق و علیرضا روشن از دراویش گنابادی به یک سال حبس تعزیری و ۴ سال حبس تعلیقی در دادگاه تجدید نظر محکوم شدند. همچنین درخواست اعاده دادرسی سیدضیا نبوی، دانشجوی محروم از تحصیل که به ۱۰ سال حبس در تبعید محکوم شده است، رد شد.
5) عبدالناصر مهیمنی، فعال سیاسی که ماموران امنیتی و زندان به او اجازه نداده بودند در مراسم سالگرد پدرش حاضر شود در بازداشت بسر می برد، محمد نظری، زندانی سیاسی زندان رجایی شهرکرج که بیش از ۱۹ سال را در زندان بسر برده است، فیض الله عرب سرخی- عضو سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران- و نسرین ستوده- وکیل دادگستری- در اعتراض به عدم رسیدگی وضعیت شان دست به اعتصاب غذا زدند.
6) ) حسن معادیخواه یک هفته پس از بازداشت جهت اجرای حکم حبس، از بند ۳۵۰ به بند امنیتی ۲۴0 زندان اوین منتقل شد. سید مصطفی تاجزاده، عضو جبهه مشارکت ایران اسلامی که در زندان بسر می برد پس از تفتیش سلولش به دادسرای زندان اوین احضار شد.
7) یکی دیگر از موارد نقض حقوق بشر، تهدید و مجازات غیرعادلانه بستگان زندانیان سیاسی است که مبادرت به اطلاع رسانی در خصوص عضو زندانی خانواده خود کرده اند. در این ماه پدر، مادر و عمه بهنود رمضانی، دانشجویی که اسفند ماه سال ۸۹ جان باخته بود به اتهام تلاش برای برگزاری مراسم ترحیم برای پسر خود به ترتیب دو نفر اول به ۸ ماه حبس تعزیری و نفر سوم به ۴ ماه حبس تعزیری محکوم شدند. همچنین مریم قدس، همسر فیض‌الله عرب سرخی عضو زندانی سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران بعد از ۱۹ سال کار در دفتر استعدادهای درخشان آموزش و پرورش، از این دفتر اخراج و مجید صدقی برادر سعید صدقی زندانی محکوم به اعدام در پی مصاحبه با تلویزیون بی‌بی‌سی و صدای آمریکا بازداشت شد. همچنین معصومه دهقان، همسر عبدالفتاح سلطانی، وکیل زندانی توسط نیروهای امنیتی تهدید و از او خواسته شده است تا به جای همسرش اظهار ندامت و علیه او اعتراف کند. همچنین خانواده حسین رونقی که در زندان بسر می برد، توسط مأموران امنیتی تهدید شدند تا در خصوص فرزندشان اطلاع رسانی نکنند.
8) وضعیت برخی زندانیان سیاسی- عقیدتی هم چنان نامناسب گزارش می شود که از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد: دادستانی تهران در پی اعتراض اسدالله هادی به اعزام با لباس زندان به بیمارستان، با انتقال مجدد این زندانی سیاسی به بیمارستان و با مرخصی درمانی مهوش شهریاری، 60 ساله و از سران جامعه بهایی که در زندان به سر می برد و دچار شکستگی لگن خاصره شده بود و محبوبه کرمی که از ناراحتی جسمی و روحی رنج می‌برد مخالفت کرد. همچنین مسوولان زندان اوین با مرخصی درمانی المیرا (فرح) واضحان و مسوولان زندان رجایی شهر با اعزام به بیمارستان ميثاق يزدان‌نژاد مخالفت کردند.
9) شاهین زینعلی، فعال دانشجویی از ملاقات با خانواده خود در زندان محروم شد.
ب- وضعیت کتاب و مطبوعات ، نویسندگان و روزنامه نگاران
1) مهدی رحمانیان- مدیر مسوول روزنامه شرق-، علی رنجبر و حمیدرضا عبدالهی دو وبلاگ نویس و مترجم، محمد مهدی امامی ناصری- مدیرمسوول روزنامه مغرب- و همچنین مدیر مالی، مدیر روابط عمومی و قائم مقام مدیر مسوول روزنامه مغرب بازداشت شدند.
2) نازنین دیهیمی، مترجم ادبیات کودک برای اجرای حکم ۸ ماهه خود و علی‌اکبر جوانفکر، مدیر عامل ایرنا و سرپرست موسسه مطبوعاتی ایران برای اجرای یک سال حبس خود روانه زندان اوین شدند.
3) سام محمودی سرابی، روزنامه نگار به ۴سال زندان تعزیری، ۴ سال زندان تعلیقی و ۱۰ سال ممنوعیت از کلیه فعالیت‌های مطبوعاتی و سجاد نوروزی، مدیر مسئول سایت فردا به تحمل ۹۱ روز حبس تعزیری محکوم شدند.
4) مجوز خبرگزاری «وفا» لغو شد و روزنامه شرق و نشریه «كیهان كاریكاتور» توقیف شدند.
5) دادگاه مدیران مسئول نشریات ستاره صبح و سخن شهروند برگزار شد.
6) کتاب «افسانه شاعر مرده» تازه‌ترین اثر محمد علی سپانلو، شاعر با حذف 30 صفحه از 140 صفحه اجازه انتشار گرفت.
7) اجرای نمایش «روایت‌های ناتمام یک فصل معلق» متوقف شد. همچنین جشن خانه موسیقی در برج میلاد لغو شد.
8) نشریه دانشجویی آرمان در دانشگاه آزاد تهران توقیف و وسایل دفتر آن نشریه ضبط شد.
9) چندین سایت مرتبط ارایه كننده نرخ ارز و سکه به دنبال التهابات قیمت در بازار سکه و ارز در ایران در همان زمان فیلتر شدند. همچنین موتور جستجوگر گوگل و سرویس جی برای چند روز میل فیلتر شدند.
10) دو فعال در عرصه اینترنت در گیلان بازداشت شدند. نیروی انتظامی گیلان اتهام این دو فرد را ایجاد سایت اینترنتی و انتشار آهنگ "غیرمجاز" در اینترنت اعلام کرد. همچنین حکم محکومیت پنج جوان سیرجانی فعال در عرصه اینترنت صادر شد. دادستان عمومی و انقلاب سیرجان اتهام این افراد را انتشار مطالب خلاف قانون در سایت فیس بوک اعلام کرد.
11) مجوزاعزام ابوالفضل عابدینی، روزنامه نگار به بیمارستان از سوی دادستانی صادر نشد.
پ- سایر موارد نقض حقوق بشر
1) در ماهی که دبیر کل سازمان ملل از ایران خواسته بود تا سیاست کشتار را کنار بگذارد، شاهد هستیم که بر اساس بر اساس اعلام سایت ها و خبرگزاری های دولتی افراد زیر یا اعدام شده اند و یا برای آنها حکم اعدام صادر شده است: «ح.چ» در سمنان، «م.م» و «آ.م»، «م.ر»، «الف.ع» و «م.ن» در شاهرود «تاج‌محمد.ب»، «علی.ب»، «حسین.ب»،«محمد.ب» و سه تبعه کشور افغانستان به نام های «ن.م»، «ش.پ» و «ض.ن» در طبس و «ع - پ»، «ع - ک»، «م – الف»، «الف – س» و «ع - ذ» در شیراز اعدام شدند. رسانه های دولتی اتهام آنها را حمل و نگهداری مواد مخدر اعلام کردند. همچنین رسانه های دولتی از اعدام چهار جوان در تبریز خبر دادند. این رسانه ها اتهام اعدام شدگان را تجاوز به عنف و آدم‌ربایی اعلام کردند. عبدالباسط ریگی، عبدالجلیل کهرازهی و یحیی چاری زهی در زاهدان اعدام شدند. برخی از سایت ها اتهام آنها را سیاسی و محاربه اعلام کردند.
از سوی دیگر ابراهیم عیسی پور و سیروان نژاوی دو شهروند اهل سردشت به اعدام محکوم شدند. رسانه ها اتهام آنان محاربه و افساد فی الارض و عضویت در یکی از گروههای مخالف نظام عنوان کرده اند. ر- ک در شیراز به اعدام محکوم شد. روزنامه خبر جنوب اتهام این فرد را سرقت مسلحانه اعلام کرده است.
2) دادستان عمومی و انقلاب شهرستان دزفول از صدور حكم قطع يد در ملا عام برای یک متهم به سرقت خبر داد. همچنین ع-ز در شیراز به قطع دست راست و پای چپ محکوم شد. روزنامه خبر جنوب اتهام این فرد را سرقت مسلحانه اعلام کرده است.
3) تارنمای ندای انقلاب وابسته به روزنامه جوان وابسته به حکومت ایران از دستگیری ۱۵۰ نفر در جریان اعتراض های تهران خبر داد.
4) وحید عابدینی، فعال دانشجویی دانشگاه تهران، مجددا از ادامه تحصیل در مقطع دکترا و سروه حیدری، لیلا بُرنا و سمیه هوشیاری، سه دانشجوی تخصصی (رزیدنت) رشته پزشکی ساکن سنندج از ادامه تحصیل محروم شدند. همچنین نهادهای امنیتی استان مازندران مانع از حضور علیرضا شهیری در دانشگاه علوم و فنون بابل شده اند.
5) دانشکده های فنی تویسرکان، کبودرآهنگ و مدیریت و حسابداری رزن فقط دانشجوی پسر می‌پذیرند. همچنین در ادامه روند تفکیک جنسیتی در دانشگاه های کشور، در ورودی آقایان و خانم ها در چندین دانشکده دانشگاه علوم پزشکی شیراز از هم تفکیک شد. از سوی دیگر بر اساس آیین نامه ای خنده بلند در دانشگاه علوم پزشکی شیراز ممنونع شد.
6) رییس پلیس فتای خراسان‌شمالی از پلمب ۹ کافی نت در این استان از ابتدای سال خبر داد.
بخش دوم – حقوق اقتصادی و اجتماعی
1) به علت شرایط بد اقتصادی و کمبود مواد اولیه که عمدتا ناشی از سوء مدیرت اقتصادی و همچنین تحریم های سیاسی است، تعداد زیادی از کارگران نتوانسته اند ماه ها دستمزد خود را دریافت کنند. در خصوص وضعیت کارگران می توان به موارد زیر اشاره کرد: کارگران شرکت پیمانکاری پوشش راه در طبس ۶ ماه، ۸۰ کارگر کارخانه آلدا سه ماه، ۲۱۰ نفر از کارگران کارخانه پارلو ساوه 4 ماه حقوق دریافت نکرده‌اند. همچنین معوقات حقوقی بیش از ۱۳۰ نفر از کارگران صنایع بهداشتی یاس خرمشهر به مدت ۶ ماه، 55 کارگر کارخانه هیوا الکتریک بابلسر به مدت ۶ ماه، بیش از ۵ هزار کارگر کارخانه گیتی‌پسند اصفهان به مدت ۵ ماه پرداخت نشده است. این در حالی است که ۲۰۰ کارگر شاغل در گروه تولیدی- بازرگانی اشی‌مشی بیکار شدند.
2) وضعیت جسمی کارگران زندانی همچنان نامناسب گزارش شده است. از جمله: رضا شهابی، فعال کارگری با گذشت یک ماه از زمان تعیین شده توسط پزشک متخصص جهت معاینه، همچنان در بند ۳۵۰ زندان اوین و در انتظار تصمیم دادستانی در اعزام وی به بیمارستان، بسر می‌برد.
3) عادله چراغی، فعال کارگری بازداشت شد.
4) حمید حدیثی، معلم لاهیجانی که در انتخابات دوره ششم مجلس شورای اسلامی از سوی ائتلاف نیروهای ملی – مذهبی نامزد انتخابات مجلس بود، از ادامه تدریس بازماند. همچنین ابوبکر نوری ، حسین عبدی پور، محمد جمال هبکی، حبیب فرزام نیا، خالد ظهیری، جلال منوچهری، ملک ذکریایی نسب، محمدعلی داربوی، عثمان عبدی، جلال کرمی، صلاح الدین معروفی، عثمان محمدی، عبدالسلام فتح اللهی، یوسف حمه ویسی، ابراهیم مرادپور، رسول خداکرمی، بهرام سلیمانی، صابر خالدیان، رئوف حسینی، ادریس رنجبر و عطاالله سلیمی معلمان مناطق کرد نشین ممنوع التدریس شدند.
5) محمد امین آگوشی، معلم زندانی بازنشسته در اعتراض به وضعیت خود اعتصاب غذا کرد.
بخش سوم- میراث فرهنگی و محیط زیست
اخبار منتشر شده از میراث فرهنگی و محیط زیست در مهر ماه نیز همچنان نشان از نامناسب بودن وضعیت این حوزه دارد.
1) درختان منطقه توریستی جنگل ناهار خواران گرکان برای ساخت موزه جنگ قطع شد و الهه موسوی، روزنامه نگار گلستانی که در این خصوص اطلاع رسانی می کرد به دادگاه احضار شد.
2) دریاچه ارومیه 120 هزار کیلومتر کوچک ‌تر شده و پنج جزیره آن به خشکی تبدیل شده است.
خاتمه
در پایان این گزارش ماهانه توجه مقام های مسئول جمهوری اسلامی ایران را به اجرای تعهدات بین المللی، به ویژه در خصوص وضعیت افراد کمتر از 18 سال جلب کرده و از آنان خواسته می شود تا نسبت به اصلاح قوانینی که اعدام افراد کمتر از 18 سال و ازدواج های زودرس را مجاز می دانند، اقدام کنند.
شیرین عبادی
مدافع حقوق بشر و برنده جایزه صلح نوبل ۲۰۰۳
اول آبان ۱۳۹۱