بنیاد عبدالرحمن برومند

برای حقوق بشر در ایران

https://www.iranrights.org
امید، یادبودی در دفاع از حقوق بشر در ایران
یک سرگذشت

ژان میشل ژامه

درباره

سن: ۲۵
ملیت: فرانسه
مذهب: نامعلوم
وضعیت تأهل: نامعلوم

مورد

تاریخ کشته‌شدن: ۱۷ تیر ۱۳۵۹
محل: نوئی - سور - سن، پاريس، فرانسه
نحوه کشته‌شدن: اعدام فراقضایی با سلاح گرم
اتهامات: جرم نا‌مشخص

ملاحظات

نوعی متصدی پذیرش مسلح، برای پذیرش میهمانان نخست‌وزیر سابق بختیار در آپارتمان او واقع در نویی سور سن، بود. مسئولیتش مراقبت و حفاظت از بختیار بود.

آقای «ژان میشل ژامه» یکی از دو نفری است که ۲۷ تیر ۱۳۵۹ در اقدامی برای ترور شاپور بختیار در «نوئی – سور – سن» یکی از حومه‌های پاریس به قتل رسید.

اطلاعات این گزارش درباره قتل آقای ژامه برگرفته از نشریات فرانسوی است. (روزنامه‌های فیگارو به تاریخ ۲۸ تیرماه ۱۳۵۹، فرانس سوار به تاریخ‌های ۲۷ و ۲۸ تیرماه ۱۳۵۹، لوموند به تاریخ‌های ۲۸ تیرماه ۱۳۵۹ و ۸ ، ۱۴ و ۲۱ اسفند ۱۳۶۰، اکسپرس از ۲۴ تا ۳۰ خرداد ۱۳۵۹ و از ۴ تا ۱۰ مرداد ۱۳۵۹)

عملیات اقدام برای ترور شاپور بختیار که ساکن آپارتمانی در «نویلی سورسن» بود، روز ۲۷ تیر توسط یک گروه کماندویی-تروریستی شامل پنج نفر صورت گرفت. این افراد عبارت بودند از «انیس نقاش» یک مسیحی لبنانی، «نژاد تبریزی» یک ایرانی عضو سپاه پاسداران، «فاوضی الستاری» یک فلسطینی و دو نفر دیگر به نام‌های «صلاح‌الدین الکار» و «محمد جناب» که بنابر منابع مختلف اهل سوریه یا لبنان بودند.

کماندوها ساعت ۸ و ۴۵ دقیقه صبح با اسلحه مجهز به صداخفه‌کن و کارت خبرنگاری روزنامه «اومانیته» متعلق به حزب کمونیست فرانسه، به ساختمان رسیدند. ماموران پلیس فرانسه که برای نگهبانی از بختیار گماشته شده بودند به آنها اجازه دادند وارد راهرو ورودی شوند. ژان میشل ژامه مسئولیت اعلام ورود ملاقاتی‌ها به آقای بختیار را بر عهده داشت و از طریق آیفون به او اطلاع می‌داد. او قبل از این که بتواند به آپارتمان بختیار زنگ بزند هدف گلوله قرار گرفت. کماندوها آنگاه به طبقه دوم که محل آپارتمان بختیار بود، رفتند و به اشتباه در خانه همسایه‌اش را زدند. آنها «ایوان استین» را به محض باز کردن در کشتند و خواهرش را مجروح کردند. وقتی کماندوها سرانجام در آپارتمان بختیار را زدند، یکی از اقوام آقای بختیار که به این بازدید بی‌موقع مشکوک شده بود، قبل از باز کردن در زنجیر ایمنی را بست. کماندوها از لای در شلیک کردند اما نتوانستند وارد شوند و ماموریت خود را تکمیل کنند.

پلیس فرانسه اعضای این گروه تروریستی را موقع خروج از ساختمان دستگیر کرد و مورد بازجویی قرار داد. آنها در تمام مراحل قانونی مسئولیت عمل‌شان را به عهده گرفتند و در دادگاه «اوت دو سن» که از تاریخ ۱۶ بهمن تا ۱۹ اسفند ۱۳۶۰ تشکیل شد، به قتل متهم شدند. متهمان دادگاه را صالح ندانستد و به جز شرکت در یک جلسه، از حضور در دادگاه خودداری کردند. آنها اعلام کردند تنها قاضی الله است. تمام اعضای این گروه به حبس ابد محکوم شدند، به جز «فاوضی الستاری» که به بیست سال زندان محکوم شد.

نام آقای ژان میشل ژامه به همراه سایر قربانیان حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران در یادبود امید درج شده است زیرا اطلاعات موجود حاکی است که او در جریان اقدام ماموران جمهوری اسلامی ایران برای ترور شاپور بختیار هدف گلوله قرار گرفت. اقدامی که مقامات ایران هم آن را تایید کردند. (لوموند ۱۹ اسفند ۱۳۶۰)

سپاه پاسداران در اطلاعیه‌ای که ۲۸ تیر ۱۳۵۹ صادر کرد و از رادیوی رسمی تهران خوانده شد، مسئولیت اقدام به ترور شاپور بختیار را بر عهده گرفت.

آیت‌الله خلخالی که از سوی خمینی به رایستدادگاه انقلاب اسلامی تعیین شده بود، در مصاحبه‌ای با مجله «اکسپرس» (۲۴ - ۳۰ خرداد ۱۳۵۹) گفت که بختیار در لیست سیاه قرار دارد و کماندویی برای کشتن او مأمور شده است. (صفحه ۱۴۱)

روزنامه فیگارو همچنین در ۲۸ تیر ۱۳۵۹ از فهرستی می‌نویسد که در آن نام بختیار به دنبال اسامی برخی از اقوام شاه سابق آمده است. خلخالی گفت: «من کماندویی فرستادم تا او را بگیرد. او نمی‌تواند فرار کند.»

علاوه بر این، «انیس نقاش» در مصاحبه‌ای که در ۱۰‌ آذرماه ۱۳۷۱ با روزنامه لوموند انجام داد، گفت: «در آن زمان، کشتن نخست وزیر پیشین شاه یک ضرورت سیاسی بود و از نظر حقوقی قابل توجیه.»

زمانی که موجی از بمب‌گذاری‌ها در فوریه ۱۹۸۵ و می ۱۹۸۶ موجب کشته شدن ۱۴ نفر و مجروح شدن ۳۳۵ نفر شد، نام «انیس نقاش» بار دیگر در خبرها آمد. مسئولیت این بمب‌گذاری‌ها را گروهی به عهده گرفت که نزدیک به حزب‌الله لبنان بود. جریانی که جمهوری اسلامی رهبری ایدﺌولوژیک آن را داشت و برایش تسلیحات فراهم می‌کرد. کسانی که مسئولیت این بمب‌گذاری‌ها را به عهده گرفتند تقاضای آزادی سه زندانی در فرانسه را کرده بودند که «انیس نقاش» عضو یکی از آنها بود. (به نقل از «دیدیه بیژو» در نشریه «فرهنگ و تضادها» شماره ۴، سال ۱۹۹۲، صفحات ۱۴۷ تا ۱۷۳)

فرانسوا میتران، رﺌیس جمهور فرانسه در روز ۵ مرداد ۱۳۶۹ «انیس نقاش» و یارانش را بخشید. «نقاش» به تهران رفت و بنا بر گزارش‌ها در تهران و بیروت زندگی می‌کند. روز ۱۵ مرداد ۱۳۷۰، شاپور بختیار و دستیارش سروش کتیبه در «سورن» یکی از حومه‌های پاریس که بعد از ترورنافرجامش در سال ۱۳۵۹ به آن‌جا نقل مکان کرده بود، به قتل رسید. این ترور هم توسط اعضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی انجام شد.

تصحیح و یا تکمیل کنید