کمیسیون حقیقت: آلمان ١٩٩٢
کمیسیون حقیقت: کمیسیون بررسی تاریخچه و پیامدهای دیکتاتوری حزب متحد سوسیالیست (حمس) در آلمان[شرقی]
مدت مأموریت: ١٩٩٢-١٩٩٤
منشور: قانون شمارۀ ٢٥٩٧/١٢
اعضای کمیسیون: ٢٧ نفر
نوع گزارش: گزارش عمومی
کمیسیون حقیقت: کمیسیون بررسی تاریخچه و پیامدهای دیکتاتوری حزب متحد سوسیالیست (حمس) در آلمان [شرقی]
مدت کار: می ١٩٩٢- جون ١٩٩٤ (٢ سال)
زمینه‌ها: کشور آلمان پس از ویرانی جنگ دوم جهانی به چهار منطقۀ نظامی تقسیم شد. متفقین ادارۀ سه بخش غربی این کشور را به نام جمهوری فدرال آلمان به دست گرفتند، و بخش شرقی، جمهوری دموکراتیک آلمان نام گرفت. در آلمان شرقی کمونیست، با حاکمیت حزب متحد سوسیالیست (حمس)، محدودیت‌هایی در امور سیاسی، اقتصادی و آزادی‌های فردی اعمال گردید. این حزب، با ایده‌ئولوژی مارکسیست- لنینیستی خود، سوسیال‌دموکرات‌ها و لیبرال‌ها را از صفوف خود بیرون راند و به یکی از سخت‌کیش‌ترین گرایش‌ها در میان احزاب بلوک شوروی بدل گشت. اریک هونکر، رهبر آلمان شرقی، در برابر بالا گرفتن جنبش مدنی در سال ١٩٨٩، به ناچار کنار رفت و شهروندان اجازه یافتند وارد آلمان غربی شوند. شرق و غرب آلمان در سال ١٩٩٠، در پی فروپاشی دیوار برلین به کشور واحدی بدل گردید.
کمیسیون بررسی تاریخچه و پیامدهای دیکتاتوری حمس در آلمان، توسط نمایندگان پارلمان آلمان در سال ١٩٩٢ برپا شد تا به موارد نقض حقوق بشر توسط نظام کمونیستی آلمان شرقی از سال ١٩٤٩ تا ١٩٨٩ رسیدگی کند.
منشور: قانون شمارۀ ٢٥٩٧/١٢، ١٤ می ١٩٩٢ (PDF-93KB). این منشور در کتاب عدالت در دوران گذار: چگونه دموکراسی های نوپا با رژیم های گذشته روبرو می شوند، جلد ٣، قوانین، احکام و گزارش‌ها، ص. ٢١٦-٢١٩ منتشر شده است
How Emerging Democracies Reckon with Former Regimes, Vol. 3, Laws, Rulings, and Reports, page 216-219.
مأموریت: کمیسیون بررسی مأموریت یافت که دربارۀ عملکرد آلمان شرقی از سال ١٩٤٩ تا سقوط حاکمیت حمس در سال ١٩٨٩ تحقیق کند، موارد نقض حقوق بشر را مستند سازد و به ارزیابی عوامل سیاسی- تاریخی، اقتصادی، ایده‌ئولوژیک، و اجتماعی دیکتاتوری و نیز بهره‌برداری ناروا از محیط زیست بپردازد.
اعضا و ساختار کمیسیون: این کمیسیون با شرکت ٢٧ عضو، به ریاست نمایندۀ پارلمان آلمان شرقی و فعال حقوق بشر، رینر اپِلمن ( Rainer Eppelmann. ) آغاز به کار کرد.
گزارش: کمیسیون گزارش خود را زیر عنوان "کار در بستر تاریخچه و پیامدهای دیکتاتوری حزب متحد سوسیالیست (حمس) در آلمان"، در ١٨ جلد منتشر شد و به پارلمان آلمان تسلیم شد. نسخۀ چاپی این گزارش توسط Nomos / Suhrkamp منتشر شد. جزئیات در منابع کتاب آمده است.
نتایج:
جمع‌بندی
- این گزارش، شهادت شاهدان، ارزیابی‌های تئوریک، و اظهارات سیاسی دربارۀ پیامدهای گستردۀ دیکتاتوری را در بر می‌گیرد.
- حمس سیاست سرکوبگرانۀ خود را به تدریج گسترش داد. حاکمیت انحصاری حزب سراسری و فراگیر بود و ترکیب اعضای نهادهای قانونگذاری آلمان شرقی پیشاپیش تعیین شده بود.
- اغلب ناراضیان از ورود به دانشگاه‌ها و بازار کار محروم بودند و به طور مداوم متحمل بدرفتاری می‌شدند.
توصیه‌ها:
- کمیسیون توصیه کرد که از روزهای تعطیل ملی، یادبودها، مراکز اسناد، و مشخص کردن بناهای مورد استفادۀ نهادهای متعلق به حمس در شهر [با نصب پلاک حاوی توضیحات].
- تبادل اطلاعات با کشورهای همسایه در اروپای شرقی ترغیب شد.
- سفارش شد که بنیادی مستقل و دایمی برای پیگیری توصیه‌های کمیسیون تشکیل شود.
پیامدها:
اصلاحات
- پارلمان آلمان که بوندس تاگ نامیده می‌شود، در سال ١٩٩٥ کمیسیون دیگری برای بررسی ایجاد کرد چرا که رسیدگی به همۀ موضوع‌ها در یک دورۀ محدود پارلمانی امکان‌پذیر نبود.
جبران خسارت و ترمیم
- توصیه برای ایجاد بنیادی دایمی و اتخاذ تدابیری نمادین و ترمیمی، به پس از پایان یافتن کار دومین کمیسیون بررسی موکول شد.
نکات ویژه:
- این گزارش به دلیل کُندی بیش از اندازه، مورد انتقاد قرار گرفت. از سوی دیگر، به دلیل در بر داشتن دیدگاه‌های مختلف، از آن تقدیر شد، چرا که اعضای کمیسیون توانستند در صورت عدم توافق، ارزیابی‌های فردی خود را در گزارش منعکس کنند.
منابع: