بنیاد عبدالرحمن برومند

قطعنامۀ مجمع عمومی سازمان ملل مصوب ١٨ دسامبر سال ٢٠١٣

[براساس گزارش سومین کمیسیون (A/68/456/Add.2)]

١٦٣/٦٨. امنیت روزنامه‌نگاران و مسئلۀ بی‌کیفری

 

مجمع عمومی، بر پایۀ اصول مندرج در منشور ملل متحد،

با تأکید مجدد بر اعلامیه جهانی حقوق بشر[1] و با یادآوری اسناد بین‌المللی حقوق بشر، به ویژه میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی[2]، کنوانسیون بین‌المللی حمایت از کلیۀ افراد در برابر ناپدیدی قهری[3]، و نیز کنوانسیون‌های ژنو مصوب ١٢ اوت ١٩٤٩[4] و پروتکل‌های الحاقی[5] آن‌ها،

با یادآوری برنامۀ عمل سازمان ملل متحد دربارۀ امنیت روزنامه‌نگاران و مسئلۀ بی‌کیفری، که ١٢ آوریل ٢٠١٢ توسط هیات مدیره روسای اجرایی برای هماهنگی نظام ملل متحدتصویب شد، و در آن از نهادها، صندوق مالی و برنامه‌های سازمان ملل متحد دعوت شده تا، در جهت تقویت صلح، دموکراسی و توسعه در سرتاسر جهان، با کشورهای عضو برای برقراری شرایط آزادی و امنیت روزنامه‌نگاران و اهل حرفۀ رسانه‌‌ها، در شرایط جنگ یا صلح، همکاری کنند،

و نیز با یادآوری قطعنامه‌های شورای حقوق بشر ٨/٢۰، به تاریخ ٥ جولای ٢٠١٢، دربارۀ ترویج، حمایت و به اجرا گذاشتن حقوق بشر در اینترنت[6]، ١٢/٢١، مورخ ٢٧ سپتامبر ٢٠١٢، دربارۀ امنیت روزنامه‌نگاران[7] و ١٥/٢٤، مورخ ٢٧ سپتامبر ٢٠١٣ دربارۀ برنامۀ جهانی آموزش در زمینۀ حقوق بشر[8] و رأی ١١٦/٢٤ مورخ ٢٦ سپتامبر ٢٠١٣ با هدف فراخواندن به نشست و بحث دربارۀ امنیت روزنامه‌نگاران[9]، و همین طور با یادآوری قطعنامۀ ١٧٣٨ (سال ٢٠٠٦) شورای امنیت در تاریخ ٢٣ دسامبر ٢٠٠٦،

با توجه به گزارش‌های گزارشگر ویژۀ ترویج حق آزادی عقیده و بیان[10] و حمایت از آن، و با توجه به گزارش گزارشگر ویژۀ اعدام‌های فراقضایی، شتابزده یا خودسرانه[11] که به شواری حقوق بشر و بیستمین نشست آن تسلیم شده بود،

با ستایش از نقش و فعالیت‌های کمیساریای عالی حقوق بشر و سازمان علمی ، فرهنگی و تربيتى ملل متحد (یونسکو) در رابطه با امنیت روزنامه‌نگاران[12] و مسئلۀ بی‌کیفری،

با توجه به، و تقدیر از گزارش کمیساریای عالی حقوق بشر دربارۀ راهکارهای مناسب برای تأمین امنیت روزنامه‌نگاران که به شواری حقوق بشر در بیست و چهارمین نشست آن تسلیم شد،

با قدردانی از کنفرانس بین‌المللی دربارۀ امنیت روزنامه‌نگاران که در ٢٣ و ٢٤ آوریل ٢٠١٣ در ورشو برگزار شد و با توجه به توصیه‌های مطرح شده در این کنفرانس،[13]

آگاه از اینکه روزنامه‌نگاری همواره در تحول است تا بتواند از اطلاعاتی تغذیه کند که توسط رسانه های رسمی، یا افراد و یا طیفی از سازمان هایی پخش می شود که مدام در پی کسب و نشر اطلاعات و افکار گوناگون هستند، چه از طریق اینترنت و چه از راه های دیگر، و بر اساس مادۀ ١٩ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی، حق خود را در آزادی عقیده و بیان به کار می بندند و بدین سان به شکل گرفتن بحث عمومی یاری می‌دهند،

با تصدیق اهمیتی که آزادی بیان و آزادی مطبوعات در ایجاد جامعه و دموکراسی و دانش باز به روی همگان و ترویج گفتگوی بین فرهنگی، صلح و زمامداری مناسب دارد،

با علم به اینکه روزنامه‌نگاران به تبع حرفه خود، مشخصاً هدف ارعاب، اذیت و آزار و خشونت قرار می گیرند،

با توجه به رویه‌های مناسبی که از سوی کشورهای گوناگون پیش‌بینی شده تا از روزنامه‌نگاران پشتیبانی شود، از جمله امکانات و تدابیری که برای حمایت از مدافعان حقوق بشر در نظر گرفته شده و در صورت لزوم می‌توانند در حمایت از روزنامه‌نگاران به کار گرفته شوند،

با در نظر داشتن اینکه نوع اطلاع‌رسانی بر زندگی بسیاری از مردم تأثیرگذار است و اینکه روزنامه‌نگاری بر افکار عمومی تإثیر دارد،

با توجه به اینکه بی‌کیفری حاکم بر عرصۀ تعرض علیه روزنامه‌نگاران، یکی از اصلی‌ترین موانع تقویت حمایت از رونامه‌نگاران است،

با یادآوری اینکه در همین زمینه، روزنامه‌نگاران، اهل حرفۀ رسانه‌ها و کارکنان وابسته به آن‌ها که در چارچوب مأموریت‌های خطرناک حرفه‌ای خود به مناطق جنگی اعزام می‌شوند، باید اشخاصی غیرنظامی تلقی شوند و همچون آنان مورد حمایت باشند، تا آنجا که با رفتار خود از موقعیت غیرنظامی خارج نشده باشند،

با اعلام نگرانی از اینکه برخی عوامل غیردولتی، به ویژه گروه‌های تروریستی و باندهای تبهکار، امنیت روزنامه‌نگاران را تهدید می‌کنند،

با علم به اینکه زنان روزنامه‌نگار در انجام وظیفۀ خود با خطرات ویژه‌ای مواجه اند، و در این رابطه، با تأکید بر اینکه هنگام بررسی تدابیر خاص برای تضمین امنیت روزنامه‌نگاران، باید مسئلۀ مرد – زن را در نظر گرفت،

١. با خرسندی از برنامۀ عمل ملل متحد در مورد امنیت روزنامه‌نگاران و مسئلۀ بی‌کیفری استقبال می‌کند؛

٢. هرگونه تعرض و خشونت علیه روزنامه‌نگاران و اهل حرفۀ اطلاع‌رسانی را از قبیل شکنجه، اعدام فراقضایی، ناپدیدی قهری و بازداشت خودسرانه، و نیز ارعاب و اذیت و آزار آنان را در هر شرایطی چه جنگ و چه صلح، بی هیچ قید و شرطی محکوم می‌کنیم؛

٣. روز ٢ نوامبر را روز جهانی پایان دادن به بی‌کیفری در مورد جنایاتی که علیه روزنامه‌نگاران صورت گرفته اعلام می‌کنیم؛

٤. از سازمان علمی ، فرهنگی و تربيتى ملل متحد (یونسکو) می خواهیم که ضمن مشورت با واحدهای صلاحیتدار نظام ملل متحد و با توجه به موارد اعلام شده در ضمیمۀ قطعنامۀ ٦٧/١٩٨٠ شورای اقتصادی و اجتماعی، مورخ ٢٥ جولای ١٩٨٠، اقدامات مرتبط با این روز جهانی را با همکاری با دولت‌ها و طرف‌های ذینفع تسهیل کند؛

٥. کشورهای عضو را متعهد می‌کند که با به کار بردن همۀ امکانات خود، از خشونت علیه روزنامه‌نگاران و اهل حرفه رسانه‌ها جلوگیری کنند، و هربار که در قلمرو قضایی‌شان خشونتی علیه روزنامه‌نگاران و اهل حرفۀ رسانه‌ها رخ می‌دهد، با تشکیل هیئت تحقیق بی‌طرف و کارآمد، مراقب باشند که مسئولیت [این خشونت‌ها] مشخص شود و عاملان جنایت به دست عدالت سپرده شوند و نیز جبران و ترمیم خسارت مقتضی را برای قربانیان تضمین نمایند؛

٦. از کشورهای عضو می‌خواهد که شرایط امنیت دایمی برای روزنامه‌نگاران فراهم کنند تا آن‌ها بتوانند کار خود را به استقلال و بدون تحمل فشار انجام دهند؛ و از این‌رو: الف) قوانینی در این مورد وضع کنند؛ ب) کارکنان دستگاه قضایی، نیروهای انتظامی و نظامیان، و نیز روزنامه‌نگاران و جامعۀ مدنی را با الزامات و تعهدات مربوط به امنیت روزنامه‌نگاران که توسط آن کشور با توجه به موازین بین‌المللی حقوق بشر و قوانین انسانی بین‌المللی، به عهده گرفته شده، آشنا کنند؛ ج) حملاتی را که علیه روزنامه‌نگاران صورت گرفته زیر نظر گیرند و اعلام کنند؛ د) به طور علنی این‌گونه حملات را محکوم کنند؛ ه) پس از حملات، منابع مالی لازم را برای تحقیق و پیگیری تأمین کنند؛

٧. ارگانیسم‌ها، سازمان‌ها، صندوق مالی و برنامه‌های صلاحیتدار ملل متحد را دعوت می کند، تا با همکاری کشورهای عضو و زیر هماهنگی سازمان علمی ، فرهنگی و تربيتى ملل متحد (یونسکو)، نکات اصلی را برای تسهیل تبادل اطلاعات دربارۀ اجرای برنامۀ عمل ملل متحد در مورد امنیت روزنامه‌نگاران و مسئلۀ بی‌کیفری، مشخص کنند؛

٨. از دبیرکل [سازمان ملل] تقاضا دارد که در شست و نهمین نشست، از اجرایی شدن این قطعنامه گزارشی ارائه کند.

هفتادمین اجلاس مجمع عمومی

۱۸ دسامبر ۲۰۱۳

 

 _______________________________________

[1]- قطعنامه 217 A (III)

[2]- ن.ک. به قطعنامۀ 2200 A (XXI) ، ضمیمه.

[3]- قطعنامه 61/177، ضمیمه.

[4]- ملل متحد، گزیدۀ عهدنامه‌ها، جلد ٧٥، از ٩٧٠ تا ٩٧٣.

[5]- همان، جلد ١١٢٦، از ١٧٥١٢ تا ١٧٥١٣.

[6]- ن. ک. به مدارک رسمی شست و هفتمین نشست مجمع عمومی، پیوست ٥٣- (A/67/53) chap. IV, sec. A.

[7]- همان، پیوست 53A (A/67/53/Add.1), chap. III.

[8]- همان، شست و هشتمین نشست، پیوست 53A (A/68/53/Add.1), chap. III.

[9]- همان، فصل ٤.

[10]- A/HRC/20/17

[11]- A/HRC/20/22 & Corr.1.

[12]- A/HRC/24/23.

[13]- ن. ک. به S/2013/422، ضمیمه.