بنیاد عبدالرحمن برومند

برای حقوق بشر در ایران

https://www.iranrights.org
امید، یادبودی در دفاع از حقوق بشر در ایران
یک سرگذشت

شهریار شفیق

درباره

سن: ۳۴
ملیت: ايران
مذهب: اسلام (شيعه)
وضعیت تأهل: متاهل

مورد

تاریخ کشته‌شدن: ۱۶ آذر ۱۳۵۸
محل: پاريس، فرانسه
نحوه کشته‌شدن: اعدام فراقضایی با سلاح گرم

ملاحظات

پسر دوم خواهر دوقلوی شاه و یکی از فرماندهان مورد احترام نیروی دریایی سلطنتی، و در‌عین‌حال، رئیس فدراسیون کاراته و جودو بود. او آخرین عضو خانواده پهلوی بود که ایران را ترک کرد.

اطلاعات مربوط به قتل ناخدا یکم شهریار شفیق٬ از متن خاطرات آیت‌الله صادق خلخالی، قاضی شرع دادگاه انقلاب اسلامی؛ روزنامه کیهان به تاریخ ۱۷ آذر ۱۳۵۸؛ صفحه فیسبوک اختصاص یافته به آقای شفیق؛ وب‌سایت رسمی شاهدخت اشرف پهلوی و وب‌سایت ققنوس گردآوری شده است. آقای شفیق از افسران ارشد نیروی دریایی شاهنشاهی ایران بود. او یک هفته پس از پیروزی انقلاب اسلامی و نه ماه پیش از اینکه قربانی اعدام فراقضایی شود، ایران را به مقصد فرانسه ترک کرده بود.

آقای شفیق، متولد ۲۴ اسفند ۱۳۲۳ در قاهره٬ فرزند دوم شاهدخت اشرف پهلوی، خواهر محمدرضا شاه پهلوی بود. پدرش٬ احمد شفیق٬ فرزند وزیر دربار سابق مصر و مسئول شرکت‌های هوایی تجاری در مصر بود. شهریار شفیق در مدرسه رازی تهران و سپس در دانشکده نیروی دریایی دارتموثِ انگلیس تحصیل کرد. او به هنگام تحصیل در دارتموث  شمشیر افتخار گرفت و خدمت نظامی خود در نیروی دریایی ایران را با درجه ناوبان دومی به عنوان افسر مخابرات ناو بایندر در خرمشهر شروع کرد. او در سال ۱۳۵۴ به فرماندهی ناوشکن‌های نیروی دریایی شاهنشاهی ایران منصوب شد. آقای شفیق در فروردین سال ۱۳۵۷ به سِمَت ریاست فدراسیون جودو و کاراته سازمان تربیت بدنی هم منصوب شد. او با خانم مریم اقبال (دختر منوچهر، اقبال نخست وزیر سابق ایران) ازدواج کرد و حاصل این ازدواج دو فرزند به نام‌های نادر و دارا است.

به گفته مادر آقای شفیق، او فردی باشخصیت، صدیق و اصیل، و وطن‌پرستی سخاوتمند و عاری از نفس‌پرستی بود: « شهریار یک سرباز بود. او حاضر بود برای مملکت و مردم کشورش بزرگترین فداکاری را بکند. او برای سرزمین مادری‌اش از جان خود می‌گذشت. »(وبسایت رسمی شاهدخت اشرف پهلوی)

دستگیری و بازداشت

آقای شفیق هرگز دستگیر نشد.

دادگاه

آیت‌الله صادق خلخالی٬ اولین رئیس دادگاه انقلاب اسلامی، در خاطرات خود تاکید کرده است که برای آقای شفیق دادگاهی غیابی تشکیل شد. اما هیچ گزارش رسمی دال بر تشکیل چنین دادگاهی در دست نیست.

اتهامات

آیت‌الله صادق  خلخالی در بیانیه‌ای که روز ۱۷ آذر ۱۳۵۸ در روزنامه کیهان منتشر شد، آقای شفیق را به « تدارک تجدید جریان ۲۸ مرداد به منظور تجزیه کشور در چند استان و ریختن بیرحمانه خون میلیون‌ها نفر» متهم کرد. او سال‌ها بعد در کتاب خاطرات خود تاکید کرد که جرم همه افرادی که برایشان حکم اعدام صادر کرده بود، از جمله آقای شفیق، «افساد فی الارض» بود. خلخالی مفسد فی الارض را این‌طور شرح می‌دهد: «مفسد فی الارض یعنی کسی که به گسترش فساد در روی زمین بکوشد و به توسعه آن کمک کند. فساد هم یعنی چیزی که موجب انحطاط و نابودی و انحراف جامعه از اصل طبیعی آن باشد. افرادی که اعدام شدند در گسترش فساد و فحشا و رواج هروئین و تریاک و بی بند و باری و لامذهبی و آدم‌کشی و خیانت و چاپلوسی و خلاصه، همه اوصاق رذیله کوشیدند. گرفتاری آنها از آن زمان بیشتر شد که با دیدن انقلاب ملت، هیچ توبه نکردند...»

مدارک و شواهد

آیت‌الله خلخالی در بیانیه سال ۱۳۵۸ و خاطرات خود مدرکی علیه آقای شفیق ارائه نکرده است.

 دفاعیات

آقای شفیق ازحق دفاع محروم بود و از اینکه توسط مقامات ایرانی تحت محاکمه بود اطلاعی نداشت.

 حکم

آقای شفیق ساعت ۱۳ روز جمعه، ۱۶ آذر ۱۳۵۸ هنگام خروج از خانه مادرش در خیابان ویلا دوپون پاریس به ضرب دو گلوله که به پشت گردن و سر او اصابت کرد، به قتل رسید. فردای آن روز (۱۷ آذر ۱۳۵۸) روزنامه کیهان در گزارشی به نقل از خبرگزاری فرانسه نوشت: «یک شاهد عینی که در محل حضور داشت برای پلیس قاتل را یک جوان ۲۵ تا ۳۰ ساله توصیف کرد که ژاکت موتورسوار به تن داشت. او چند قدم به دنبال شفیق حرکت کرد، سپس هفت تیر را به پشت گردن او نزدیک و شلیک کرد، سپس سوار بر موتور خود از محل دور شد. پلیس دو پوکه فشنگ و یک هفت تیر با کالیبر ۹ میلیمتری را در محل پیدا کرده بود.»

روزنامه کیهان در ادامه و به نقل از خبرگزاری فرانسه می‌گوید که چند ساعت بعد از ماجرا شخص ناشناسی در یک تماس تلفنی مسئولیت ترور را بر عهده گرفت و گفت: «لازم بود شفیق در چارچوب فعالیت‌های آزادی‌بخشمان حذف شود. او دشمن ایمان ما و دشمن مردم ما بود.» وی همچنین افزود: «او به صهیونیسم بین‌المللی کمک می‌کرد و ما او را کشتیم. او با شعار زنده‌ باد خمینی به سخنانش پایان داد.»

روزنامه کیهان در همین گزارش متن اعلامیه آیت‌الله خلخالی را به عنوان رهبر فدائیان اسلام  منتشر کرد. آقای خلخالی در این بیانیه اعلام می‌کند که حکم اعدام آقای شفیق «به دست رزمندگان فدائیان اسلام» به اجرا در آمد.

سه سال پس از این اتفاق، روزنامه اطلاعات در روز ۹ فروردین ۱۳۶۱ در صفحه ۱۱ نوشت: «شهید برقعی از جوانان پرشور حزب‌الله قم بود که در مبارزه با گروه‌های ضد انقلاب و حذف «لیبرال»ها از صحنه سیاست تلاشی خستگی‌ناپذیر را پیشه خود کرده بود و هم او بود که پس از پیروزی انقلاب اسلامی نسبت به اعدام انقلابی شهریار شفیق٬ خواهر زاده شاه معدوم در پاریس اقدام کرد و پس از جاری نمودن حکم خدا دو تیر خلاص به او شلیک نمود و بدون آنکه برگه‌ای از خود به جا نهد پاریس را ترک گفت.» 

تصحیح و یا تکمیل کنید